Prokuratura Krajowa

Doszło do rażącego naruszenia prawa

W sprawie tej decyzją wydaną z upoważnienia Prezydenta m.st. Warszawy z 24 listopada 2011 roku na 99 lat zostało ustanowione na rzecz określonych osób fizycznych prawo użytkowania wieczystego do niezabudowanego gruntu o powierzchni 707 mkw. położonego przy Placu Defilad w Warszawie.

Jako podstawę wydania tej decyzji organ uznał wniosek o przyznanie prawa czasowej własności tej nieruchomości z 18 marca 1948 roku wniesiony przez właścicielki gruntu. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że grunt ten został objęty działaniem dekretu z 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. z 1945 r., Nr 50, poz. 279).

W ocenie prokuratury decyzja ta została wydana z rażącym naruszeniem prawa i nie można się z nią zgodzić.

Termin został przekroczony

Zgodnie z art. 7 ust. 1 dekretu z 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy dotychczasowy właściciel gruntu, prawni następcy właściciela, lub osoby prawa jego reprezentujące, a jeżeli chodzi o grunty oddane na podstawie obowiązujących przepisów w zarząd i użytkowanie – użytkownicy gruntu mogą w ciągu 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę zgłosić wniosek o przyznanie na tym gruncie jego dotychczasowemu właścicielowi prawa wieczystej dzierżawy z czynszem symbolicznym lub prawa zabudowy za opłatą symboliczną.

Ust. 2 tego przepisu stanowi, że gmina uwzględni wniosek, jeżeli korzystanie z gruntu przez dotychczasowego właściciela da się pogodzić z przeznaczeniem gruntu według planu zabudowania. W przypadku osób prawnych gmina uwzględni wniosek dodatkowo wtedy, gdy użytkowanie gruntu zgodnie z jego przeznaczeniem w myśl planu zabudowania nie pozostaje w sprzeczności z zadaniami ustawowymi lub statutowymi tej osoby prawnej.

Prokuratura ustaliła, że poprzedni właściciele nieruchomości nie złożyli wniosku na podstawie art. 7 ust. 1 dekretu z 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy w ustawowym terminie 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę. W przypadku tej nieruchomości termin ten upływał 5 maja 1948 roku. Tymczasem 10 września 1948 roku poprzedni właściciele nieruchomości złożyli wniosek o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o przyznanie na tym gruncie prawa własności czasowej.

Orzeczeniem z 24 listopada 1948 roku odmówiono przywrócenia terminu do złożenia wniosku o prawo własności czasowej nieruchomości.

W ocenie prokuratury poprzedni właściciele gruntu w ustawowym terminie 6 miesięcy od dnia objęcia w posiadanie gruntu przez gminę nie złożyli zatem skutecznie wniosku o przyznanie na tym gruncie prawa własności czasowej. Odmienne ustalenia w tym zakresie dokonane w decyzji wydanej z upoważnienia Prezydenta m.st. Warszawy z 24 listopada 2011 roku stanowiły rażące naruszenie prawa.

Grunt nie był w posiadaniu właścicieli

Zgodnie z art. 7 ust. 1 i 2 dekretu z 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy kolejną przesłanką skutecznego złożenia wniosku o przyznanie prawa własności czasowej było posiadanie gruntu.

W toku postępowania prokuratura ustaliła, że poprzedni właściciele nieruchomości nie byli w jej posiadaniu. Potwierdzają to liczne dokumenty urzędowe znajdujące się w aktach sprawy. Potwierdzili to także sami poprzedni właściciele gruntu. We wniosku z 10 września 1948 roku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o przyznanie na tym gruncie prawa własności czasowej wskazali oni, że nie mogli dochować terminu, bowiem na stałe zamieszkiwali we wsi oddalonej od Warszawy.

W ocenie prokuratury bezsprzeczne jest, że 5 maja 1948 roku, kiedy upływał termin do złożenia wniosku na podstawie art. 7 ust. 1 dekretu z 26 października 1945 roku o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy oraz 10 września 1948 roku, kiedy został złożony wniosek o przywrócenie terminu do złożenia tego wniosku, poprzedni właściciele nieruchomości nie byli w jej posiadaniu.

Kwestia ta została całkowicie pominięta przez Prezydenta m.st. Warszawy. Zgodnie zaś z art. 7, 77 i 80 kodeksu postępowania administracyjnego organ ma obowiązek podjąć wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać materiał dowodowy. Nie podjęcie przez Prezydenta m.st. Warszawy żadnych czynności w tym zakresie stanowiło rażące naruszenie prawa.

Działka przeznaczona jest na cel publiczny

Ostatnią przesłanką dekretową, która nie została spełniona w tej sprawie, to możliwość pogodzenia korzystania z części gruntu przez dotychczasowych właścicieli z jego przeznaczeniem według planu zabudowania.

Nieruchomość ta objęta jest obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego otoczenia Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie przyjętym przez Radę m.st. Warszawy uchwałą z 9 listopada 2010 roku. Zgodnie z tym planem działka znajduje się w strefie komunikacji pieszej – plac miejski i jest terenem inwestycji celu publicznego.

Korzystanie z tego gruntu przez osoby prywatne nie da się zatem pogodzić z przeznaczeniem jej w planie zagospodarowania przestrzennego na cel publiczny. Dodatkowo działka ta ma szczególne znaczenie dla odpowiedniego zagospodarowania jednego z najbardziej reprezentacyjnych i rozpoznawalnych placów miejskich stolicy, gdzie odbywają się różnego rodzaju imprezy masowe.

Z tych względów, w ocenie prokuratora z Prokuratury Regionalnej w Warszawie, zasadnym jest stwierdzenie nieważności decyzji Prezydenta m.st. Warszawy z 24 listopada 2011 roku. Została ona bowiem wydana z rażącym naruszeniem prawa.

Dział Prasowy
Prokuratura Krajowa