Prokuratura Krajowa

Konsument kwestionuje pożyczkę

Nakaz zapłaty Sąd Rejonowy w Olsztynie wydał 9 grudnia 2008 roku z powództwa jednego z warszawskich funduszy sekurytyzacyjnych – podmiotu gospodarczego zajmującego się windykacją nabytych wcześniej wierzytelności. Przedmiotową wierzytelność fundusz nabył od jednego z banków. Wynosiła ona ponad 7,7 tys. złotych.

Dłużnikami – według powoda – było małżeństwo zamieszkałe w województwie warmińsko-mazurskim. Pozwana kobieta obecnie zaprzecza, by była stroną jakiejkolwiek umowy pożyczkowej lub kredytowej, czy też poręczycielem. Wniosła ona do Prokuratora Generalnego o wywiedzenie na jej korzyść skargi nadzwyczajnej, która w jej sytuacji była jedynym możliwym środkiem do podważenia zapadłego orzeczenia.

Sąd naruszył ustawę zasadniczą

Po przeanalizowaniu sprawy Prokurator Generalny stwierdził, że skierowanie skargi zgodnie z wnioskiem kobiety jest zasadne. Sąd bowiem, wydając nakaz zapłaty wyłącznie w oparciu o wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszy sekurytyzacyjnych, bez zbadania potencjalnie nieuczciwego charakteru zapisów umowy, z którego wynikało zobowiązanie oraz z pomięciem przeprowadzenia dowodów na okoliczności takie jak wygaśnięcie lub nieistnienie zobowiązania, naruszył cztery artykuły Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Skargą objęto również byłego męża kobiety. Uznano bowiem, że rozpoznanie sprawy na rozprawie zagwarantuje stronom wszechstronne wyjaśnienie sprawy i odniesienie się do materiału dowodowego.

Konieczne uwzględnienie orzeczenia TK

Prokurator Generalny ustalił, że do pozwu przeciwko małżeństwu dołączono wyciąg z ksiąg rachunkowych i ewidencji analitycznej wierzytelności wystawiony przez fundusz, z którego treści wynikać miały żądane kwoty. W pozwie podkreślono, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 roku o funduszach inwestycyjnych wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego ma moc dokumentu urzędowego. W oparciu o pozew sąd przeprowadził postępowanie w trybie nakazowym, wydając 9 grudnia 2008 roku nakaz zapłaty.

Skarżący w skardze zwrócił jednak uwagę, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 11 lipca 2011 roku – a więc późniejszym względem orzeczenia olsztyńskiego sądu – uznał rozwiązania ustawowe dotyczące wydawania nakazu zapłaty w oparciu o wyciąg z ksiąg rachunkowych za niekonstytucyjne ze względu na niezgodność z samym już tylko art. 76 Konstytucji RP.

Przepis ten zapewnia konsumentom ochronę przez władze publiczne przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.

Zasada zaufania do państwa

Obok naruszenia art. 76 konstytucji Prokurator Generalny zarzucił również, że sąd orzekł niezgodnie z jej art. 2, ustanawiającym zasadę zaufania do państwa oraz zasadę bezpieczeństwa prawnego. Z przepisu tego wynika nakaz adresowany do wszystkich organów stosujących prawo, by stosowały wykładnię zgodną z konstytucją, tj. starały się nadać interpretowanym przepisom sens najbardziej odpowiadający wartościom chronionym konstytucyjnie.

W świetle wartości, na których opiera się ustawa zasadnicza, normy chroniące konsumentów służą zapewnieniu równowagi między profesjonalnym uczestnikiem obrotu, jakim jest przedsiębiorca, a konsumentem. W polskim porządku prawnym, ale również w ustawodawstwie unijnym, konsumentom została przyznania wyjątkowa ochrona właśnie z tego powodu, że z gruntu znajdują się w słabszym, niż przedsiębiorca położeniu.

Brak zbadania umowy pożyczki skutkował również naruszeniem zasady równości (art. 32 konstytucji) i zasady sprawiedliwości proceduralnej (art. 45 ust. 1 konstytucji).

Wnioski skarżącego

W skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Olsztynie, a także o wydanie przez ten sąd postanowienia o wstrzymaniu wykonania nakazu zapłaty do czasu zakończenia postępowania ze skargi nadzwyczajnej.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa