Prokuratura Krajowa

Stan faktyczny

7 grudnia 2007 roku pozwana zawarła umowę pożyczki gotówkowej w jednym z banków. Z uwagi na trudną sytuację materialną  nie była w stanie jej spłacić. Dlatego też bank w dniu 16 kwietnia 2010 roku wystawił przeciwko dłużniczce bankowy tytuł egzekucyjny, a 20 kwietnia 2010 roku wniósł do Sądu Rejonowego w Gliwicach wniosek o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Klauzula została nadana 1 czerwca 2010 roku. W oparciu o powyższy tytuł wykonawczy bank złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużniczce. 31 grudnia 2012 roku komornik sądowy umorzył postępowanie egzekucyjne, gdyż ustalił, że z egzekucji nie uzyska sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Następnie, na mocy umowy z dnia 8 marca 2012 roku, Fundusz Inwestycyjny Zamknięty nabył od banku wierzytelność przysługującą mu względem dłużniczki, o czym została ona powiadomiona. Jednocześnie wezwał kobietę do dobrowolnej spłaty całej należności w terminie 5 dni od otrzymania pisma. Pozwana do dnia wniesienia przez Fundusz Inwestycyjny pozwu do Sądu Rejonowego Lublin – Zachód tj. do dnia 22 maja 2013 roku, nie spełniła świadczenia.

Orzeczenia sądów

12 czerwca 2013 roku Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie VI Wydział Cywilny  wydał  nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym nakazano pozwanej zapłacić powodowi dochodzoną kwotę. Nakaz ten utracił moc z uwagi na skuteczne wniesienie sprzeciwu przez pozwaną, która podniosła m.in. zarzut przedawnienia roszczenia.

Po rozpoznaniu sprawy, Sąd Rejonowy w Gliwicach Wydział I Cywilny wyrokiem z dnia 14 marca 2014 roku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 19 423,10 zł z odsetkami. Dopiero 5 lutego 2015 roku pełnomocnik pozwanej złożył wniosek o sporządzenie uzasadnienia powyższego wyroku. Postanowieniem Sądu Rejonowego            w Gliwicach z dnia 16 lutego 2015 roku, utrzymanym w mocy przez Sąd Okręgowy, wniosek ten odrzucono jako złożony po terminie.

Sprawa zostanie zbadana przez Sąd Najwyższy

Działając z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand wniósł skargę nadzwyczajną od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach dnia 14 marca 2014 roku zarzucając mu rażące naruszenie prawa materialnego.

W ocenie Prokuratora Generalnego błędnie przyjęto, że nastąpiła przerwa biegu przedawnienia roszczenia. Doszło do tego na skutek braku uwzględnienia przez orzekający sąd specyfiki wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym.

Zgodnie z art. 117 kodeksu cywilnego, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu, a po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia.

W analizowanej sprawie termin przedawnienia roszczenia banku wobec osoby niebędącej przedsiębiorcą wynosi trzy lata. Wskazać należy, że na skutek samego wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego nie dochodzi do przerwania biegu przedawnienia. Wprawdzie to zastępuje czynności, jakie inne podmioty muszą podejmować przed sądem, aby doprowadzić do uzyskania dla siebie tytułu wykonawczego, to jednakże ze względu na wskazaną okoliczność, iż jest to czynność samego banku, a nie czynność przed organem powołanym do rozpoznawania spraw cywilnych lub egzekwowania roszczeń, nie może ona wywołać skutku w postaci przerwy biegu przedawnienia.

Niewątpliwie natomiast wniosek o nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg przedawnienia oraz powoduje jego zawieszenie aż do ukończenia postępowania wywołanego tym wnioskiem. Wskazać należy również, iż po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo, ale w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Przerwanie biegu przedawnienia  na podstawie art. 123 § 1 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego następuje, co do zasady, tylko pomiędzy stronami postępowania, jeżeli z istoty łączącego je stosunku prawnego wynika, że są materialnie zobowiązane lub uprawnione, a więc skutek przerwania zachodzi tylko w podmiotowych i przedmiotowych granicach czynności podjętej przez wierzyciela.

Wniosek o wszczęcie egzekucji wywołuje zatem skutek przerwy wtedy, gdy pochodzi od wierzyciela wskazanego w tytule egzekucyjnym, na rzecz którego została wydana klauzula wykonalności. Czynność wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez bank wywołuje materialnoprawny skutek przerwy biegu przedawnienia w stosunku do wierzyciela objętego bankowym tytułem wykonawczym.

Podjęte więc przez bank czynności procesowe mające na celu zaspokojenie przysługującego mu roszczenia odnosiły skutek tylko i wyłącznie w relacji pomiędzy bankiem i kredytobiorcą (pozwaną). W zaskarżonym zaś wyroku Sąd błędnie przyjął, iż powód tj. Fundusz Inwestycyjny wszedł w sytuację prawną banku związaną z przerwą biegu przedawnienia i w konsekwencji, że skutki tych czynności, tj. przerwanie biegu przedawnienia, odnoszą się do powoda jako cesjonariusza, choć dowody wskazywały, iż nie jest on bankiem i nie może powoływać się na bankowy tytuł egzekucyjny.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 kwietnia 2004 roku (sygn. akt III CZP 9/04),  wyjaśnił, że niedopuszczalne jest nadanie na podstawie art. 788 § 1 kodeksu postępowania cywilnego klauzuli wykonalności na rzecz niebędącego bankiem nabywcy wierzytelności objętej bankowym tytułem egzekucyjnym, także po zaopatrzeniu go w sądową klauzulę wykonalności.

W związku z powyższym roszczenie powoda w chwili wniesienia pozwu było przedawnione, a  zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwaną był  skuteczny i powinien skutkować oddaleniem powództwa, zwłaszcza, że okoliczności sprawy nie wskazywały, aby skorzystanie z tego zarzutu stanowiło nadużycie prawa w rozumieniu  art. 5 kodeksu cywilnego.

Prokurator Generalny wniósł zatem o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach  i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie powództwa.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa