Prokuratura Krajowa

Okoliczności sprawy

17 lutego 1997 roku pozwany zawarł umowę kredytu odnawialnego na kwotę 4,5 tysiąca złotych. Z uwagi na brak terminowej spłaty kredytu mężczyzna zawarł z bankiem ugodę. Łączna kwota wierzytelności na dzień zawarcia ugody wynosiła 4 114,14 złotych i składała się na nią należność główna w wysokości 3 963,19 złotych oraz odsetki. Całkowita spłata wierzytelności miała nastąpić do dnia 1 sierpnia 2003 roku i została rozłożona na raty.

Z uwagi na to, że pozwany nie wywiązał się ze swoich obowiązków wobec banku, z dniem 20 kwietnia 2006 roku bank wypowiedział mu umowę ugody i zobowiązał do uregulowania kwoty zobowiązania wraz z odsetkami.

Wobec braku terminowej spłaty bank wystąpił 24 sierpnia 2006 roku do Sądu Rejonowego w Mrągowie o orzeczenie wobec pozwanego nakazu zapłaty w wysokości  7 539,90 złotych.

23 listopada 2006 roku Sąd Rejonowy w Mrągowie wydał nakaz zapłaty zgodnie z wnioskiem banku. Pozwany odebrał nakaz zapłaty z pouczeniem o zaskarżeniu, jednak nie wniósł sprzeciwu i orzeczenie stało się prawomocne. 15 lutego 2006 roku sąd nadał nakazowi klauzulę wykonalności.

Kolejny pozew w tej samej sprawie

2 sierpnia 2010 roku pełnomocnik jednego z funduszy inwestycyjnych wniósł do Sądu Rejonowego w Mrągowie pozew o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym kwoty 9 850,07 złotych, obejmującej należność główną w wysokości 3 427,59 złotych oraz odsetki. Pozew został skierowany wobec tej samej osoby, z którą wcześniej procesował się bank. Fundusz wskazał, że bank dokonał przelewu wierzytelności przysługującej mu od mężczyzny, wynikającej z zawartej z nim umowy kredytu odnawialnego z dnia 17 lutego 1997 roku.

31 sierpnia 2010 roku Sąd Rejonowy w Mrągowie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z wnioskiem funduszu. Odpis nakazu z pouczeniem o możliwości złożenia sprzeciwu odebrała żona pozwanego w dniu 12 października 2010 roku. Sprzeciw nie został złożony. Orzeczenie stało się prawomocne.

Na wniosek powoda sąd w dniu 30 listopada 2010 roku nadał nakazowi klauzulę wykonalności. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez  komornika przy Sądzie Rejonowym w Mrągowie zostało umorzone z powodu jego bezskuteczności.

24 stycznia 2013 roku wpłynął do sądu wniosek pozwanego o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty, który został odrzucony przez sąd z powodu nie wskazania przyczyny opóźnienia oraz braku uprawdopodobnienia możliwości złożenia sprzeciwu w przewidzianym terminie.

Kolejny wniosek w tym przedmiocie mężczyzna złożył w dniu 30 sierpnia 2013 roku wskazując, iż w tamtym czasie nie mieszkał pod adresem doręczenia, a  nakaz odebrała jego żona, która mu go nie przekazała. Również ten wniosek został odrzucony przez sąd.

Sąd Najwyższy zajmie się sprawą

Działając z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand wniósł skargę nadzwyczajną od prawomocnego nakazu zapłaty Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 31 sierpnia 2010 roku.

Prokurator Generalny zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu naruszenie zasad, wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji, w tym zasady zaufania do państwa, bezpieczeństwa prawnego oraz prawa do sądu, a także rażące naruszenie prawa procesowego.

Jak podniesiono w skardze, zaskarżone orzeczenie Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 31 sierpnia 2010 roku doprowadziło do rażącego naruszenia prawa procesowego poprzez uchybienie powadze rzeczy osądzonej oraz zasadzie związania sądów prawomocnym orzeczeniem. Pomimo, iż w sprawie zachodziła tożsamość stron i przedmiotu rozstrzygnięcia, doszło do wydania ponownego nakazu zapłaty i na inną kwotę. Sąd zaniechał uwzględnienia z urzędu istnienia powagi rzeczy osądzonej jako okoliczności uzasadniającej odrzucenie pozwu wtórnego.

Obrazę przepisów procedury cywilnej, jakiej dopuścił się sąd, cechuje rażący charakter, bowiem brak jest możliwości zaakceptowania, w świetle wymagań praworządności, orzeczenia naruszającego jedną z podstawowych zasad tego procesu w postaci res iudicata, będącą wyrazem bezpieczeństwa prawnego. Nakaz zapłaty wydany w tej sprawie jeszcze przed cesją wierzytelności, po jej dokonaniu przez bank na rzecz funduszu, ma cechę prawomocności i moc wiążącą wobec funduszu.

Fundusz wytaczając w dniu 2 sierpnia 2010 roku kolejne powództwo o zasądzenie wierzytelności wynikającej z nieuiszczonego zobowiązania powstałego na skutek umowy kredytowej zawartej z bankiem, dochodził w istocie świadczenia pieniężnego, które miało swoje źródło w tożsamej umowie kredytowej, na której swoje roszczenie opierał wierzyciel pierwotny czyli bank.

Pozew funduszu jako obarczony pierwotnym brakiem podstaw do jego wniesienia, w postaci res iudicata, podlegał odrzuceniu w oparciu o art. 199 § 1 pkt. 2 kodeksu postępowania cywilnego, który nakłada na sąd obowiązek podjęcia takiej decyzji między innymi, gdy o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa została już prawomocnie osądzona.

Prokurator Generalny wniósł zatem o uchylenie nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Mrągowie w dniu 31 sierpnia 2010 roku i umorzenie postępowania.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa