Prokuratura Krajowa

Ofiara błędu lekarskiego

Sprawa dotyczy kobiety, która 16 lipca 1996 r. wniosła do Sądu Wojewódzkiego w Toruniu pozew przeciwko Skarbowi Państwa – Wojskowej Specjalistycznej Przychodni Lekarskiej w Grudziądzu o zapłatę 50 tysięcy złotych tytułem zadośćuczynienia za błąd lekarski w diagnozowaniu i terapii prowadzący do jej śmiertelnej choroby nowotworowej. Powódka zmarła 1 października 1996 roku, a do postępowania wstąpili jej następcy prawni: mąż Jakub W. i dwóch synów. Pismem procesowym z 19 października 1996 r. mąż zmarłej zgłosił dodatkowo własne roszczenie związane ze śmiercią żony.

Na mocy zarządzenia Ministra Obrony Narodowej z 7 października 1998 r. wojskowy szpital z przychodnią, w którym leczyła się Gertruda W. stał samodzielnym publicznym zakładem opieki zdrowotnej. Postanowieniem z 31 grudnia 1998 r. Sąd Rejonowy w Toruniu wpisał ten podmiot do rejestru publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Nowo powstała w ten sposób samodzielna wojskowa specjalistyczna przychodnia lekarska została wezwana przez sąd w charakterze pozwanego.

Odpowiedzialność przychodni, a nie Skarbu Państwa

Wyrokiem z 25 marca 2003 r. Sąd Okręgowy w Toruniu – który rozpoznawał sprawę po wygranej przez rodzinę kobiety apelacji – zasądził od wojskowej przychodni na rzecz wszystkich powodów kwoty z ustawowymi odsetkami po niemal 17 tysięcy złotych, a nadto na rzecz Jakuba W. kwotę 50 tysięcy złotych. Sąd wskazał na zasadność pozwów powodów, ustalając działanie lekarzy za zawinione.

Równocześnie sąd uznał, że zobowiązania wobec powodów posiada wyłącznie samodzielny zakład opieki zdrowotnej jako następca wcześniej funkcjonującej jednostki. Tym samym sąd oddalił powództwo w stosunku do Skarbu Państwa.

Apelacja przychodni

Od wyroku apelację wniósł samodzielny zakład opieki zdrowotnej argumentując, że sąd naruszył art. 40 kc niezasadnie uznając, że samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej jest obowiązany do naprawiania szkody wyrządzonej wcześniej przez funkcjonariuszy Skarbu Państwa.

Wyrokiem z 12 grudnia 2003 r. Sąd Apelacyjny w Gdańsku oddalił powództwo w stosunku do Wojskowej Przychodni Lekarskiej – Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Grudziądzu. Sąd wskazał na trafność podniesionego w apelacji zarzutu braku legitymacji biernej pozwanej przychodni. Równocześnie wobec niezaskarżenia wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z 25 marca 2003 r. przez powodów w zakresie oddalenia powództwa wobec Skarbu Państwa, Sąd Apelacyjny nie odniósł się do zasadności merytorycznych zarzutów apelacji dotyczących podstaw odpowiedzialności za działanie lekarzy.

SN uznał argumenty PG

Od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu z 25 marca 2003 roku skargę nadzwyczajną skierował do Sądu Najwyższego działający z upoważnienia Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro jego zastępca prokurator Robert Hernand.

Rozpoznająca skargę Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego zgodziła się ze skarżącym, że Sąd Okręgowy w Toruniu rażąco naruszył art. 40 §1 kodeksu cywilnego, uznając, iż odpowiedzialności za szkodę kobiety nie ponosi Skarb Państwa.

Sąd Najwyższy wskazał, że zgodnie z jego własnym orzecznictwem zobowiązania zakładu opieki zdrowotnej jako jednostki organizacyjnej Skarbu Państwa, która przekształciła się w samodzielny podmiot prawa – a więc jednostki, która została zlikwidowana – pozostają zobowiązaniami Skarbu Państwa. Podobne wnioski wynikają również z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Podkreślenia wymaga, że mowa jest o orzecznictwie znanym już w czasie orzekania w przedmiotowej sprawie przez toruński sąd.

W wyroku podkreślono, że podstawowe znaczenie w sprawie ma fakt, że dotyczy ona szkody na osobie, która została bez żadnych wątpliwości stwierdzona. Stawką jest tu zatem naruszenie godności ludzkiej poszkodowanej, która złożyła pozew w sprawie. Sąd Najwyższy ocenił, że w takiej sytuacji państwo nie może „chować się za zasłoną” osobowości prawnej i doprowadzać do pozbawienia rekompensaty poszkodowanej lub jej rodziny.

Sąd Najwyższy zgodził się również, że uchybienia Sądu Okręgowego w Toruniu doprowadziły do naruszenia zasady zaufania do państwa oraz bezpieczeństwa prawnego określonych w art. 2 Konstytucji RP oraz prawa do sądu wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP.

Z tych względów Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok w części dotyczącej rzekomej braku odpowiedzialności Skarbu Państwa za wyrządzoną szkodę i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Toruniu.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa