Prokuratura Krajowa

Okoliczności sprawy

Zobowiązanie pozwanej kobiety wynikało z umowy pośrednictwa finansowego, którą zawarła 21 grudnia 2006r. z przedsiębiorcą z Bytomia. Zgodnie z nią, pośrednik podjął działania prowadzące do uzyskania przez kobietę pożyczki gotówkowej. Tytułem wynagrodzenia za pośrednictwo, pozwana miała uiścić kwotę 300 zł. płatną w terminie do 22 stycznia 2007 roku. W umowie pośrednictwa finansowego zastrzeżono, że w przypadku uchybienia temu terminowi, kobieta zapłaci odsetki umowne w wysokości 20 zł. za każdy dzień zwłoki.

2 lipca 2007r. mężczyzna skierował pozew do Sądu Rejonowego w Bytomiu, podnosząc w nim, że jako pośrednik finansowy wywiązał się z zawartej umowy, natomiast pozwana mimo kierowanych do niej wezwań,  należnej mu kwoty wynagrodzenia, jak i odsetek wynikających z przekroczenia terminu nie uregulowała.

Orzeczenie sądu i jego drastyczne konsekwencje dla pozwanej

6 lipca 2007 roku Sąd Rejonowy w Bytomiu nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym zobowiązał pozwaną kobietę w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu, do zapłaty na rzecz powoda należności głównej w kwocie 300 zł. wraz z umownymi odsetkami w wysokości 20 zł za każdy dzień opóźnienia licząc od dnia 23 stycznia 2007r. Dodatkowo obciążył kobietę kwotą 30 zł tytułem kosztów procesu. Wobec braku zaskarżenia orzeczenia, nakaz zapłaty uprawomocnił się i uzyskał klauzulę wykonalności.

Aktualnie wobec kobiety komornik prowadzi egzekucję powyższej należności, a jej wysokość na dzień 25 sierpnia 2021 roku wyliczono na kwotę przekraczającą 107 tyś. zł. – z czego 106 tyś. zł. to wartość samych odsetek umownych, które miesięcznie wynoszą 600 zł. Dotychczasowe działania komornika skutkowały pobraniem ze świadczeń uzyskiwanych przez kobietę z ZUS - kwoty przekraczającej już 15 tyś. zł. a dalsze czynności egzekucyjne zostały skierowane do spółdzielczego własnościowego lokalu mieszkalnego.

Sprawa zostanie zbadana przez Sąd Najwyższy

Prokurator Generalny ocenił, ze wywiedzenie skargi nadzwyczajnej od nakazu zapłaty bytomskiego sądu jest konieczne dla zapewnienia zgodności orzeczenia z zasadą demokratycznego państwa prawa urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.  W sprawie tej doszło do naruszenia zasady zaufania do państwa i jego organów, a zwłaszcza sądu. Procedował on bowiem w sposób niewłaściwy błędnie uznając, że roszczenie powoda w zakresie dotyczącym wysokości żądanych odsetek było zasadne, choć z załączonych do pozwu dokumentów już na pierwszy rzut oka widoczne było, że odsetki umowne w takiej wysokości były oczywiście bezzasadne, a żądanie powoda zgłoszone w tym zakresie nie zasługiwało na uwzględnienie jako sprzeczne z przepisami prawa materialnego. W tej sytuacji wydanie nakazu zapłaty było niedopuszczalne.

W skardze podniesiono, że do obowiązku sądu należało zweryfikowanie podniesionych w pozwie żądań w odniesieniu do okoliczności faktycznych wynikających z jego uzasadnienia oraz załączonych doń dokumentów, dokonanie w szczególności analizy czy sprawa ta ma charakter konsumencki, a następnie w efekcie prawidłowego badania, skierowanie sprawy na rozprawę w celu szczegółowego wyjaśnienia powstałych wątpliwości - tego w niniejszej sprawie sąd orzekający nie uczynił.

Prokurator Generalny pokreślił, że pozwana kobieta miała pełne prawo oczekiwać od Państwa respektowania przepisów prawa, zobowiązujących sąd do rzetelnej kontroli z urzędu zawartej przez nią umowy z powodem zajmującym się profesjonalnie pośrednictwem finansowym, stanowiącej podstawę zobowiązania, w tym zbadania z urzędu potencjalnie nieuczciwych warunków, wprowadzonych przez powoda do umowy, pod kątem ich zgodności z przepisami prawa, jak i z dyrektywą zasady swobody umów oraz zasadami współżycia społecznego. Określone przez powoda odsetki umowne były rażąco wyższe niż odsetki maksymalne, które w dacie zawarcia tej umowy, w oparciu o treść przepisu art. 359§2² w skali roku wynosiły 22%.

Zastrzeżenie w kontrakcie odsetek umownych w wysokości 20 zł dziennie - co stanowiło 2 433,33% w skali roku-  jednoznacznie wskazuje na lichwiarski charakter zobowiązania, wskutek którego doszło do nieuczciwego wzbogacenia powoda poprzez wykorzystanie sytuacji pozwanej i jawi się jako oczywista niesprawiedliwość.

Wobec powyższego Prokurator Generalny złożył wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bytomiu.

Jednocześnie jako uzasadniony wskazanymi powyżej rażącymi naruszeniami prawa oraz konstytucyjną zasadą ochrony konsumenta, Prokurator Generalny złożył dodatkowy wniosek dotyczący wstrzymania prowadzonej wobec pozwanej kobiety egzekucji komorniczej do czasu ukończenia postępowania ze skargi nadzwyczajnej z uwagi na grożącą pozwanej niepowetowaną szkodę.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa