Prokuratura Krajowa

Okoliczności sprawy

24 czerwca 2008 roku pozwany zawarł umowę kredytu złotowego, waloryzowanego kursem CHF. Kwota kredytu została ustalona na 92 176,40 CHF, a bank wypłacił ją w całości w złotówkach. Kredyt oprocentowany był według zmiennej stopy procentowej, która na dzień podpisania umowy wynosiła 8,90 % w stosunku rocznym. Od przyznanego kredytu bank pobierał prowizję w wysokości 5% kredytu.

Z uwagi na problemy pozwanego w spłacaniu zadłużenia strony zawarły aneks wydłużający okres spłaty kredytu. Następnie, wobec nieregulowania przez kredytobiorcę zaległości w spłacie kredytu, pismem z dnia 22 kwietnia 2015 roku bank wypowiedział pozwanemu umowę. 25 sierpnia 2015 roku następca prawny kredytodawcy skierował do Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym o zasądzenie od pozwanego kwoty 210 407,01 złotych z odsetkami.

Orzeczenia sądów

10 września 2015 roku sąd wydał nakaz zapłaty uwzględniając  w całości żądanie powoda. Pozwany skierował sprzeciw od orzeczonego nakazu.

Sąd Okręgowy w Gdańsku wyrokiem z dnia 17 listopada 2016 roku zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 210 407,01 złotych wraz z odsetkami. W ocenie sądu zastosowany w umowie stron mechanizm indeksacji świadczenia w stosunku do waluty obcej był konstrukcją prawną dopuszczalną przez przepisy kodeksu cywilnego. Uznał, że zastosowanie w umowie stron klauzuli indeksacyjnej nie pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego i zasadą równości wobec prawa.

Wyrok został zaskarżony apelacją przez pozwanego, którą wyrokiem z dnia 27 marca 2018 roku oddalił Sąd Apelacyjny w Gdańsku. Podzielił on w calości ustalenia faktyczne i ocenę prawną dokonaną przez sąd okręgowy.

Aktualnie przeciwko mężczyźnie prowadzone jest postępowanie egzekucyjne.  

Sprawą zajmie się Sąd Najwyższy

Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wniósł skargę nadzwyczajną od prawomocnego wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku.

Jak podniesiono w skardze wydanie zaskarżonego orzeczenia spowodowało utrzymanie w obrocie prawnym niezgodnego z przepisami prawa wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku. Podkreślono, że roszczenie oparte było bowiem na umowie kredytowej zawierającej nieważne, przekraczające zasadę swobody umów, rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego postanowienia.

Wskazano, że nieważne są postanowienia umowne – klauzule indeksacyjne, które kształtują w sposób całkowicie dowolny przez bank kurs CHF, co powoduje błąd w wyliczeniu rzekomego roszczenia. Podkreślono, że celem umowy kredytu nie może być nadmierne wzbogacenie po stronie kredytodawcy i faktyczne doprowadzenie kredytobiorcy do pozbawienia go jakiejkolwiek możliwości spłaty zadłużenia.

Zwrócono uwagę na to, że określone w umowie obciążenie kredytobiorcy musiało okazać się dla niego rujnujące, kredytodawcy natomiast miało przysporzyć korzyści niedających się uzasadnić żadnymi racjami. Jak wskazano w skardze, tego rodzaju następstwa umowy godzą w porządek prawny i z tych przyczyn muszą być uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

W ocenie skarżącego, niezgodność postanowień umownych przejawia się przede wszystkim w tym, iż nie odwołały się one do ustalonego w sposób obiektywny kursu CHF oraz do obiektywnych wskaźników, na które żadna ze stron nie miałaby wpływu. Postanowienia zapewniały natomiast bankowi uprawnienie do kształtowania kursu w sposób dowolny, według własnej woli. Pozwalały one kredytodawcy modyfikować wskaźnik, według którego obliczana była wysokość zobowiązania kredytobiorcy, w sposób jednostronny i arbitralny. Bank mógł zatem wpływać na wysokość świadczenia pozwanego.

Zaznaczono również, że umowa nie zawierała przejrzystego mechanizmu wymiany waluty obcej. Kredytobiorca nie miał bowiem możliwości samodzielnego oszacowania, wypływających dla niego z umowy konsekwencji ekonomicznych, w szczególności w oparciu o jednoznacznie zrozumiałe kryteria. Ponadto umowa nie zapewniała kredytobiorcy żadnego instrumentu obrony przed decyzjami banku w zakresie wyznaczonego kursu CHF, czy też pozwalającego weryfikować jego wysokość.

Jak wskazano, kwestionowaną umowę należy uznać jako nieważną, ponieważ określała wzajemne świadczenia stron w sposób nieadekwatny, umożliwiając powodowi, poza jakąkolwiek kontrolą, na swobodne kształtowanie wzajemnego świadczenia pozwanego. Takie ukształtowanie obowiązków i uprawnień stron pozostawało w sprzeczności z naturą umowy kredowej, a tym samym przekraczało granicę swobody umów.

Prokurator Generalny wniósł zatem o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Gdańsku.  Ponadto wniósł również o wydanie przez sąd postanowienia o wstrzymaniu wykonania zaskarżonego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania wywołanego wniesieniem skargi nadzwyczajnej, z uwagi na grożącą pozwanemu niepowetowaną szkodę wynikającą z prowadzonego wobec niego postępowania egzekucyjnego.

 

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa