Prokuratura Krajowa

Okoliczności sprawy

Pozwana zawarła w dniu 29 sierpnia 2017 roku umowę pożyczki na kwotę 1 999,50 zł. Jednak w rzeczywistości pożyczkodawca przekazał jej kwotę 1 500,00 zł. Stosownie bowiem do postanowień umowy, na całkowity koszt pożyczki składały się: prowizja płatna częściowo przy przekazaniu kwoty pożyczki oraz w dalszych ratach w łącznej wysokości 1 999,50 zł oraz odsetki w kwocie 403,96 zł. Całkowita kwota do zapłaty z tytułu udzielonej pożyczki wyniosła zatem 4 402,96 zł. Oprocentowanie pożyczki wyniosło 10 % w skali roku, a rzeczywista roczna stopa oprocentowania pożyczki niemal 134 %. Pożyczka została zabezpieczona wekslem własnym in blanco.

Spółka windykacyjna, która nabyła dług kobiety od pożyczkodawcy, wystąpiła w dniu 9 stycznia 2018 roku z pozwem o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym i zasadzanie od pozwanej kwoty 3 464,00 zł.

Postępowanie sądowe

Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie, do którego początkowo trafił pozew, już na etapie stwierdzenia swej niewłaściwości zwrócił uwagę na konsumencki charakter umowy, którą zabezpieczał weksel in blanco, stanowiący podstawę dochodzonego roszczenia oraz na konieczność weryfikacji warunków zobowiązania wekslowego.

Pomimo tego, Sąd Rejonowy w Hrubieszowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym orzekając, że pozwana w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu ma zapłacić powodowi kwotę 3 464,00 zł z odsetkami ustawowymi. Od nakazu nie zostały wniesione zarzuty.

W związku z tym Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Hrubieszowie prowadzi przeciwko pozwanej postępowanie egzekucyjne, a egzekucja jest obecnie skierowana do nieruchomości.

Sąd Najwyższy zajmie się sprawą

Działając z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand wniósł skargę nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia Sądu Rejonowego w Hrubieszowie.

Prokurator Generalny zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie zasad, wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji RP, takich jak prawo do własności oraz ochrona konsumenta jako strony słabszej strukturalnie w stosunkach prywatnoprawnych z przedsiębiorcą, przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Ponadto zarzucił rażące naruszenie prawa procesowego oraz prawa materialnego.

Jak podniesiono w skardze, umowa została zawarta przez pożyczkodawcę będącym podmiotem specjalizującym się w udzielaniu drobnych pożyczek, a konsumentem. To natomiast obligowało sąd do wnikliwej kontroli weksla wystawionego jako zabezpieczenie wykonania umowy konsumenckiej, jak również zbadania z urzędu potencjalnie nieuczciwych warunków stosunku podstawowego, czego jednak Sąd Rejonowy w Hrubieszowie nie uczynił.

Podkreślono, że kwota pozaodsetkowych kosztów pożyczki wynosiła 1 999,50 zł, a zatem stanowiła aż 100 % całkowitej kwoty pożyczki. Zaznaczono również, że w świetle zasad doświadczenia życiowego i reguł obrotu gospodarczego nie sposób przyjąć, że rzetelna, zgodna z prawem działalność gospodarcza, mogłaby przynosić zysk na poziomie aż ponad 100 % rocznie, albowiem takiej stopy zwrotu pożyczkodawca nie uzyskałby w warunkach zgodnej z prawem i zasadami uczciwego obrotu gospodarczego działalności gospodarczej.

Jak wskazano w skardze, analiza umowy wskazuje na rażące i oczywiste naruszenie interesu pozwanej jako konsumentki, z uwagi na niespotykaną w obrocie skalę dysproporcji wynikających z umowy świadczeń wzajemnych stron, przy jednoczesnym braku jakiejkolwiek obiektywnej relacji ekwiwalentności. Oba te świadczenia nie pozostają bowiem w żadnej relacji. Wysokie obciążenie pożyczkobiorcy mogło okazać się dla pozwanej rujnujące, a pożyczkodawcy przysporzyło korzyści nie dające się uzasadnić żadnymi racjami. Wprowadzenie prowizji we wskazanej w umowie wysokości godziło w dobre i uczciwe praktyki kupieckie oraz w sposób rażący naruszało interes pozwanej jako konsumenta.

Zaznaczono również, że Sąd Rejonowy w Hrubieszowie zastosował wprost przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące postępowania nakazowego, pomijając zupełnie konsumencki charakter podstawowego stosunku prawnego, a w konsekwencji przepisy o ochronie konsumenta. Sąd nie uwzględnił tego, że weksel stanowiący podstawę dochodzonego roszczenia, stanowił gwarancję wierzytelności konsumenckiej i nie wziął pod uwagę ochrony przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi należnej osobom zobowiązanym umową pożyczki konsumenckiej.

Prokurator Generalny wniósł zatem o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Hrubieszowie oraz wniósł o wstrzymanie wykonania zaskarżonego nakazu zapłaty do czasu ukończenia postępowania ze skargi nadzwyczajnej, z uwagi na grożącą pozwanej niepowetowaną szkodę.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa