Prokuratura Krajowa

W wyniku skutecznych działań Ministra Sprawiedliwości - Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro, kobieta która wraz z piątką dzieci schroniła się w Polsce w obawie przed ich ojcem, nie zostanie przekazana z terytorium RP do Holandii na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.

Uciekła w obawie przed ojcem dzieci

Kobieta, będąca obywatelką Holandii, przyjechała do Polski wraz z piątką swoich małoletnich dzieci, w obawie przed byłym mężem. Jak wynika z materiałów sprawy, mężczyzna stosował przemoc nie tylko wobec niej, ale także czwórki ich wspólnych dzieci. Ponadto miał on również kierować groźby karalne wobec obecnego męża kobiety, która przed przyjazdem do Polski informowała holenderskie organy ścigania o powyższych okolicznościach. Te nie podjęły jednak żadnych działań w tym zakresie. Nie widząc innej drogi rozwiązania zaistniałej sytuacji kobieta zdecydowała się na przyjazd z dziećmi do Polski, pomimo braku zgody ze strony ojca dzieci.

Decyzje sądów

2 września 2020 roku holenderski sędzia śledczy wydał za matką dzieci europejski nakaz aresztowania w związku z prowadzonym przeciwko niej postępowaniem dotyczącym uprowadzenia – usunięcia dzieci spod władzy rodzicielskiej. Sąd Okręgowy w Rzeszowie postanowił przekazać kobietę z terytorium RP do Holandii, w celu przeprowadzenia wobec niej postępowania karnego.

Decyzja sądu została zaskarżona przez pełnomocnika kobiety. Jednak Sąd Apelacyjny w Rzeszowie nie uwzględnił wniesionego środka odwoławczego i utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W sprawie interweniował Rzecznik Praw Dziecka, który zwrócił się do Prokuratora Generalnego z wnioskiem o rozważenie zasadności wywiedzenia w tej sprawie kasacji.

Kasacja Prokuratora Generalnego

Działając z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand wniósł do Sądu Najwyższego kasację od orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie. W kasacji wskazał, że wyrok zapadł z rażącym i mającym istotny wpływ na treść orzeczenia naruszeniem przepisów prawa. Sąd apelacyjny nie dokonał bowiem  należytej kontroli odwoławczej zaskarżonego postanowienia. Skutkowało to wydaniem niezasadnego orzeczenia utrzymującego w mocy wadliwe postanowienie sądu okręgowego, akceptujące błędny pogląd dotyczący okoliczności związanych ze spełnieniem przesłanki podwójnej przestępności czynu. Oba sądy uznały bowiem, że zachowanie osoby ściganej ENA mogłoby być uznane wedle prawa polskiego za wyczerpujące znamiona przestępstwa z art. 211 kodeksu karnego. Tym samym zdaniem sądów została spełniona przesłanka podwójnej przestępności czynu warunkująca przekazanie osoby ściganej.

Jak podniesiono w kasacji kobieta wyjechała wraz z dziećmi z państwa wydania ENA, zanim zostało wydane wobec niej orzeczenie organu sądowego o pozbawieniu lub ograniczeniu władzy rodzicielskiej. Wyjazd ten wprawdzie nie był zaakceptowany przez ojca dzieci, jednakże powinien zostać uznany za wypełni usprawiedliwiony z uwagi na towarzyszące mu okoliczności. Zauważyć bowiem należy, iż wyjazd ten był skutkiem negatywnych zachowań byłego męża wobec żony i dzieci oraz biernej postawy organów państwa wydania europejskiego nakazu aresztowania wobec zgłaszanych przez kobietę naruszeń.

W kasacji zaznaczono, że zgodnie z powszechnie przyjętą wykładnią art. 211 kodeksu karnego brak jest możliwości popełnienia tego rodzaju występku przez ściśle zdefiniowaną kategorię osób tj. rodziców wobec których nie zostało wydane orzeczenie organu sądowego o pozbawieniu lub ograniczeniu władzy rodzicielskiej.

Wskazano, że porównanie przepisów holenderskiego i polskiego prowadzi do wniosku, że zakres obu regulacji nie jest tożsamy.

Biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia, a ponadto złożył wniosek o wstrzymanie wykonania orzeczenia o przekazaniu kobiety z terytorium RP do czasu rozpoznania kasacji.

Skuteczne działania Prokuratora Generalnego

Sąd Najwyższy uwzględnił zarówno wniosek o wstrzymanie wykonania orzeczenia, jak też kasację Prokuratora Generalnego. Podzielając argumentację podniesioną w środku odwoławczym, uchylił decyzję Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie dotyczącą przekazania kobiety z terytorium RP i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

11 sierpnia 2021 roku przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny w Rzeszowie stwierdził  niedopuszczalność wydania osoby ściganej, co oznacza, że kobieta pozostanie w Polsce.

Aktualnie przed rzeszowskimi sądami toczy się postępowanie w trybie konwencji haskiej o nakazanie powrotu dzieci do Holandii. Prokuratura Okręgowa w Rzeszowie podjęła działania zmierzające do pozostania dzieci wraz z matką na terytorium RP m.in. poprzez zaskarżenie orzeczenia Sądu Okręgowego w Rzeszowie, który nakazał powrót dzieci do ich miejsca stałego pobytu na terenie Królestwa Niderlandów. Ponadto dzięki skutecznym działaniom prokuratury, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania, dzieci pozostaną z mamą w Polsce.

 

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa