Skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego na rzecz mężczyzny, który padł ofiarą oszusta
27.10.2023
Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro skierował do Sądu Najwyższego skargę nadzwyczajną od nakazu zapłaty, którym warszawski sąd zobowiązał mężczyznę do zapłaty za leasing Forda Rangera. W rzeczywistości mężczyzna nie zawarł umowy leasingowej – padł ofiarą stosującego groźby oszusta, co zostało stwierdzone prawomocnymi wyrokami w postępowaniach karnych.
Podrobiona umowa leasingowa
Sprawa dotyczy umowy leasingu na samochód Ford Ranger na kwotę ponad 44 tys. zł, zabezpieczonej wekslem in blanco opatrzonym datą wystawienia 25 września 2018 r. Wobec nieuiszczenia wymaganej kwoty przez mężczyznę, którego dane widniały w umowie leasingowej, spółka skierowała sprawę na ścieżkę sądową, doprowadzając finalnie do wydania 12 grudnia 2018 r. przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy nakazu zapłaty.
Mężczyźnie nie udało się skutecznie zakwestionować nakazu zapłaty, częściowo wskutek popełnionych błędów procesowych dotyczących terminów na wnoszenie zarzutów. Skierował wobec tego do Prokuratury Krajowej wniosek o wywiedzenie skargi nadzwyczajnej, w którym przedstawił okoliczności wskazujące na to, że padł on ofiarą stosującego groźby karalne oszusta.
Badanie sprawy potwierdziło, że umowa leasingowa (jak również inne takie umowy, dotyczące innych osób) zostały podrobione przez oszusta, który dodatkowo za pomocą gróźb karalnych wpływał na mężczyznę, by ten nie zawiadomił organów ścigania. Za kierowanie gróźb karalnych i oszustwa na szkodę firmy leasingowej mężczyzna został skazany prawomocnie przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w 2020 i 2022 r.
Naruszono prawa majątkowe
Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro w skierowanej do Sądu Najwyższego skardze nadzwyczajnej stwierdził, że ustalenia te muszą prowadzić do wniosku, że umowa leasingowa zawarta w wyniku przestępstwa nie może rodzić stosunku zobowiązaniowego i jest nieważna. Podkreślił dotkliwe skutki orzeczenia warszawskiego sądu. W sprawie doszło do obciążenia obowiązkiem zapłaty pozwanego, który w rzeczywistości nie był stroną umowy, co jest wprost sprzeczne z zasadą sprawiedliwości społecznej. Błąd sądu, który nie ustalił wszystkich faktów niezbędnych dla sprawiedliwego rozpoznania sprawy skutkował naruszeniem art. 45 ust. Konstytucji RP, który gwarantuje sprawiedliwość proceduralną, a także art. 64 ust. 1 i 2 ustawy zasadniczej, który winien uchronić prawo majątkowe pozwanego.
Brak upoważnienia do wypełnienia weksla
Fakt, że pozwany nie miał realnie nic wspólnego z zawartą rzekomo przez niego umową leasingową zabezpieczoną wekslem oznacza, że naruszono również Prawo wekslowe. Art. 10 tego aktu mówi o konieczności upoważnienia do wypełnienia weksla zgodnie z porozumieniem, którym w tym przypadku byłaby umowa leasingowa. Jednak, jak już było wspomniane, pozwany nie był realnie stroną umowy.
Zasady współżycia społecznego
Kwestionowanym nakazem zapłaty Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy naruszył również art. 58 §2 kodeksu cywilnego, ponieważ umowa leasingowa w niniejszej sprawie była sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem Sądu Najwyższego zasady współżycia społecznego to powszechnie akceptowane w społeczeństwie wartości moralnie, reguły uczciwego, rzetelnego i lojalnego postępowania, zasady słuszności, dobrych obyczajów i etycznego zachowania wobec drugiego człowieka.
W niniejszej sprawie, w ocenie Prokuratora Generalnego, naruszenie ww. zasad ma charakter oczywisty, nie wymagający nawet wnikliwej analizy. Przepisy cywilne przewidują zaś w takiej sytuacji orzeczenie bezwzględnej nieważności czynności prawnych.
Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wniósł o uchylenie zaskarżonego nakazu zapłaty Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z 12 grudnia 2018 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu sądowi.
Dział Prasowy
Prokuratura Krajowa