Prokuratura Krajowa

Wspólne zespoły śledcze są narzędziem międzynarodowej współpracy opierającym się na umowie pomiędzy właściwymi organami – zarówno organami sądowymi, jak i organami ścigania – dwóch lub większej liczby państw. Powoływane są na określony czas i w ściśle określonym celu, by prowadzić postępowania przygotowawcze w sprawach karnych w jednym z zaangażowanych państw lub w kilku z nich. Służą poprawie współpracy między państwami w zakresie zwalczania poważnej przestępczości o charakterze transgranicznym. 

Jest to 100-tny JIT w którym uczestniczy strona polska. 

Pierwszą umowę o utworzeniu wspólnego zespołu śledczego Polska podpisała w dniu 4 listopada 2009 roku. Był to zespół w skład którego wchodziły Prokuratura Apelacyjna we Wrocławiu oraz Prokuratura w Bernie, Szwajcaria. Równocześnie był to pierwszy w historii JIT powołany przez państwo unijne z państwem spoza Unii Europejskiej. 

Od tego czasu, przez kolejne lata, liczba podpisywanych umów systematycznie wzrasta: w roku 2020 utworzono 6 wspólnych zespołów śledczych, w 2021 roku 4, w 2022 roku 11, w 2023 roku 12, zaś w 2024 roku osiągnięto największą liczbę 19 podpisanych porozumień. 

W bieżącym roku, od stycznia do dnia 6 marca 2025 roku podpisano już 5 umów o utworzeniu lub o przystąpieniu Polski do już działających wspólnych zespołów śledczych.

Na przestrzeni lat 2009 – 2025 polskie prokuratury współpracowały w formie JIT zarówno z państwami członkowskimi Unii Europejskiej jak i z szeregiem państw spoza Unii. Dotychczas porozumienia zawarto z organami wymiaru sprawiedliwości i organami ścigania Republiki Czeskiej, Litwy, Rumunii, Niemiec, Holandii, Belgi, Szwecji, Słowacji, Estonii, Finlandii, Łotwy, Włoch, Węgier, Bułgarii, Francji, Irlandii, Grecji i Hiszpanii a także Szwajcarii, Wielkiej Brytanią, Ukrainy, Norwegii, Gruzji, Bośni i Hercegowiny, Serbii oraz Boliwii. Współpraca ta dotyczyła i dotyczy spraw związanych z najgroźniejszą transgraniczną przestępczością zorganizowaną, produkcją i przemytem narkotyków, nielegalną migracją, handlem ludźmi, praniem pieniędzy, wyłudzaniem VAT-u, kradzieżami pojazdów, fałszerstwem pieniędzy, oszustwami na wielką skalę, cyberprzestępczością, zabójstwami, handlem bronią a także terroryzmem i zbrodniami wojennymi. 

Najbardziej znanym przykładem wspólnego zespołu śledczego, w którym polska prokuratura uczestniczy od początku jego powołania, jest utworzony w dniu 25 marca 2022 roku JIT dotyczący wojny napastniczej Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Współpraca w ramach tego zespołu pokazuje rosnącą rolę Polski i innych państw regionu w międzynarodowych wysiłkach na rzecz ścigania zbrodni wojennych.

Znaczącą rolę w utworzeniu oraz wsparciu organizacyjnym, analitycznym oraz finansowym funkcjonowania JIT – pełni Eurojust z siedzibą w Hadze – a w szczególności Przedstawicielstwo Krajowe Rzeczypospolitej Polskiej w tej instytucji. Rosnąca liczba tworzonych zespołów JIT w których uczestniczy polska prokuratura świadczy o randze i uznaniu praktyków wobec tego instrumentu współpracy międzynarodowej w sprawach karnych. 

Więcej informacji na temat wspólnych zespołów śledczych można uzyskać na stronie Eurojustu w zakładce dotyczącej działalności Sieci Ekspertów Krajowych JIT pod adresem: JITs Network | Eurojust | European Union Agency for Criminal Justice Cooperation.

Dodatkowe informację o działności wspólnego zespołu dochodzeniowego: Działalność wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego w sprawie domniemanych najpoważniejszych zbrodni wagi międzynarodowej popełnionych w Ukrainie przedłużona o dwa lata | Eurojust | European Union Agency for Criminal Justice Cooperation. 

prok. Anna Adamiak
Rzecznik Prasowy
Prokuratora Generalnego