Nakaz zapłaty nie odpowiada prawu – Sąd Najwyższy uwzględnia skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego
27.06.2022
Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro, w której domagano się uchylenia nakazu zapłaty z 29 lutego 2016 roku, którym Sąd Okręgowy we Wrocławiu zobowiązał kobietę do zapłaty ponad 778 tys. zł na rzecz banku, choć udzielony kredyt opiewał na kwotę blisko 458 tys. zł, a na poczet spłaty kredytu wpłacono łącznie ponad 481 tys. zł.
Okoliczności sprawy
Sprawa dotyczy kredytu hipotecznego w kwocie 458 tys. złotych na warunkach określonych w umowie oraz regulaminie do umowy kredytu hipotecznego, stanowiącym integralną część umowy. Kredyt indeksowany był kursem franka szwajcarskiego, a zabezpieczeniem spłaty kredytu była m.in. hipoteka kaucyjna na rzecz banku do kwoty stanowiącej 170 proc. kwoty kredytu, ustanowiona na nieruchomości położonej we Wrocławiu. Kredytobiorczyni nie regulowała należności zgodnie z umową i aneksami, więc bank wypowiedział jej umowę kredytu hipotecznego. Niemniej jednak dłużniczka dokonała spłat w łącznej kwocie 481 tys. zł, przy wysokości zaciągniętego kredytu 458 tys. zł.
29 stycznia 2016 roku bank złożył pozew wnosząc o zasądzenie w postępowaniu nakazowym kwoty 778 tys. zł. Do pozwu nie dołączono jednak regulaminu do umowy kredytu hipotecznego, który stanowił jej integralną część. 29 lutego 2016 roku SO we Wrocławiu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, nakazując pozwanej zapłatę na rzecz banku kwoty 778 tys. zł z ograniczeniem jej odpowiedzialności do nieruchomości położonej we Wrocławiu. Od tego orzeczenia Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną.
Prawa konsumenta
Sąd Najwyższy rozpoznając skargę nadzwyczajną podzielił stanowisko skarżącego, zgodnie z którym sąd powszechny rozpoznając sprawę, błędnie zaniechał badania czy umowa, której dotyczył nakaz zapłaty nie zawierała zapisów potencjalnie nieuczciwych.
Naruszone przepisy
Taki obowiązek sądu wynika już tylko z zasad, wolności i praw człowieka i obywatela określonych w art. 2 i art. 76 Konstytucji RP, takich jak zasada ochrony konsumenta jako strony słabszej strukturalnie w stosunkach prywatnoprawnych z przedsiębiorcą przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi oraz zasada zaufania jednostki do państwa i prawa.
Za taką wykładnią przemawiają również przepisy europejskie (dyrektywa 93/13 oraz orzecznictwo TSUE). Jak wskazał w wyroku SN, z prawa europejskiego płynie wyraźna powinność przeprowadzenia kontroli treści umów zawieranych z konsumentami bez względu na tryb procedowania.
Sąd Najwyższy zgodził się również z zarzutem, że niezbadanie abuzywności zapisów umowy kredytowej stanowiło naruszenie art. 385 §1 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem sąd winien skierować sprawę na drogę zwykłego postępowania, gdzie, po pierwsze konsument-kredytobiorca mógłby przedstawić dodatkowe argumenty i dowody istotne dla abuzywnego charakteru postanowień umowy z bankiem, a także w razie dostrzeżenia ich niedozwolonego charakteru przez sąd miałby możliwość stanowiska co do ważności umowy.
Teraz, zgodnie z wnioskiem skargi nadzwyczajnej, SO we Wrocławiu dokona analizy treści spornej umowy kredytu, oceniając legalność i skuteczność jej poszczególnych postanowień.
Seria skarg od nakazów zapłaty
Niniejsza wygrana skarga jest jedną z wielu kierowanych w sprawach nieuczciwych lub budzących wątpliwości umów kredytowych. Innym przykładem może być tu skarga skierowana 21 czerwca br. do Sądu Najwyższego, dotycząca nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w Gdańsku. Podniesiono w niej zarzuty dotyczące naruszenia konstytucyjnych praw konsumenta poprzez niezbadanie przez sąd zapisów umowy, która już nawet przy pobieżnej analizie sprawia wrażenie zapisów o cechach lichwiarskich.
Dział Prasowy
Prokuratura Krajowa