Prokuratura Regionalna we Wrocławiu

W ramach powadzonych w Prokuraturze Regionalnej we Wrocławiu postępowań reprywatyzacyjnych oraz dotyczących uzyskania prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia mienia poza granicami obecnego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prokurator zbadał decyzję Wojewody Mazowieckiego o przyznaniu prawa do tego świadczenia w zamian za pozostawiony majątek Połoneczka, położony w dawnym województwie nowogródzkim.

Właścicielem tego majątku do czasu wybuchu II wojny światowej był Władysław Radziwiłł.

W latach 2000 - nych jego następcy prawni wystąpili do Wojewody Mazowieckiego z wnioskiem o wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia go poza granicami obecnego terytorium RP przez Władysława Radziwiłła, który został rozpoznany pozytywnie,  zaś organ ustalił wysokość należnego im świadczenia pieniężnego na kwotę ponad 1 miliona 700 tysięcy złotych.

By świadczenie takiego mogło zostać przyznane muszą być spełnione łącznie warunki ustawowe. Ustawa o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej wymaga, by dawny właściciel tzw. mienia zabużańskiego posiadał obywatelstwo polskie, był właścicielem tego mienia i miał miejsce zamieszkania na byłym terytorium Rzeczpospolitej Polskiej do 1 września 1939r., jak również, by opuścił granice byłej Rzeczypospolitej Polskiej z przyczyn i w okolicznościach wymienionych przez ustawę. Brak spełnienia przesłanek ustawowych winien skutkować odmową przyznania rekompensaty.

Prokurator ustalił, że przedwojenny właściciel majątku Połoneczka - Władysław Radziwiłł był obywatelem polskim, jednakże jego główny ośrodek życiowy koncentrował się do 1 września 1939r. w Warszawie, a tym samym nie został zrealizowany, wymagany cytowaną ustawą warunek domicylu poza obecnymi granicami Rzeczpospolitej Polskiej, co skutkowało złożeniem przez niego sprzeciwu od decyzji Wojewody Mazowieckiego.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, do którego organ prokuratorski skierował sprzeciw, nie uwzględnił go, przyznając, że kwestionowana decyzja Wojewody została oparta na okolicznościach udowodnionych przez następców prawnych Władysława Radziwiłła.

Z takim stanowiskiem prokurator nie zgodził się i zaskarżył decyzję Ministra do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W wywiedzionej skardze podniósł, że nie przeprowadzono wyczerpującego postępowania dowodowego, którego celem byłoby ustalenie, czy wnioskodawcy spełniają ustawowe przesłanki do potwierdzenia, a następnie wypłaty rekompensaty za mienie zabużańskie, błędnie przyjmując, że domicylem Władysława Radziwiłła do czasu wybuchu wojny był majątek Połoneczka, podczas gdy od 1930r., czego dowodzą liczne dokumenty archiwalne i historyczne, których gromadzenia zaniechał organ, była dla niego Warszawa. Tam  mieszkał,  w 1936r. zawarł związek małżeński, a następnie urodziły się jego dwie córki.

Argumenty skargi podzielił w całości Sąd Administracyjny, który uchylił zaskarżoną decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz stwierdził nieważność poprzedzającej ją decyzji Wojewody Mazowieckiego o przyznaniu prawa do rekompensaty.