Prokuratura Krajowa

Dwa wpisy w księdze wieczystej

Działka, której dotyczy skarga nadzwyczajna zajmowana była przez małżeństwo Małgorzatę i Aleksandra S. Małżonkowie nabyli nieruchomość z dniem 28 sierpnia 2009 r. przez zasiedzenie. Pierwotnie należała ona do Anny D. Kobieta była dłużniczką Błażeja F.

24-go sierpnia 2018 r. Błażej F. wystąpił do Sądu Rejonowego w Żywcu o wpisanie siebie do księgi wieczystej nieruchomości w miejsce dotychczasowych właścicieli – Małgorzaty i Aleksandra S. Żądanie uzasadnił nabyciem nieruchomości w wyniku jej przysądzenia w postępowaniu licytacyjnym. Decyzja sądu o przysądzeniu zapadła 13 kwietnia 2015 r.

Odrzucanie roszczeń powoda

Sąd Rejonowy w Żywcu rozpoznający wniosek ustalił postanowieniem z 30 stycznia 2018 r., że działka używana przez małżeństwo S. została wydzielona z większej działki oraz że małżonkowie są jej prawowitymi właścicielami poprzez zasiedzenie. W wyniku tego orzeczenia utworzono nową księgę wieczystą, w której Małgorzata i Aleksander S. zostali uwzględnieni jako właściciele nieruchomości.

Na wniosek Błażeja F. Sąd Rejonowy w Żywcu udzielił zabezpieczenia roszczenia poprzez wpisanie w dziale nowej księgi wieczystej ostrzeżenia o toczącej się sprawie przeciwko małżeństwu S. o uzgodnienie treści księgi. Błażej F. wniósł również apelację od postanowienia sądu w kwestii uznania, że małżeństwo S. są właścicielami działki. Na skutek złożonego przez pozwanych zażalenia Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej wniosek o udzielenie zabezpieczenia oddalił.

Sąd Rejonowy w Żywcu postanowieniem z 26 marca 2019 r. oddalił apelację powoda wskazując, że przy niekwestionowanym stanie faktycznym, spór sprowadzał się w istocie do ustalenia, które z wydanych postanowień jest decydującym o stanie prawnym nieruchomości. Sąd podniósł, że przystępując do licytacji Błażej F. był świadomy, że część działki objętej postępowaniem egzekucyjnym nie znajduje się już w posiadaniu dłużnika Anny D.

Nadto sąd nie podzielił argumentacji powoda, że przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące przysądzenia własności przewidują tak silną formę nabycia własności, że następuje ona w całkowitym oderwaniu od realiów dotyczących przedmiotu egzekucji. W ocenie sądu taka interpretacja tych przepisów oznaczałaby w praktyce, że wobec nieruchomości podlegających egzekucji nie działa przepis art. 172 kodeksu cywilnego dotyczący warunków zasiedzenia nieruchomości.

Błędne uznanie apelacji

Od postanowienia żywieckiego sądu Błażej F. wniósł apelację, w której zarzucił, że sąd naruszył przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące przysądzenia własności przez przyjęcie, że charakter pierwotnego nabycia nieruchomości w trybie art. 998-1003 kpc nie ma znaczenia wobec faktu uprzedniego zasiedzenia nieruchomości.

Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej wyrokiem z 22 sierpnia 2019 r. uzgodnił treść księgi prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Żywcu z rzeczywistym stanem prawnym przez wpisanie jako właściciela nieruchomości Błażeja F. Sąd uznał przedmiotową sprawę za nietypową z powodu dwóch tytułów własności do tej samej nieruchomości, dokumentujących się z pierwotnego nabycia. Sąd dał jednak pierwszeństwo tytułowi własności powoda, wskazując, iż tytuł prawny pozwanych (wpis do księgi wieczystej 19 lipca 2018 r.), stwierdzający zasiedzenie nieruchomości z dniem 28 sierpnia 2009 r., jest późniejszy w stosunku do tytułu prawnego powoda, a orzeczenie, na podstawie którego wszedł on w posiadanie ma charakter kształtujący.

Bez znaczenia – w ocenie sądu – była wiedza powoda, że część egzekwowanej działki nie jest we władaniu dłużnika, ale osób trzecich, gdyż nabycie licytacyjne oderwane jest od dobrej lub złej wiary.

Naruszenie prawa do własności

We wniesionej do Sądu Najwyższego skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny zarzucił wyrokowi Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej, że błędnie dał pierwszeństwo postanowieniu Sądu Rejonowego w Żywcu z dnia 13 kwietnia 2015 r., które zapadło wobec nieruchomości nie będącej własnością dłużniczki. Spowodowało to niesłuszne pozbawienie własności powodów, co jest niemożliwe do aprobaty w świetle wymagań praworządności i wskazanych w art. 64 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej podstawowych praw ekonomicznych człowieka – prawa do własności.

Błędne ustalenia faktyczne

Prokurator Generalny zarzucił również, że sąd poczynił błędne ustalenia faktyczne poprzez przyjęcie, że tytuł własności powoda do nieruchomości nabytej w drodze licytacji z 2015 r. ma pierwszeństwo przed tytułem własności pozwanych, pomimo, że pozwani nabyli nieruchomość poprzez zasiedzenie z dniem 28 sierpnia 2009 r. Od tego czasu nieruchomość ta nie była już własnością dłużniczki Błażeja F. – Anny D., a tym samym nie mogła ona ulec przysądzeniu na własność powoda-wierzyciela Anny D.

W efekcie końcowym postępowania sądowego doszło do wydania orzeczenia w odczuciu społecznym zupełnie niesprawiedliwego – które de facto sankcjonuje sprzedaż działki w drodze licytacji nienależącej do dłużnika i pozbawia własności prawowitych właścicieli za długi innej osoby, za które w żadnym stopniu nie odpowiadali i nie byli zobowiązani do ich spłaty.

Prokurator Generalny wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z dnia 22 sierpnia 2019 r. w całości i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy poprzez oddalenie apelacji powoda.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa