Prokuratura Krajowa

Rozstrzygnięcia Sądów niższych instancji

Prawomocnym postanowieniem z 14 listopada 2018 r. Sąd Rejonowy w Tucholi odtworzył akta sprawy Sądu Powiatowego w Tucholi dotyczące Kazimierza P.

Z odtworzonych akt wynika, że wyrokiem Sądu Powiatowego w Tucholi z 27 maja 1971 roku Kazimierz P. został uznany winnym tego, że w okresie od nieustalonego czasu do dnia 5 sierpnia 1970 r. w Tucholi i w Chojnicach, będąc karany za przestępstwo umyślne, pełnił w nielegalnym związku „świadków Jehowy” czynności kierownicze, na stanowisku sługi obwodu i sługi zboru, to jest przestępstwo z art. 278 par. 3 kodeksu karnego z 1969 roku i art. 52 kodeksu karnego z 1969 roku i został skazany na karę 1 roku pozbawienia wolności.

Rewizję od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, zarzucając Sądowi meriti, że nie odróżnia pojęcia wyznania od pojęcia związku wyznaniowego oraz wykonywania kultu religijnego od przynależności do związku religijnego, a nadto, iż brak jest dowodów, że oskarżony pełnił funkcję kierowniczą w zdelegalizowanym związku wyznaniowym pod nazwą „świadkowie Jehowy”.

Sąd Wojewódzki w Bydgoszczy 28 września 1971 roku zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Sąd Najwyższy zajmie się sprawą

Z rozstrzygnięciem ówczesnego Sądu Wojewódzkiego w Bydgoszczy nie zgodził się Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro. Działając z jego upoważnienia kasację na korzyść oskarżonego do Sądu Najwyższego złożył prokurator Robert Hernand – Zastępca Prokuratora Generalnego.

W ocenie prokuratury orzeczona przez Sąd kara roku pozbawiania wolności została wydana z rażącym i mającym istotny wpływ na treść orzeczenia naruszeniem przepisów prawa karnego procesowego. W kasacji Zastępca Prokuratora Generalnego wskazał, że Sąd zaniechał dokonania pełnej kontroli wyroku zaskarżonego rewizją przez obrońcę oskarżonego. Doprowadziło to do utrzymania w mocy zaskarżonego orzeczenia, które było oczywiście niesprawiedliwe. W ocenie prokuratury doszło również do obrazy prawa karnego materialnego w postaci art. 278 par. 3 kodeksu karnego z 1969 roku, a w konsekwencji błędnego przypisania oskarżonemu popełnienia przestępstwa.

Grupa wyznaniowa nie stanowiła związku

W kasacji Zastępca Prokuratora Generalnego wskazał, że grupa wyznaniowa Świadkowie Jehowy nie stanowiła związku, którego istnienie, ustrój lub cel miały pozostać tajemnicą wobec organów państwowych. Elementy te były jawne tak w okresie legalnego funkcjonowania wyznania w Polsce, jak i po odmowie jego rejestracji w 1950 r. jako związku religijnego. Członkowie wspólnoty podejmowali liczne i jawne próby uregulowania sytuacji prawnej wyznania Świadków Jehowy w celu uzyskania ponownej możliwości swobodnego wyznawania tej religii przedkładając statut związku religijnego oraz wyjaśniając jego ustrój i cel w pismach kierowanych do organów państwowych.

Ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego

Zastępca Prokuratora Generalnego zwrócił uwagę, na ugruntowane orzecznictwo Sądu Najwyższego wedle którego udział w grupie wyznaniowej Świadków Jehowy nie może być uznany za udział w „związku” w rozumieniu art. 278 par. 1 kodeksu karnego z 1969 r. (wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2018 r., sygn. akt V KK 106/18). Odmowa uznania przez władze państwowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej związków religijnych była nie do pogodzenia z gwarancją zawartą w art. 70 Konstytucji PRL, oraz deklaracją sformułowaną w art. 1 dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. o ochronie wolności sumienia i wyznania.

W ocenie prokuratury skoro udział w grupie wyznaniowej Świadków Jehowy nie wypełnia znamion występku z art. 278 par. 1 kodeksu karnego z 1969 r., to również pełnienie czynności kierowniczych w takiej grupie wyznaniowej nie może podlegać sankcji karnej z art. 278 par. 3 kodeksu karnego z 1969 r.

Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz utrzymanego nim wyroku Sądu Powiatowego w Tucholi i uniewinnienie Kazimierza P. od stawianego mu zarzutu.

Dział Prasowy
Prokuratura Krajowa