Sąd nakazał zapłatę świadczenia, mimo wydanego wcześniej prawomocnego rozstrzygnięcia w tym zakresie i wyegzekwowania od pozwanej należności w całości – Prokurator Generalny wniósł skargę nadzwyczajną
21.06.2022
Prokurator Generalny skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną od prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym, wydanego 24 maja 2011 roku przez Sąd Rejonowy w Płońsku. Sąd nakazał pozwanej kobiecie dokonanie zapłaty kwoty przekraczającej 3 tys. zł, mimo istnienia w obrocie prawnym prawomocnego wyroku dotyczącego tego samego świadczenia, wydanego jeszcze w 2008 roku przez Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli w Warszawie, a dodatkowo pomimo faktu prowadzonej przez komornika egzekucji tej należności.
Ustalenia faktyczne
W listopadzie 2000 roku bank udzielił pozwanej kredytu w kwocie niespełna 3 tys. zł na opłacenie kursu językowego. Umowa określała 36 rat miesięcznych, które miały zostać spłacone do końca listopada 2003 roku. Wobec zaprzestania spłacania wymaganych należności, bank rozwiązał umowę. Do uregulowania pozostała kwota przekraczająca 1700 zł. W grudniu 2002 roku bank dokonał cesji wierzytelności, a spółka, która ją przejęła, skierowała do sądu stosowne powództwo. Sąd Rejonowy Warszawa – Wola w Warszawie wyrokiem z dnia 5 września 2008 roku nakazał pozwanej kobiecie zapłatę należności określonej pozwem, obciążając ją dodatkowo kosztami postępowania. Orzeczenie to uprawomocniło się w październiku 2008 roku wobec braku sprzeciwu. Wszczęta następnie w oparciu o powyższe orzeczenie egzekucja komornicza, doprowadziła do ostatecznej spłaty całej należności w lipcu 2012 roku.
Ponowne powództwo i orzeczenie sądu
Następca prawny spółki, która nabyła pierwotnie wierzytelność banku, w maju 2011 roku złożył w Sądzie Rejonowym w Płońsku żądanie wydania nakazu zapłaty od tej samej kobiety. Żądanie dotyczyło kwoty przekraczającej 3 tys. zł wraz z ustawowymi odsetkami. W pozwie przywołane zostały te same ustalenia faktyczne, które legły u podstaw wydania przez Sąd Rejonowy Warszawa – Wola w Warszawie prawomocnego już nakazu zapłaty. Powód podnosił, że kwota żądania określona w pozwie objęła należność główną przekraczająca 1700 zł oraz skapitalizowane odsetki, liczone od końca grudnia 2002 roku. W oparciu o twierdzenia pozwu Sąd Rejonowy w Płońsku nakazem wydanym w postępowaniu upominawczym 24 maja 2011 roku, zobowiązał pozwaną kobietę do zapłaty żądanej pozwem kwoty i obciążył ją kosztami postępowania. Nakaz doręczono pozwanej w maju 2011 roku, ale sprzeciw wraz z załączoną dokumentacją, dotyczącą trwającej już egzekucji, pozwana złożyła w sądzie już po upływie zakreślonego ustawowo terminu. Z tych też względów sąd sprzeciw odrzucił. Tym samym orzeczenie nakazujące ponowną spłatę tego samego świadczenia uzyskało walor prawomocności, a 4 lipca 2011 roku nadano mu klauzulę wykonalności.
Sąd Najwyższy zajmie się sprawą
Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wniósł skargę nadzwyczajną od prawomocnego nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Płońsku.
Prokurator Generalny zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie zasad określonych w Konstytucji RP w szczególności zasady zaufania do państwa oraz bezpieczeństwa prawnego, polegające na wydaniu nakazu zapłaty mimo istniejącego prawomocnego orzeczenia w tym samym przedmiocie, co naruszyło gwarancje pozwanej co do pewności wydanego prawomocnego rozstrzygnięcia i nie uchroniło jej przed niekorzystnymi skutkami ponownego powództwa o to samo roszczenie.
Rażące naruszenie prawa
W skardze zarzucono również rażące naruszenie przepisów prawa polegające na pominięciu zasady powagi rzeczy osądzonej i wydaniu nakazu zapłaty obligującego pozwaną do ponownego spełnienia świadczenia, co do którego zapadł już prawomocny wyrok. W tym stanie rzeczy postępowanie ponowne sądu było niedopuszczalne i skutkowało nieważnością.
Podkreślono, że prawomocny wyrok winien był w sposób wiążący rozstrzygnąć sytuację prawną pozwanej. Jednak w tej sprawie gwarancje wynikające z art. 45 ust 1 Konstytucji nie zadziałały. Ten sam spór, pomiędzy tymi samymi stronami został bowiem w kolejnym postępowaniu ponownie rozstrzygnięty.
Podniesiono także, że sąd orzekający miał obowiązek zbadać merytoryczną treść żądania i dopuszczalność jego dochodzenia w procesie cywilnym, ale również na sądzie ciążył obowiązek odrzucenia kolejnego żądania o to samo świadczenie, także w przypadku, gdy stroną był kolejny nabywca wierzytelności i wnosił powództwo wobec tej samej osoby (objętej już prawomocnym wyrokiem), które w tych okolicznościach było niedopuszczalne.
Prokurator Generalny wniósł zatem o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i umorzenie postępowania.
Dział Prasowy
Prokuratura Krajowa