Prokuratura Krajowa

Egzekucja wobec rencistki

Zaskarżony nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z weksla wydał 13 listopada 2012 r. Sąd Rejonowy w Bielsku-Białej. Orzeczenie to jest prawomocne. Postępowanie zostało wszczęte z powództwa spółki z siedzibą w Bielsku-Białej udzielającej pożyczek. Podmiot ten domagał się od pozwanej kobiety zapłaty kwoty ponad 9,6 tys. zł wraz z odsetkami z tytułu niespłaconej pożyczki. Kwota zaciągniętej pożyczki wynosiła 2 tys. złotych. W pozwie spółka wskazała, że należności dochodzi w oparciu o weksel. Nie znalazły się w nim odniesienia do umowy o kredyt konsumencki.

Kobieta wskazała przed sądem, że umowę ze spółką oraz weksel in blanco kazał jej podpisać jej były konkubent, przy czym nie miała ona możliwości zapoznania się z treścią podpisanego dokumentu. Mężczyzna – obecnie już nieżyjący – znęcał się nad kobietą psychicznie i fizycznie – była ona przez niego sterroryzowana.

W oparciu o nakaz obecnie toczy się postępowanie egzekucyjne wobec kobiety na łączną kwotę 20 tys. złotych. Dotychczas wyegzekwowano od niej 7,8 tys. zł. Kobieta ma orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności i utrzymuje się z niskiej renty.

Brak indywidualnej negocjacji

Od sądowego nakazu zapłaty Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną. Zarzucił w niej, że orzeczenie sądu usankcjonowało warunki zawarte w umowie, której postanowienia nie były indywidualnie negocjowane. Takie działanie sądu naruszyło zasady ochrony konsumenta wynikające z art. 76 Konstytucji RP.

W ocenie Prokuratora Generalnego brak jest danych, które nakazywały uznać, że pozwana nie była konsumentem. A skoro tak, to sąd winien rozpoznać sprawę z uwzględnieniem ochrony jej praw konsumenckich w relacji do podmiotu zawodowo zajmującego się udzielaniem od wielu lat pożyczek. Zgodnie z art. 385 kodeksu cywilnego postanowienia umowy zawieranej z konsumentem, które nie są z nim indywidualnie uzgodnione nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Obowiązek zbadania przez sąd dopuszczalności zapisów umowy wynikał także z Dyrektywy EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Zaś z przepisów kodeksu postępowania cywilnego wynika, że badając umowy konsumenckie sąd ma możliwość prowadzenia z urzędu postępowania dowodowego, obejmującego również wiedzę z urzędu dotyczącą praktyk danego przedsiębiorcy. W przypadku stwierdzenia bezzasadności roszczenia lub wątpliwości co do treści pozwu sprawa winna być skierowana przez sąd na rozprawę.

Na marginesie należy zaznaczyć, że pozwanej nakaz zapłaty nie został doręczony, ponieważ ukrywał go przed nią jej ówczesny konkubent.

Uzurpacja miejscowa sądu

Kolejną obrazą przepisów (art. 37 § 1 kpc) wskazaną przez Prokuratora Generalnego było automatyczne uznanie przez sąd, że jest właściwy miejscowo do rozpoznania przedmiotowej sprawy. Tymczasem w przypadku rozstrzygnięcia, że zapisy umowy kredytowej były niedozwolone, właściwym miejscowo sądem byłby sąd najbliższy miejscu zamieszkania pozwanej.

Prokurator Generalny przywołał przy tym orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, z którego wynika, że dla konsumenta umiejscowienie sądu rozpoznającego jego sprawę jest okolicznością istotną z punktu widzenia jego uprawnień i wygody udziału w postępowaniu.

Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Bielsku-Białej, a także o wydanie przez sąd postanowienia o wstrzymaniu wykonania zaskarżonego nakazu zapłaty, a tym samym postępowania egzekucyjnego.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa