Prokuratura Krajowa

Okoliczności sprawy 

Sprawa objęta skargą miała swój początek w pozwie złożonym przez powódkę 28 kwietnia 2014 roku, w którym kobieta domagała się kwoty 25 tysięcy złotych wraz z odsetkami z tytułu niespłaconej pożyczki.

Jak wynikało z uzasadnienia pozwu, w dniu 1 czerwca 2009 roku kobieta zawarła umowę pożyczki z na kwotę 25 tysięcy złotych, którą pozwany zobowiązał się zwrócić do 15 stycznia 2010 roku. W związku z tym, że mężczyzna nie wywiązał się ze zwrotu uzyskanej kwoty, powódka wzywała do jej uregulowania, lecz bezskutecznie.

Po przeprowadzeniu postępowania, Sąd Rejonowy w Gryficach zasądził wyrokiem zaocznym na rzecz powódki wnioskowaną kwotę wraz z ustawowymi odsetkami, nadając wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy przez pozwanego, w dniu 15 lutego 2016 roku jego pełnomocnik złożył do Sądu Rejonowego w Gryficach skargę o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem. W skardze zarzucono wadliwe przyjęcie, iż został mu skutecznie doręczony pozew na adres, pod którym faktycznie nie przebywał. Ponadto do skargi dołączono prywatną opinię eksperta z pracowni grafologicznej, w której biegły stwierdził, że rękopis pełniący funkcję podpisu w pozycji o treści „Pożyczkobiorca” najprawdopodobniej nie został nakreślony przez pozwanego.

Pełnomocnik powódki w odpowiedzi na skargę o wznowienie postępowania wniósł o oddalenie skargi i przeprowadzenie dowodów na okoliczność zawarcia przez pozwanego spornej umowy pożyczki.

W toku postępowania rozpoznawczego sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego z zakresu badania dokumentów, na okoliczność autentyczności podpisu pożyczkobiorcy na kwestowanej umowie pożyczki. Biegła wskazała, że dowodowy podpis jest zbliżony do podpisów autentycznych. Po uzupełnieniu materiału do badań, sąd powołał biegłą do wydania opinii uzupełniającej. Tym razem uznała ona, że rozszerzony materiał porównawczy utwierdza w przekonaniu, że podpis pożyczkobiorcy nie jest autentyczny.

W toku postępowania powódka przedstawiła, uzyskaną prywatnie analizę ww. opinii, w której wskazano na uchybienia opinii oraz na konieczność uzyskania nowej, wydanej przez kolejnego biegłego.

Sąd oddalił jednak wniosek dowodowy powódki o dopuszczenie dowodu z opinii nowego biegłego, a także wnioski o przesłuchanie świadków i stron.

Orzeczenie Sądu Rejonowego w Gryficach 

Ostatecznie Sąd Rejonowy w Gryficach uwzględnił skargę o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Gryficach z dnia 29 maja 2015 roku, uchylił wyrok zaoczny i oddalił powództwo

Sąd uznał, że powódka nie wykazała zasadności roszczenia. Umowa pożyczki z 1 czerwca 2009 roku, w związku z wnioskami opinii biegłej grafolog wskazującymi na nieautentyczność podpisu pożyczkobiorcy, okazała się podrobiona.

Zarzut naruszenia prawa procesowego 

Działając z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro Zastępca Prokuratora Generalnego Robert Hernand wniósł skargę nadzwyczajną od wyroku Sądu Rejonowego w Gryficach.

Prokurator Generalny zaskarżył ww. wyrok w części, zarzucając naruszenie zasad, wolności i praw człowieka i obywatela, określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a mianowicie prawa do odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej. Ponadto w skardze podniesiono zarzut naruszenia prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kodeksu postępowania cywilnego oraz art. 286 kodeksu postępowania cywilnego poprzez jego niezastosowanie i pozytywną weryfikację procesową opinii biegłego z zakresu badania dokumentów. Wskazano, że konsekwencją tego było zaniechanie dopuszczenia dowodu z dodatkowej opinii tego samego lub nowych biegłych, w sytuacji, gdy treść opinii oceniana zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wskazywała na jej istotne luki, sprzeczności i wątpliwości obligujące sąd do dopuszczenia takiego dowodu.

Sąd Najwyższy podzielił argumentację Prokuratora Generalnego 

W wyroku z dnia 9 grudnia 2020 roku Sąd Najwyższy uznał zasadność podniesionego w skardze nadzwyczajnej zarzutu naruszenia prawa procesowego. Wskazał, że sąd wydając zaskarżony wyrok, oparł się wyłącznie na opinii biegłej, która oceniła, że podpis na umowie pożyczki nie został złożony przez pożyczkobiorcę, pomimo słuszności zastrzeżeń w stosunku do tej opinii.

Sąd Najwyższy podkreślił, że argumentację tę wzmacniają dwie opinie sporządzone w toku postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Gryficach, zawierające konkluzje przeciwne do opinii, na której oparł się sąd, stwierdzające, iż podpis na umowie pożyczki został złożony przez kwestionującego jego prawdziwość pożyczkobiorcę. Jednocześnie wskazał, że opinie te jako sporządzone po wydaniu zaskarżonego wyroku nie były znane sądowi, podkreślając jednocześnie, iż nawet bez nich miał on podstawy sądzić, iż wydana w toku postępowania opinia może być wadliwa i powinien był ją zweryfikować, stosując art. 286 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c.

Zdaniem Sądu Najwyższego zachodzi potrzeba rozstrzygnięcia rozbieżności w wynikach opinii biegłych, co może nawet też oznaczać konieczność przeprowadzenia dowodu z jeszcze jednej opinii rozstrzygającej.

Ustosunkowując się natomiast do pierwszego podniesionego zarzutu skargi nadzwyczajnej Sąd Najwyższy wskazał, że jego ocena jest konsekwencją oceny zasadności zarzutu drugiego, albowiem obydwa dotyczą prawidłowości przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Nieprawidłowo przeprowadzone postępowanie dowodowe narusza bowiem prawo strony do rzetelnego procesu.

Sąd Najwyższy uwzględniając skargę Prokuratora Generalnego uchylił wyrok w zaskarżonym zakresie i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w Gryficach do ponownego rozpoznania.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa