Prokuratura Krajowa

Sąd nie zbadał umowy kredytu

Wygrana skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro dotyczyła nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej z 14 marca 2016 r., którym zobowiązano małżeństwo do zapłaty kwoty ponad 145 tysięcy CHF. W złotówkach wartość przedmiotu sporu wyceniono na ponad 528 tysiące.

Małżonkowie wzięli w 2006 r. kredyt w wysokości ponad 187 tysięcy CHF na cele mieszkaniowe. W 2014 r. zaprzestali spłacać raty, w związku z czym bank wypowiedział im umowę, a następnie ze stosowym pozwem wystąpił do sądu, który uwzględnił powództwo. Po uprawomocnieniu się nakazu zapłaty wobec małżeństwa prowadzone było postępowanie egzekucyjne, skierowane do ich nieruchomości.

W skardze nadzwyczajnej wywiedzionej od nakazu zapłaty Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro zarzucił, że Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej nie zbadał potencjalnie abuzywnego charakteru umowy pożyczki. Sąd Najwyższy przychylił się do stanowiska Prokuratora Generalnego, uchylił nakaz zapłaty i skierował sprawę do ponownego rozpoznania. Nie zajął przy tym stanowiska, czy umowa pożyczki zawierała w rzeczywistości zapisy abuzywne, a jedynie zwrócił uwagę, że bielski sąd nie zbadał umowy pod tym kątem, do czego był zobowiązany na podstawie Dyrektywy 93/13 i art. 76 Konstytucji RP.

Dom wystawiony na licytację

Z kolei skierowana właśnie do Sądu Najwyższego kolejna skarga nadzwyczajna dotyczy wyroku zaocznego Ośrodka Zamiejscowego w Rybniku Sądu Okręgowego w Gliwicach z 22 listopada 2017 r. o zapłatę ponad 586 tysięcy złotych. Wyrok zapadł w tej formie, ponieważ pozwani przez bank kredytobiorcy nie brali czynnego udziału w postępowaniu.

Z pozwu banku wynikało, że małżeństwo w 2008 r. zaciągnęło kredyt przeznaczony na spłatę innych zobowiązań oraz remont nieruchomości, w kwocie nieco ponad 242 tysięcy złotych. Kiedy kredytobiorcy przestali spłacać w terminie raty, bank w 2016 roku wypowiedział umowę i skierował sprawę na drogę sądową. Wyrokiem zaocznym poza należnością ponad 586 tysięcy złotych sąd obciążył również małżeństwo kosztami sądowymi wynoszącymi blisko 30 tysięcy złotych. Orzeczenie uprawomocniło się 21 marca 2019 r., zaś w październiku 2022 r. komornik sądowy wystawił nieruchomość małżeństwa, która była zabezpieczeniem kredytu, na licytację.

Spirala zadłużenia

Analiza tej sprawy przeprowadzona w Prokuraturze Krajowej wykazała, że zastosowana przez bank klauzula przeliczeniowa w kredycie indeksowanym do franka szwajcarskiego kształtowała prawa i obowiązki pożyczkobiorców w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narażała ich interesy, prowadząc do nadmiernego bogacenia się banku. Jak zauważył w skardze Prokurator Generalny, konstrukcja umowy faktycznie doprowadziła kredytobiorców do pozbawienia ich jakiejkolwiek możliwości spłaty zadłużenia.

Gdyby zatem sąd przebadał umowę kredytową, do czego był zobowiązany z uwagi na jej konsumencki charakter m.in. wspomnianą w poprzedniej sprawie Dyrektywę 93/13/EWG chroniącą interesy konsumentów, doszedłby do wniosku, że ten stosunek prawny winien zostać unieważniony z uwagi na zapisy abuzywne.

Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wskazał w skardze nadzwyczajnej, że sąd rażąco naruszył m.in. przepisy prawa procesowego, a także zasady oraz prawa człowieka określone w Konstytucji RP, w szczególności zasadę ochrony zaufania jednostki do państwa i jego organów, sprawiedliwości proceduralnej, prawa do rzetelnego i sprawiedliwego ukształtowania postępowania sądowego oraz zasadę ochrony konsumentów.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także o wstrzymanie działań komorniczych do czasu zakończenia postępowania ze skargi nadzwyczajnej.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa