Prokuratura Krajowa

Postępowanie o zapłatę

21 stycznia 2013 roku powódka wystąpiła przeciwko spółce zajmującej się eksploatacją sieci rurociągów transportujących ropę naftową. Kobieta wniosła o zasądzenie kwoty 23.112,51 złotych wraz z ustawowymi odsetkami z tytułu bezumownego wynagrodzenia za korzystanie w okresie od 1 stycznia 2010 roku do 31 grudnia 2012 roku z gruntu w gminie Gąbin. Powódka wskazała, że na części należącej do niej nieruchomości zlokalizowane są należące do pozwanej spółki dwa rurociągi naftowe wraz z kablami światłowodowymi.

Podczas rozprawy w dniu 12 marca 2015 roku pełnomocnik pozwanego złożył do akt kserokopię dokumentu zatytułowanego „Porozumienie” z dnia 23 października 1995 roku, mocą którego poprzedni właściciel nieruchomości wyraził zgodę na czasowe zajęcie części gruntów na czas budowy kabla teletransmisyjnego.

Wyrokiem z dnia 19 marca 2015 roku Sąd Rejonowy w Płocku zasądził od pozwanej spółki kwotę 19.999,86 złotych wraz z ustawowymi odsetkami, oddalając powództwo w pozostałej części. Ustalając wartość odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości sąd oparł się na opinii biegłego.

Orzeczenie sądu odwoławczego

Po rozpoznaniu apelacji pozwanego, Sąd Okręgowy w Płocku wyrokiem z dnia 3 września 2015 roku zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił powództwo w całości.

W uzasadnienie wyroku Sąd Okręgowy w Płocku odwołał się do faktu, że poprzedni właściciel nieruchomości wyraził w trybie art. 70 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 roku o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości zgodę na zajęcie części działki na czas budowy, zajęcie gruntu pod budowę kabla oraz wstęp w przyszłości na nieruchomość w celu jego konserwacji oraz remontu. W ocenie sądu pozwana spółka posiadała zatem uprawnienie do korzystania z nieruchomości we wskazanym zakresie.

Podrobiony dokument

20 maja 2016 roku pełnomocnik powódki skierował do Sądu Okręgowego w Płocku skargę o wznowienie postępowania wskazując, że wyrok został oparty na podrobionym dokumencie tj. „Porozumieniu” z dnia 23 października 1995 roku.

Uzasadniając zachowanie terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania wskazano, że w dniu 27 lutego 2016 roku pełnomocnik powódki, występujący uprzednio w sprawie w charakterze świadka, zapoznał się z treścią kwestionowanego porozumienia poddając w wątpliwość autentyczność podpisu byłego właściciela. W konsekwencji skutkowało to złożeniem do prokuratury zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Na marginesie wskazać należy, iż opinia biegłego z zakresu kryminalistycznej ekspertyzy dokumentów wywołana w sprawie Prokuratury Rejonowej w Płocku potwierdziła, iż podpis byłego właściciela nieruchomości na dokumencie porozumienia z 23 października 1995 roku został podrobiony.

7 września 2016 roku Sąd Okręgowy w Płocku bez wykonywania jakichkolwiek czynności dowodowych, w tym bez oddalenia złożonych wniosków dowodowych, odrzucił skargę o wznowienie postępowania.

Zaznaczyć należy, że w składzie Sądu Okręgowego w Płocku uczestniczyła sędzia, która była jednym z sędziów rozpoznających apelację w tej sprawie i orzekających wyrokiem z dnia 3 września 2015 roku.

Złożone w tej sprawie przez powódkę zażalenie, zostało odrzucone przez Sąd Okręgowy w Płocku postanowieniem z dnia 21 listopada 2016 roku.

Zarzuty skargi

Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro w skardze nadzwyczajnej wniesionej od postanowienia Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 7 września 2016 roku zarzucił, że orzeczenie to zostało wydane z naruszeniem zasad, wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji, w tym prawa do sądu i odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej oraz że doszło do rażącego naruszenia przepisów postępowania.

W uzasadnieniu skargi nadzwyczajnej Prokurator Generalny wskazał, że sąd zupełnie pominął konstytucyjną zasadę prawa do odpowiednio ukształtowanej procedury sądowej, zgodnie z wymogami sprawiedliwości i jawności wyrażoną w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP. Sąd odrzucił bowiem skargę o wznowienie postępowania bez przeprowadzenia dowodów przedstawionych przez skarżącą, a mających na celu wykazanie podstawy wznowienia i uprawdopodobnienia okoliczności stwierdzających zachowanie terminu.

Doszło również do rażącego naruszenia przepisów postępowania, albowiem sędzia uczestnicząca w wydaniu zaskarżonego postanowienia orzekała uprzednio w postępowaniu apelacyjnym zakończonym wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku z dnia 3 września 2015 roku. Natomiast zgodnie z art. 48 § 3 kodeksu postępowania cywilnego sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie, nie może orzekać co do tej skargi. Oznacza to, że sędzia podlegała wyłączeniu z mocy ustawy od orzekania w sprawie ze skargi o wznowienie postępowania.

Ponadto jak wskazano w skardze, niezależnie od zaistnienia przesłanki nieważności postępowania, Sąd Okręgowy w Płocku określił błędnie początkowy bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania na dzień otrzymania przez pełnomocnika powódki odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem. Pozostaje to w oczywistej sprzeczności z art. 407 kodeksu postępowania cywilnego stanowiącym, że skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym, liczonym od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia.

Odrzucając skargę o wznowienie postępowania Sąd Okręgowy w Płocku wskazał również, że nie została ona oparta na ustawowej podstawie określonej w art. 403 kodeksu postępowania cywilnego, gdyż kwestionowany dokument nie miał zasadniczego znaczenia dla rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji. Twierdzenie to jest oczywiście błędne i pozostaje w całkowitej sprzeczności z treścią pisemnego uzasadnienia Sądu Okręgowego w Płocku, który wydając orzeczenie oparł się właśnie na treści kwestionowanego dokumentu.

Sąd Najwyższy uwzględniając skargę Prokuratora Generalnego uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Płocku do ponownego rozpoznania.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa