Prokuratura Krajowa

Prokurator Generalny skierował łącznie 13 skarg nadzwyczajnych od orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku, które doprowadziły do obciążenia nabywców nieruchomości położonej we Władysławowie roszczeniami wierzycieli dewelopera.

Okoliczności sprawy

Przedmiotowa sprawa, podobnie jak 12 pozostałych spraw opisanych w serii skarg nadzwyczajnych, dotyczy zawarcia umów deweloperskich w latach 2012-2014, na mocy, których deweloper zobowiązał się do wybudowania wielorodzinnego domu mieszkalnego na działce położonej we Władysławowie oraz do przeniesienia na rzecz nabywców, własności lokali mieszkalnych wraz z przynależnym udziałem w nieruchomości wspólnej, wolnych od obciążeń.

Tymczasem, pomimo spłaty wszelkich należności wobec dewelopera, po ustanowieniu odrębnej własności poszczególnych lokali, okazało się, że w księgach wieczystych ujawniono ostrzeżenia o egzekucji z nieruchomości i przyłączeniu kolejnych wierzycieli dewelopera, a także zapis o wpisie hipoteki przymusowej.

Wobec skarg złożonych przez właścicieli lokali, referendarz sądowy dokonał wykreślenia z ksiąg wieczystych kwestionowanych zapisów. Jednakże z uwagi na skargi wierzycieli dewelopera, zapisy te znalazły się w księgach ponownie.

Właściciele lokali próbowali dochodzić swoich praw na drodze sądowej jednak bezskutecznie. Orzeczenia Sądu Okręgowego w Gdańsku m.in. oddalające ich apelacje, doprowadziły do sytuacji, w której wierzyciele dewelopera mogli kierować swoje roszczenia wobec nabywców mieszkań, mimo iż nie byli oni ich dłużnikami.

Naruszenie konstytucyjnych zasad

W ocenie Prokuratora Generalnego orzeczenia Sądu Okręgowego w Gdańsku naruszają konstytucyjną zasadę zaufania obywateli do państwa i jego organów. Jak wskazano w skargach, sytuacja stworzona orzeczeniami Sądu Okręgowego w Gdańsku stała się pułapką dla wnioskodawców, którzy działali w dobrej wierze i w przekonaniu, że księgi wieczyste będą odzwierciedlać treści wynikające z zawartych umów deweloperskich.

Orzeczeniom Sądu Okręgowego w Gdańsku zarzucono również m.in. naruszenie gwarancji ochrony prawa własności oraz konstytucyjnej zasady ochrony konsumentów.

W skargach podniesiono, że jeżeli po ujawnieniu w księgach wieczystych roszczenia o przeniesienie własności nieruchomości zostały wpisane ostrzeżenia o toczącej się egzekucji oraz wpis hipoteki przymusowej to na podstawie art. 18 ustawy o księgach wieczystych i hipotece powinny być one przez sąd wykreślone z urzędu.

Egzekucja z nieruchomości przeciwko deweloperowi nie powinna być kierowania w stosunku do lokali mieszkalnych będących własnością wnioskodawców, wyodrębnionych celem zadośćuczynienia roszczeniu ujawnionemu w księdze wieczystej przed wszczęciem egzekucji.

Naruszono prawo własności

W skargach wskazano, że poprzez działania sądów właściciele lokali zostali pozbawieni możliwości wyłącznego dysponowania swoim prawem własności. Orzeczenia Sądu Okręgowego w Gdańsku nie uwzględniły konstytucyjnego prawa ochrony własności, mimo że w umowie deweloperskiej określono, że własność lokalu mieszkalnego zostanie przeniesiona na wnioskodawców bez żadnych obciążeń. Obciążenie nieruchomości wbrew umowie, by zaspokoić roszczenia wierzycieli dewelopera kosztem nabywców nieruchomość, jest niesprawiedliwie i nadmiernie ingerujące we własność.

Decyzją Sądu Najwyższego zaskarżone postanowienie z 28 marca 2017 r. zostało uchylone i przekazane do ponownego rozpoznania gdańskiemu sądowi.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa