Prokuratura Krajowa

Sądowy nakaz zapłaty

Z powództwem do Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej wystąpił podmiot, który przejął wierzytelność od firmy pożyczkowej. Podstawą roszczenia była umowa pożyczki zawarta w styczniu 2018 roku, dotycząca kwoty 2900 złotych.
Z informacji zawartych w pozwie wynikało, że pożyczkobiorca nie dokonał spłaty należności wynikających z umowy i ta została wypowiedziana w czerwcu 2018 roku. W pozwie zażądano spłaty ponad 5 800 złotych. Na tę kwotę złożyła się wartość rzeczywiście udzielonej pożyczki oraz określone umownie koszty dodatkowe w postaci prowizji w kwocie 2465 złotych i odsetki umowne.

Sąd Rejonowy w Dąbrowie Górniczej w grudniu 2018 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, uznając całość roszczenia, a dodatkowo zobowiązując pozwaną do zwrotu kosztów postępowania w kwocie 1280 złotych. Wobec potwierdzenia doręczenia orzeczenia, nakaz stał się prawomocny w grudniu 2018 roku.

Pozwana podjęła bezskuteczną próbę zakwestionowania prawidłowości doręczenia jej nakazu zapłaty i jednocześnie powiadomiła sąd o skierowanym na policję w lipcu 2018 roku zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa, polegającego na wykorzystaniu jej danych osobowych przy zawieraniu umów pożyczek oraz o unieważnieniu dotychczas posiadanego przez nią dowodu osobistego.

Kradzież tożsamości została potwierdzona

Jak ustalono, Prokuratura Rejonowa w Zabrzu przeprowadziła postępowanie przygotowawcze dotyczące wyłudzenia w latach 2017 i 2018 roku w Zabrzu szeregu pożyczek od kilkunastu podmiotów zajmujących się tego rodzaju działalnością finansową. Zakończono je w grudniu 2020 roku skierowaniem do Sądu Rejonowego w Zabrzu aktu oskarżenia wobec dwóch osób. Jedną z nich była kobieta prowadząca biuro pośrednictwa kredytowego i punkt ksero, zaś druga oskarżona z nią współpracowała. Dane pożyczkobiorców w tym kserokopie ich dowodów osobistych, oskarżone pozyskiwały w różny sposób m.in. z wcześniej prowadzonych postępowań kredytowych, czy podczas kserowania przynoszonych do ich punktu ksero dokumentów, zostawiając sobie dodatkowe kopie. W akcie oskarżenia prowadzącej biuro pośrednictwa kredytowego zarzucono popełnienie 38 przestępstw, a współpracującej z nią drugiej oskarżonej 28 czynów, polegających na doprowadzeniu do niekorzystnego rozporządzenia mieniem łącznie 13 podmiotów udzielających pożyczek poprzez wprowadzenie ich w błąd i posłużenie się danymi innych osób przy zawieraniu umów. Wyłudzane w ten sposób pożyczki dotyczyły kwot od 1500 do nawet 10 000 złotych. Wypłacone zgodnie z zawartymi umowami środki trafiały na konto bankowe, do którego dostęp miała jedna z oskarżonych kobiet. 

Prawomocne skazanie

Wyrokiem z 17 lutego 2021 roku Sąd Rejonowy w Zabrzu, uznał winę obu oskarżonych przyjmując, że działały w celu wyrządzenia szkody majątkowej lub osobistej osobom, których danymi się posługiwały i skazał je w ramach ciągu przestępstw na kary po 2 lata ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnie, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin miesięcznie. Jednocześnie zobowiązał je do naprawienia wyrządzonych przestępstwem szkód, przez zapłatę poszczególnym pokrzywdzonym wyłudzonych kwot. Wyrok jest prawomocny.

Skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego

Prokurator Generalny po przeanalizowaniu powyższej sprawy zdecydował, że wystąpienie ze skargą nadzwyczajną jest konieczne dla zapewnienia zgodności orzeczenia z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Zaskarżonemu orzeczeniu Sądu Rejonowego w Dąbrowie Górniczej  zarzucił naruszenie konstytucyjnych zasad w tym zaufania obywatela do państwa, bezpieczeństwa prawnego, prawa do rzetelnej procedury sądowej i sprawiedliwości społecznej. Wydany nakaz zapłaty dotyczył bowiem umowy pożyczki, której pozwana w rzeczywistości nie zawierała, a czynność prawna w niej określona, została dokonana w wyniku popełnienia czynu zabronionego przez sprawcę oszustwa.

Jak podkreślił skarżący, kwestionowane orzeczenie sądu w istocie usankcjonowało przestępcze działania i doprowadziło do zasądzenia roszczenia wywodzonego z umowy obarczonej nieważnością. Już z samego faktu, że umowa ta realizowała cel przestępczy, stała się bezwzględnie nieważna. Taki stan rzeczy jest zatem sprzeczny z zasadą praworządności, poczuciem sprawiedliwości i winien być wyeliminowany z obrotu prawnego.

Dodatkowo zauważono, że sąd orzekający w niniejszej sprawie naruszył przepisy prawa uznając umowę pożyczki w kwocie 2900 złotych za ważną mimo zastrzeżonych w niej opłat prowizyjnych w kwocie 2465 złotych, stanowiących 85% kapitału – mających „lichwiarski” charakter - ewidentnie zmierzających do obejścia prawa i sprzecznych z zasadami współżycia społecznego. Zaniechanie przez sąd przeprowadzenia z urzędu kontroli zapisów postanowień umownych w tym zakresie pod kątem ich abuzywności, wskazuje na błędną wykładnię przepisów prawa i niewłaściwe ich zastosowanie.

W skardze podkreślono również, że pozwana w dalszym ciągu ponosi konsekwencje kradzieży jej tożsamości, została bowiem obarczona obowiązkiem spłaty cudzej wierzytelności. Prawomocny nakaz zapłaty opatrzony w klauzulę wykonalności, stanowi przecież podstawę egzekwowania przez wierzyciela określonych w orzeczeniu kwot, a to skutkuje niewątpliwie uszczerbkiem w jej majątku. Dalsze pozostawanie w obrocie prawnym zaskarżonego nakazu zapłaty skutkowałoby więc utrzymaniem długu pozwanej w rozmiarze dotkliwie ingerującym w jej prawa majątkowe, a w szczególności chronione konstytucyjnie prawo własności.

Z tych względów chcąc uczynić zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości i innym zasadom konstytucyjnym Prokurator Generalny wniósł o uchylenie prawomocnego nakazu zapłaty oraz przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Dąbrowie Górniczej.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa