Prokuratura Krajowa

Zarzuty istotnego naruszenia prawa

Prokurator zarzucił zaskarżonej uchwale istotne naruszenie prawa tj. przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych oraz Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. W skardze wskazano, że znowelizowanie przepisów prawa miejscowego doprowadziło do istotnego podwyższenia opłat należnych za pierwszą, drugą, trzecią, czwartą i kolejne godziny postoju samochodu w strefie płatnego parkowania niestrzeżonego oraz przedłużenia z 10 do 12 godzin w ciągu doby czasu pobierania opłat za postój pojazdów. Skutkiem tych zmian jest również podwyższenie opłaty zryczałtowanej za parkowanie na prawach wyłączności na zastrzeżonych stanowiskach postojowych (kopertach) odpowiednio z kwoty 980 złotych do kwoty 1.500 złotych oraz z kwoty 1.600 złotych do kwoty 2.450 złotych.

W ocenie prokuratora powyższe stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady proporcjonalności, a tym samym również i właściwych norm regulujących stanowienie aktów prawa miejscowego. Prokurator zarzucił także istotne naruszenie prawa tj. Konstytucji RP oraz rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, poprzez naruszenie zasad prawidłowej i rzetelnej legislacji, w drodze sporządzenia uzasadnienia kwestionowanej uchwały w zakresie zmodyfikowanym, bez uwzględnienia w nim informacji, które wyjaśniałyby ponad 50% jednorazowe podwyższenie opłaty zryczałtowanej za parkowanie na prawach wyłączności na zastrzeżonych stanowiskach postojowych.

Drastyczna podwyżka stawek opłaty godzinowej 

W ramach kwestionowanej uchwały podwyższono stawkę opłaty godzinowej za parkowanie pojazdów w strefie płatnego parkowania niestrzeżonego od około 27 do 31% w stosunku do stawki opłaty obowiązującej poprzednio. Możliwość kształtowania wysokości stawki opłaty należnej za godzinę parkowania została wprowadzona we wrześniu 2019 roku. Pomimo tego, doszło jednak do jednorazowego podniesienia stawki opłaty godzinowej o około 30% w stosunku do wysokości stawki obowiązującej poprzednio oraz jednorazowego podniesienia stawki opłaty zryczałtowanej o około 53%.

Zaniechania, które obciążają społeczeństwo

Nie kwestionując możliwości regulowania opłat za parkowanie pojazdów w strefie płatnego parkowania niestrzeżonego oraz ich nakładania na użytkowników dróg, prokuratura podważa prawidłowość uregulowań przyjętych w zaskarżonej uchwale w zakresie proporcjonalności wprowadzonych przepisów i podwyższenia opłaty, w odniesieniu do kryterium niezbędności oraz osiągnięcia ratio legis stosownych regulacji dot. tworzenia stref płatnego parkowania. Nadmienić należy, że poza aspektem fiskalnym decyzji podjętej przez Radę m.st. Warszawy trudno jest wskazać jakiekolwiek inne argumenty za poparciem powyższej zmiany. W ocenie prokuratury nie można składać na osoby korzystające obecnie ze strefy płatnego parkowania niestrzeżonego zaniechań związanych z dostosowaniem wysokości stawki do obecnych realiów ekonomicznych. Wprowadzona obecnie opłata, pomimo zmiany wskaźników ekonomicznych, nie powinna tak znacząco odbiegać od opłaty poprzedniej. Zmiana jej wysokości powinna zostać rozłożona w czasie i być dokonywana stopniowo, tak aby możliwym była ocena jej wpływu na kształtowanie przyzwyczajeń osób parkujących pojazdy.

Stawka zrównana do ustawowego maksimum 

Przyjęta w kwestionowanej uchwale stawka za pierwszą godzinę parkowania jest równa stawce maksymalnej obliczonej w oparciu o przepisy ustawy o drogach publicznych. Nowelizację uchwały trudno zatem uznać, za wypadkową rozważenia tego, jaka wysokość stawki opłaty jest właściwa i konieczna z punktu widzenia kształtowania polityki transportowej miasta w odniesieniu do potrzeb i interesów osób korzystających ze strefy oraz pozostałych mieszkańców. Sprowadza się ona w zasadzie do zrównania stawki takiej opłaty do ustawowego maksimum. W odniesieniu zaś do opłaty zryczałtowanej, biorąc pod uwagę treść uzasadnienia projektu uchwały, trudno ustalić jakiekolwiek kryteria, którymi przy jej ukształtowaniu kierował się organ.

W ocenie prokuratury kwestionowane regulacje nie spełniają wymogów niezbędności, przydatności, jak też proporcjonalności w odniesieniu do norm regulujących stanowienie aktów prawa miejscowego. Tym samym uchwała narusza w sposób istotny przepisy ustawy o drogach publicznych oraz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto brak umotywowania w uzasadnieniu projektu uchwały zmiany wysokości opłaty zryczałtowanej nosi niewątpliwie cechę arbitralności i nie buduje zaufania członków wspólnoty samorządowej do organów samorządu stanowiących prawo.

Kolejne działania Prokuratury Okręgowej w Warszawie 

Prokuratura Okręgowa w Warszawie systematycznie analizuje uchwalane akty prawa miejscowego, a w sytuacji dostrzeżonych nieprawidłowości kieruje skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, jak to miało miejsce w przypadku uchwały Rady m.st. Warszawy z 14 maja 2020 roku oraz z 30 lipca 2020 roku zmieniającej uchwałę w sprawie ustalenia strefy płatnego parkowania, wysokości stawek opłaty za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie, wysokości opłaty dodatkowej oraz określenia sposobu pobierania tych opłat.

Długofalowe działania prokuratury

Od 2016 roku, prokuratury w całym kraju systematycznie badają zgodność z prawem uchwał dotyczących stref płatnego parkowania, w tym m.in. pod kątem wprowadzonych w nich unormowań przewidujących opłatę za postój pojazdu na drodze publicznej w strefie płatnego parkowania w soboty.

Od połowy czerwca 2016 roku do marca 2020 roku zbadano 770 uchwał rad gmin, z czego zakwestionowano 201 poprzez złożenie skargi bądź skierowanie wniosków do właściwego o uchylenie uchwały. Na 125 wywiedzionych przez prokuratorów skarg uwzględnionych zostało 103, a 16 wciąż czekało na rozpoznanie.

W powyższej kwestii wypowiedział się nawet Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 7 lutego 2018 roku podzielił stanowisko prokuratora wskazując, że upoważnienie ustawowe do ustanowienia przepisów zezwalających na pobieranie opłat za parkowanie w strefie płatnego parkowania w określone dni robocze, nie stanowi dostatecznego upoważnienia do ustanowienia przepisów zezwalających na pobieranie tych opłat w soboty.

W trakcie badania stwierdzono również inne uchybienia, wśród których najczęstszymi były przekroczenia delegacji ustawowych w przepisach uchwał, modyfikacje i powtórzenia treści ustaw w przepisach uchwał, jak również uchybienia konstytucyjnej zasadzie równości wobec prawa.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa