Prokuratura Krajowa

Sąd Najwyższy uchylił zaskarżone postanowienie w całości i umorzył postępowanie.

Kolejne orzeczenie w tej samej sprawie 

W lutym 2001 roku wpłynął do sądu wniosek pełnomocnika wnioskodawczyni o stwierdzenie nabycia spadku po jej zmarłym teściu i mężu. Postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2002 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie Wydział I Cywilny stwierdził nabycie spadku po zmarłym teściu kobiety przez jej męża, a nadto stwierdził, iż spadek po zmarłym w dniu 14 września 1940 roku mężu, wnioskodawczyni  odziedziczyła  na podstawie testamentu z dnia 25 czerwca 1940 roku.

Jak się jednak okazało, Sąd Grodzki w Warszawie orzekł już w przeszłości o spadku po ww. spadkodawcach, w analogiczny sposób.

Sąd nie zadziałał z urzędu

We wniesionej do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny wskazał, że orzekając ponownie w tej samej sprawie sąd rażąco naruszył przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Sąd, mimo obowiązku wydania orzeczenia o odrzuceniu wniosku nie uczynił tego, choć owa przeszkoda procesowa istniała już w chwili złożenia wniosku w tej sprawie. Sąd powinien z urzędu zbadać, czy w sprawie nie zaistniały przesłanki do odrzucenia wniosku określone w art. 199 kodeksu postępowania cywilnego, a taką była okoliczność, że sprawa została już prawomocnie osądzona.

Naruszenie przepisów konstytucyjnych

Prokurator Generalny wskazał również, że postanowienie Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia ingeruje w zasady, wolności i prawa wynikające z ustawy zasadniczej. Orzekając ponownie w tej samej sprawie sąd naruszył zasadę ochrony zaufania jednostki do państwa i jego organów wynikającą z art. 2 Konstytucji RP, prawa do dziedziczenia oraz prawa do sądu.

Jak wskazano w skardze w sytuacji procesowej, w której funkcjonują dwa prawomocne postanowienia dotyczące stwierdzenia nabycia spadku po tej samej osobie, spadkobiercy nie mogą w obrocie prawnym legitymować się jednoznacznym sądowym potwierdzeniem uprawień nabytych tytułem dziedziczenia. Ochrona prawna gwarantowana na gruncie Konstytucji jest zatem tylko pozorna. Wydanie postanowienia merytorycznego w 2002 roku stanowiło nieuprawnioną ingerencję w zakres, przysługującej na gruncie Konstytucji, ochrony prawnej przysługującej uczestnikom obu postępowań, w tym także przez zakaz  ponownego orzekania merytorycznego w już prawomocnie rozstrzygniętej sprawie.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa