Prokuratura Krajowa

Okoliczności sprawy

20 stycznia 2017 roku pozwany zawarł umowę pożyczki gotówkowej ze spółką prowadzącą działalność pożyczkową. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 22 000,00 złotych, a całkowita kwota do zapłaty 48 720,00 złotych. Zgodnie bowiem z postanowieniami umowy pożyczkobiorca miał obowiązek uiścić prowizję w wysokości 19 255,00 złotych oraz opłatę przygotowawczą w kwocie 129,00 złotych. Pożyczka została zawarta na 4 lata.

Na zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy pożyczki pozwany wystawił weksel in blanco, który na skutek nieregulowania rat pożyczki, został wypełniony przez pożyczkodawcę na kwotę 43 709,00 zł.

Pismem z dnia 28 listopada 2017 roku spółka wypowiedziała mężczyźnie umowę i wezwała go do wykupu weksla w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania.

Orzeczenie sądu

Pozwem z dnia 10 stycznia 2018 roku spółka wniosła o zasądzenie od pozwanego w postępowaniu nakazowym kwoty 41 193,00 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie równymi dwukrotności wysokości odsetek ustawowych naliczanych od dnia 29 grudnia 2017 roku do dnia zapłaty.

Po zobowiązaniu przez sąd do przedłożenia oryginału umowy pożyczki z dnia 20 stycznia 2017 roku, w celu zweryfikowania zasadności żądania pozwu w zakresie odsetek umownych, firma zmodyfikowała żądanie pozwu i wskazała, że wnosi o wydanie nakazu zapłaty i zasądzenie roszczenia głównego wraz z odsetkami za opóźnienie w wysokości odsetek ustawowych.

Nakazem zapłaty z dnia 23 lutego 2018 roku Sąd Rejonowy w Wieliczce orzekł zgodnie ze zmodyfikowanym żądaniem pozwu. Nakaz zapłaty nie został zaskarżony.

Od tego orzeczenia Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną.

Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy uwzględnił argumentację Prokuratora Generalnego zawartą w skardze nadzwyczajnej, a wskazującą na to, że zawarta przez pozwanego umowa miała charakter umowy o kredyt konsumencki. Wskazał, że Sąd Rejonowy w Wieliczce wydając nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym naruszył konstytucyjną zasadę ochrony konsumentów wynikającą z art. 76 Konstytucji RP. Sąd nie zapewnił bowiem konsumentowi ochrony przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

Sąd Najwyższy podzielił pogląd Prokuratora Generalnego wskazujący, iż normy chroniące konsumentów mają na celu zapewnienie równowagi pomiędzy profesjonalnym uczestnikiem obrotu jakim jest przedsiębiorca, a konsumentem. Wskazał, że wydanie przez Sąd orzeczenia nakładającego na konsumenta obowiązek zapłaty, bez badania prawidłowości stosunku podstawowego z uwagi na istniejące wątpliwości co do jego uczciwego charakteru, jest niewątpliwie sprzeczne z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej.

Sąd zaznaczył, iż pozwany jako konsument, zawierając umowę pożyczki mógł być przekonany, że skoro państwo nie zabrania prowadzenia określonego rodzaju działalności, w postaci udzielania pożyczek przez podmioty inne niż banki, jego interes jest należycie chroniony przez państwo przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

 Sąd Najwyższy zaznaczył, że wobec nieskierowania sprawy do postępowania zwykłego, nakaz zapłaty wykorzystany został jako instrument, który zwiększył dysproporcje pomiędzy partnerami społecznymi, tym samym Sąd wsparł działania przedsiębiorcy nakierowane na wykorzystanie słabszej pozycji konsumenta, który nie był w stanie skutecznie się bronić.

Zdaniem Sądu Najwyższego uwzględnienie skargi nadzwyczajne pozwoli przywrócić równowagę w stosunkach społecznych, zachwianą przez fakt nieuwzględnienia przez Sąd Rejonowy w Wieliczce ochrony konsumenta w postępowaniu nakazowym. Dlatego też zgodnie z wnioskiem Prokuratora Generalnego uchylił zaskarżone orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejonowemu.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa