Prokuratura Krajowa

Trybunał uznał przepis za niezgodny z konstytucją

Wyrok został wydany na podstawie obowiązującego wówczas art. 8 ust la ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. z 1991 r., Nr 34, poz. 149 ze zm.). Na jego podstawie ustawodawca ograniczył możliwość zasądzenia odszkodowania za poniesioną szkodę i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wynikłe z orzeczeń będących wyrazem represji za działalność o charakterze niepodległościowym do kwoty 25 tysięcy złotych.

Po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu 1 marca 2011 roku Trybunał Konstytucyjny uznał art. 8 ust. la ustawy z 23 lutego 1991 roku o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego za niezgodny z konstytucją (sygn. akt P 21/09).

Złożono wniosek o wznowienie postępowania

Z uwagi na wydane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego pełnomocnik P.N. złożył wniosek o wznowienie postępowania. Sąd Apelacyjny w Poznaniu 8 października 2013 roku oddalił ten wniosek. Sąd uznał, że w sprawie nie zachodzi podstawa wznowieniowa określona w art. 540 par. 2 kodeksu postępowania karnego. W uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny w Poznaniu powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z 26 września 2011 roku (sygn. akt II Ko 51/11). Zgodnie z nim warunkiem skutecznego wystąpienia z wnioskiem opartym o art. 540 par. 2 kodeksu postępowania karnego w sprawie orzeczeń w przedmiocie odszkodowania i zadośćuczynienia za represje związane z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jest kumulatywne spełnienie trzech warunków:

• zapadłe przed wyrokiem Trybunału orzeczenie wydane zostało na podstawie art. 8 ust. la ustawy z 1991 roku,
• żądanie wniosku przekroczyło kwotę 25 tysięcy złotych,
• szkoda i krzywda byłyby wyższe niż kwota 25 tysięcy zł.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu przyjął, że wnioskodawca P.N. dochodził jedynie kwoty 25 tysięcy złotych tytułem zadośćuczynienia. W konsekwencji Sąd uznał, że nie zaszedł jeden z trzech koniecznych warunków do wznowienia postępowania, bowiem żądanie wniosku nie przekroczyło kwoty 25 tysięcy złotych.

Orzeczenie wydano z rażącym naruszeniem przepisów

W ocenie prokuratury orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Poznaniu zostało wydane z rażącym naruszeniem przepisów prawa procesowego. Dlatego też 4 lipca 2017 roku Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand skierował w tej sprawie kasację do Sądu Najwyższego.

W uzasadnieniu kasacji prokurator podniósł, że Sąd Apelacyjny w Poznaniu w sposób dowolny przyjął, że wnioskodawca P.N. w toku postępowania przed Sądem Okręgowym w Poznaniu ograniczył wysokość dochodzonego przez siebie zadośćuczynienia z tytułu niesłusznego tymczasowego aresztowania i odbycia kary pozbawienia wolności do kwoty 25 tysięcy złotych. W rzeczywistości do czasu zamknięcia przewodu sądowego wnioskodawca nie określił wysokości dochodzonego zadośćuczynienia oraz nie wskazał żądanej kwoty odszkodowania. Złożony w głosach końcowych stron wniosek o zasądzenie kwoty 25 tysięcy złotych podyktowany był wyłącznie treścią obowiązującego w dacie orzekania, niezgodnego z konstytucją, przepisu.

W ocenie prokuratury dowolne ustalenia poczynione przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu skutkowały rażącą i mającą istotny wpływ na treść orzeczenia obrazą art. 540 par. 2 kodeksu postępowania karnego i oddaleniem wniosku o wznowienie postępowania.

Prokuratura wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu i przekazanie mu sprawy do ponownego rozpoznania.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa