POPC Wsparcie

 

Głównym celem Programu Dostępność Plus jest zagwarantowanie swobodnego dostępu do dóbr i usług oraz umożliwienie pełnego udziału w życiu społecznym i publicznym osób o szczególnych potrzebach.

Do grupy „osób o szczególnych potrzebach” autorzy programu zaliczają przede wszystkim:

• osoby na wózkach inwalidzkich oraz o ograniczonej możliwości poruszania się,
• osoby starsze,
• osoby niewidome i słabowidzące,
• osoby głuche i słabosłyszące,
• osoby z niepełnosprawnościami psychicznymi i intelektualnymi,
• kobiety w ciąży,
• osoby z małymi dziećmi, w tym z wózkami dziecięcymi,
• osoby mające trudności w komunikowaniu się z otoczeniem (trudności z komunikowaniem się lub rozumieniem języka pisanego albo mówionego),
• osoby o nietypowym wzroście (w tym również dzieci),
• osoby z ciężkim lub nieporęcznym bagażem.

Koordynatorem programu jest Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (dawniej: Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju). Będzie ono ściśle współpracować z Pełnomocnikiem Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, co ma zapewnić spełnienie oczekiwań środowiska osób z niepełnosprawnościami.

Budżet programu to ponad 23 mld zł, z czego:

• 13,6 mld zł, czyli 59% to fundusze unijne z: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Norweskiego Mechanizmu Finansowego (tzw. funduszy norweskich) oraz Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. funduszy EOG),
• 8,2 mld zł, czyli ponad 35% zapewnią: budżet państwa, w tym również w zakresie wkładu krajowego niezbędnego do współfinansowania działań z funduszy unijnych (344 mln zł, czyli ponad 1% budżetu programu) oraz budżety jednostek samorządu terytorialnego (JST) (7,1 mld zł, czyli prawie 31% budżetu programu),
• 800 mln zł, czyli 3% to środki z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON),
• 1,3 mld zł, czyli 6% to środki prywatne.

Program obejmie 8 obszarów: architekturę, transport, edukację, służbę zdrowia, cyfryzację, usługi, konkurencyjność i koordynację, które zostały podzielone na działania.

Głównym celem w obszarze Cyfryzacja jest zapewnienie całkowitej dostępności publicznych serwisów teleinformatycznych. Autorzy programu uznają dostosowanie wszystkich serwisów administracji rządowej do potrzeb osób z niepełnosprawnościami za realizację prawa dostępu do informacji publicznej i prawa wyboru sposobu załatwienia sprawy. Standardy dostępności muszą objąć też wytwarzane w administracji publicznej multimedia. Program rozpocznie inwentaryzacja i ocena faktycznego poziomu dostępności systemów IT, co umożliwi wdrożenie niezbędnych udoskonaleń. W planach są także szkolenia dla pracowników administracji w celu poprawy jakości publikowanych treści. Doprecyzowanie założeń programu zawierają opisy działań 18-20 wydzielone dla tego obszaru.

Cyfryzacja – Działanie 18 – Dostępne strony internetowe zakłada przegląd publicznych serwisów i stron internetowych pod kątem WCAG 2.0 i zgodności z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności. Wykryte w trakcie audytu braki zostaną wyeliminowane. Minister Cyfryzacji wprowadzi w tym zakresie odpowiednie rozwiązania prawne i organizacyjne (GOV.pl).

Okres realizacji: od 2019 roku.

Koordynator: Ministerstwo Cyfryzacji

Podmioty współpracujące: instytucje publiczne, podmioty realizujące usługi publiczne, projektanci i wykonawcy serwisów internetowych i organizacje pozarządowe działające na rzecz dostępności.

Główne kroki, jakie zaplanowano w Cyfryzacja – Działanie 19 – Przyjazne treści multimedialne, to nowelizacja ustawy o radiofonii i telewizji oraz zobowiązanie nadawców telewizyjnych do zapewnienia 50% emitowanych programów z audiodeskrypcją i napisami na żywo. Producenci materiałów filmowych, które zostaną sfinansowane ze środków publicznych, będą zobowiązani do zapewnienia audiodeskrypcji i napisów dla niesłyszących. Obowiązkiem załączenia audiodeskrypcji lub napisów dla osób niesłyszących / tłumacza PJM program obejmie też dystrybutorów filmów zagranicznych przed uruchomieniem dystrybucji na rynku polskim. Wreszcie treści edukacyjne: e-podręczniki, przewodniki czy treści o wartości kulturowej będą udostępniane w wyniku ich cyfryzacji (np. przyznanie dofinansowania na digitalizację zasobów, jeżeli będą zamieszczane na portalach oferujących je w wolnych zasobach).

Okres realizacji: od 2018 roku.

Koordynator: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej.

Podmioty współpracujące: Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Polski Instytut Sztuki Filmowej, nadawcy, producenci, dystrybutorzy i organizacje pozarządowe działające na rzecz dostępności.

Cyfryzacja – Działanie 20 – Otwarty urząd obejmie szkolenia z zakresu m.in. przygotowywania dokumentów elektronicznych, multimediów i stron www dla pracowników administracji publicznej odpowiedzialnych za tworzenie informacji, funkcjonowanie systemów wymiany informacji oraz serwisów internetowych.

Okres realizacji: od 2019 roku.

Koordynator: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Podmioty współpracujące: administracja rządowa i samorządowa oraz organizacje pozarządowe działające na rzecz dostępności.

Budżet obszaru Cyfryzacja wynosi 300 mln zł. W jego ramach zakłada się następujące rezultaty:

• 100% publicznych serwisów teleinformatycznych spełniających wymogi dostępności,
• 50% czasu antenowego nadawanego z dostosowaniem dla osób z niepełnosprawnościami,
• zasoby administracji publicznej dostępne dla wszystkich obywateli.

W programie dużą wagę przywiązuje się do zastosowania nowych technologii. W związku z tym informatyzacja znalazła odzwierciedlenie także w innych niż Cyfryzacja obszarach.

W obszarze Transport w Działaniu 9 jest mowa o stworzeniu narzędzia, które będzie stanowić wspólne e-narzędzie podmiotów kolejowych i autobusowych. Ma to być rozwiązanie mobilne, które umożliwi osobom z niepełnosprawnościami dokonywanie zgłoszeń dotyczących pomocy w zakresie bieżącego wsparcia w procesie całej podróży. W ramach działania zostanie przygotowana interaktywna i darmowa aplikacja komputerowa, która pozwoli na zapoznanie się z opiniami i informacjami innych użytkowników na temat miejsc przesiadkowych, dworców i przystanków.

W obszarze Edukacja w Działaniu 12 – Studia bez barier zapowiadane jest natomiast dokonanie audytu wybranych uczelni, między innymi pod kątem dostępności administrowanych przez uczelnie stron internetowych i narzędzi informatycznych. Działanie będzie polegało na organizacji konkursu dla 100 zainteresowanych uczelni, które otrzymają środki na likwidację wykrytych barier w dostępie do edukacji.

W zakresie obszaru Edukacja jest przewidywane także włączenie myślenia w kategoriach projektowania uniwersalnego do kanonu nauczania m.in. informatyki. W obszarze Edukacja w Działaniu 13 – Dostępność w programach nauczania będą podejmowane działania w celu uwrażliwienia studentów kierunków technicznych, m.in. informatyki i programowania na kwestię dostępności.

Ponadto w ramach Edukacja – Działanie 15 – Laboratoria uniwersalnego projektowania utworzone zostaną laboratoria projektowania uniwersalnego przy wybranych uczelniach technicznych lub instytutach badawczych, w celu realizacji innowacyjnych projektów, badań naukowych i prac rozwojowych. Ma powstać 5 tego typu obiektów.

W obszarze Służba zdrowia wiele miejsca poświęca się telemedycynie, a za kluczowe w procesie dostępności placówek medycznych uznano ich dojrzałość cyfrową.

Wyposażenie placówek w komputery i inny sprzęt IT jako warunek prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej i udzielania świadczeń zdrowotnych w formule telemedycyny zakłada Służba zdrowia – Działanie 16 – 100 placówek służby zdrowia bez barier. Audyty dostępności zaplanowano w 2018 r., a realizacja eliminacji barier rozpocznie się w 2019 r.

Informatyzacja nie mogła też nie znaleźć odzwierciedlenia w obszarze Usługi.

Na przykład dla Usługi – Działanie 21 – Dostępne usługi powszechne, e-commerce przewiduje się zastosowanie aplikacji rozpoznających i tłumaczących na język migowy.

Bardzo duży nacisk położono na zapewnienie możliwości kontaktu z osobami z niepełnosprawnościami, np. połączenia video z użyciem języka migowego pomiędzy głuchym a tłumaczem oraz połączenia głosowego lub video pomiędzy tłumaczem a pracownikiem Centrum Powiadamiania Ratunkowego, co ma zostać zapewnione w Usługi – Działanie 22 – Numer 112 dla wszystkich.

Sprzęt z aplikacją umożliwiającą kontakt z tłumaczem języka migowego w procesie uzyskiwania prawa jazdy czy na stacjach benzynowych znalazło miejsce w Usługi – Działanie 23 – Mobilność.

Wpływ na rozwój nowych technologii będzie mieć także działanie z obszaru Konkurencyjność – Działanie 26 – Program badań nad dostępnością – rzeczy są dla ludzi. W jego ramach przewiduje się badanie możliwości zastosowania nowych technologii – aplikacje komputerowe służące do nauki programowania dla osób z niepełnosprawnościami, do alternatywnej komunikacji, do geolokalizacji dostępnych miejsc, tras czy środków transportu – na przykład „ktoredydojade”, „dostepnyparking”. Działanie zapewni środki finansowe dla firm startujących z pomysłem na dostępne produkty i usługi oraz sfinansowanie strategii ich komercjalizacji.

Pobudzająco na rynek IT może zadziałać również Konkurencyjność - Działanie 29 – Centra testujące. Przewidziano w nim utworzenie miejsc, gdzie firmy będą mogły przetestować swoje rozwiązania. Zakłada się także stworzenie centrum wystawienniczo-prezentacyjnego do organizacji wystaw i targów nowych rozwiązań technologicznych dla polskich przedsiębiorców.

Z kolei Konkurencyjność – Działanie 30 – Marka „Dostępność” zakłada wytworzenie marki dostępności jako znaku promującego polskich producentów, a także ich wsparcie marketingowe. Będzie to coroczny konkurs pod patronatem rządowym.

Na wprowadzanie rozwiązań IT w administracji publicznej duży wpływ będą miały działania w obszarze Koordynacja. Ten obszar został wydzielony w związku z koniecznością zapewnienia międzysektorowego wysiłku łączącego różne dziedziny. Ustalenie norm prawnych dla kontroli dostępności i wypracowanie krajowego Standardu Dostępności będzie miało ogromne znaczenie dla definiowania wymagań funkcjonalnych. Autorzy programu zakładają również wprowadzenie zagadnień dostępności do procesu zamówień publicznych. Na wzrost znaczenia tematu dostępności złożą się także planowany rozwój badań statystycznych na temat dostępności w celu wyznaczania kierunków i pomiaru podejmowanych działań, rozwój sieci organizacji pozarządowych zajmujących się tematyką dostępności oraz działania skierowane na budowę świadomości dostępności.

 

Autorka: Anna Mączka