Prokuratura Krajowa

Podstawa podejmowanych czynności

Jednym ze sposobów bezprawnego przejmowania nieruchomości jest reaktywowanie spółek prawa handlowego zawiązanych przed 1 września 1939 roku. Po reaktywacji takiej spółki członkowie jej nowych władz występują do właściwych organów administracji z roszczeniami o zwrot nieruchomości, które miały w przeszłości należeć do takiej spółki.

W celu zapobieżenia takim bezprawnym działaniom prokuratorzy podejmują szereg działań, które mają na celu zablokowanie reaktywacji spółek prawa handlowego zawiązanych przed 1 września 1939 roku, a także zmierzających do ich wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego. Podejmowane są one w interesie publicznym na podstawie art. 9b ust. 2 ustawy z 20 sierpnia 1997 roku Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 1997 r. Nr 121, poz. 770 z późn. zm.). Działania takie kończą się sukcesem i nie dochodzi do reaktywacji przedwojennych spółek prawa handlowego, a w dalszej kolejności do bezprawnej reprywatyzacji nieruchomości.

Prowadzonych jest wiele spraw

W okresie od 1 stycznia 2016 roku do 31 grudnia 2016 roku w obszarach wszystkich prokuratur regionalnych w odniesieniu do spółek zawiązanych przez dniem 1 września 1939 roku łącznie prowadzono:

• 105 spraw z udziałem prokuratora w sprawach dotyczących wpisów do Krajowego Rejestru Sądowego lub o przerejestrowanie oraz wznowienia prawomocnie zakończonych postępowań w tych sprawach;
• 1 sprawę z udziałem prokuratora o ustanowienie dla spółki kuratora;
• 15 spraw, w których objęto zwierzchnim nadzorem służbowym postępowania w sprawach dotyczących reaktywowania spółek kapitałowych.

Łącznie do prowadzenia na 2017 rok pozostały 62 postępowania w toku oraz 16 postępowań zawieszonych.

W odniesieniu do spółek zawiązanych po 1 września 1939 roku w całym 2016 roku w obszarach wszystkich prokuratur regionalnych łącznie zarejestrowano 64 zawiadomienia sądu rejestrowego o złożeniu wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Po analizie dokumentów załączonych do wniosku i akt rejestrowych prokuratorzy podjęli następujące decyzje:

• w 7 sprawach prokurator zgłosił udział w postpowaniu rejestrowym;
• w pozostałych 57 sprawach prokurator odstąpił od zgłoszenia udziału w postępowaniu rejestrowym, o czym powiadomiono sąd.

W przypadku dwóch spraw o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego w odniesieniu do spółek zawiązanych po 1 września 1939 roku zawiadomienie prokuratora przez sąd rejestrowy nastąpiło już po wydaniu przez ten sąd orzeczenia.

Sprawy dotyczące reaktywowania spółek kapitałowych, w których sąd rejestrowy przesyła zawiadomienia o złożeniu wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego, podlegają wnikliwiej analizie w kontekście możliwych do podjęcia działań pozakarnych. Dotyczy to zwłaszcza postępowań obejmujących spółki powstałe przed 1 września 1939 roku.

Co mówią przepisy

Zgodnie z ustawą z 22 listopada 2013 roku o zmianie ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym dzień 31 grudnia 2015 roku był ostatecznym terminem pozostawania w mocy wpisów w dotychczasowych rejestrach sądowych. Z chwilą utraty przez podmioty nieprzerejestrowane podmiotowości (zdolności) prawnej, ich mienie nabywa nieodpłatnie z mocy prawa Skarb Państwa.

Zgodnie z art. 9 ust. 2a Przepisów wprowadzających ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, które do 31 grudnia 2015 roku nie złożyły wniosku o wpis do rejestru, uznaje się za wykreślone z rejestru z dniem 1 stycznia 2016 roku. W przypadku, gdy wniosek o wpis złożony przed dniem 1 stycznia 2016 roku został po tej dacie zwrócony, odrzucony, oddalony albo postępowanie o wpis zostało umorzone, skutki określone w tym przepisie oraz w ust. 2b – 2g i 2i powstają z dniem następującym po dniu zwrotu, odrzucenia, oddalenia wniosku albo umorzenia postępowania.

Z dniem 1 stycznia 2016 roku Skarb Państwa nabył zatem nieodpłatnie z mocy prawa mienie podmiotów, o których mowa w ust. 2a ustawy. Jednocześnie Skarb Państwa ponosi odpowiedzialność z nabytego mienia za zobowiązania tych podmiotów. Prawa wspólników, członków spółdzielni i innych osób uprawnionych do udziału w majątku likwidacyjnym wygasają z chwilą wykreślenia podmiotu z rejestru.

Nabycie przez Skarb Państwa nieruchomości albo użytkowania wieczystego stwierdza, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Użytkowanie wieczyste ustanowione na nieruchomości, której właścicielem jest Skarb Państwa, nie wygasa. Jeżeli nie ma praw obciążających użytkowanie wieczyste lub prawa takie wygasły, ani nie zostało wszczęte postępowanie w celu dochodzenia lub zaspokojenia roszczeń określonych w ust. 2c, Skarb Państwa może złożyć wniosek o wykreślenie prawa użytkowania wieczystego z księgi wieczystej. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie starosty o wygaśnięciu lub nieistnieniu praw obciążających użytkowanie wieczyste oraz o nieistnieniu lub wygaśnięciu roszczeń określonych w ust. 2c. Użytkowanie wieczyste wygasa z chwilą uprawomocnienia się wpisu o wykreśleniu (ust. 2i).

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa