Prokuratura Krajowa

– Zmiana była korzystna dla bezpieczeństwa Polaków – podkreślił Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro.

Reforma prokuratury w 2016 roku wprowadziła zmiany w organizacji i funkcjonowaniu prokuratury, które przełożyły się na skuteczną realizację zadań prokuratury w zakresie ścigania przestępstw i strzeżenia praworządności.

Sprawdziły się nowe rozwiązania organizacyjne w postaci wyodrębnienia struktur: do spraw przestępczości zorganizowanej i korupcji (wydziały zamiejscowe Prokuratury Krajowej), do spraw przestępczości gospodarczej (Departament w Prokuraturze Krajowej i wydziały do zwalczania przestępczości gospodarczej oraz finansowo-skarbowej w prokuraturach regionalnych i okręgowych), do spraw błędów w sztuce medycznej oraz włączenie struktur prokuratury wojskowej do prokuratury powszechnej.

Dzięki zmianom procedury karnej i prawa karnego materialnego prokuratura otrzymała narzędzia prawne pozwalające na skuteczniejsze ściganie sprawców oraz pozbawianie ich owoców przestępczej działalności (np. unormowania dotyczące konfiskaty rozszerzonej).

Wzrost liczby zakończonych postępowań i zastosowanych aresztów

W latach 2015 – 2017 odnotowano sukcesywny wzrost zakończonych spraw karnych w powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury:

• w 2015 r. prokuratorzy rozpoznali i zakończyli ponad  834 000 spraw,
• w 2017 r. prokuratorzy rozpoznali i zakończyli ponad 966 000 spraw,
• w I półroczu 2018 r. prokuratorzy rozpoznali i zakończyli już ponad 544 000 spraw. Do końca roku ilość spraw załatwionych przez prokuratorów przekroczy 1 000 000.

Wzrost ilości załatwionych spraw, którymi zajmowali się prokuratorzy to efekt nie tylko zmian w prawie karnym, ale też lepszej i bardziej profesjonalnej współpracy między organami ścigania.

Istotne jest to, że przy tej zwiększonej liczbie spraw, którymi zajmują się obecnie prokuratorzy wzrasta też ilość spraw zakończonych skierowaniem aktów oskarżenia przeciwko potencjalnym sprawcom tych przestępstw.

• w 2015 r. prokuratorzy skierowali 179 000 aktów oskarżenia;
• w 2017 r. prokuratorzy skierowali ponad 201 000 aktów oskarżenia;
• w I półroczu 2018 r. prokuratorzy skierowali już 120 000 aktów oskarżenia.

To wszystko ma miejsce przy, w zasadzie, niezmienionych danych obejmujących uniewinnienia. Natomiast połączone jest to ze wzmożonym wysiłkiem nakierowanym na zabezpieczenie społeczeństwa przed kontynuowaniem przestępczej działalności przez sprawców oraz pozbawieniem ich przestępczych zysków – powiedział Prokurator Krajowy Bogdan Święczkowski.

W ciągu ostatnich lat znacznie wzrosła liczba uwzględnionych przez Sądy wniosków o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania:

• w 2015 r. na wniosek prokuratorów sądy zastosowały tymczasowe aresztowanie wobec 12 500 osób;
• w 2017 r. na wniosek prokuratorów sądy zastosowały tymczasowe aresztowanie wobec 17 140 osób;
• w I półroczu 2018 r. sądy zastosowały tymczasowe aresztowanie wobec ponad 9100 osób

W samym 2017 r. sądy zastosowały na wniosek prokuratorów tymczasowe aresztowanie co do większej ilości podejrzanych niż przez cały okres 2013- 2015.

Znaczący wzrost wysokości zabezpieczeń majątkowych i konfiskaty

Skuteczność zastosowania rozwiązań, tak legislacyjnych związanych m.in. z wprowadzeniem do polskiego porządku prawnego instytucji konfiskaty rozszerzonej jak i szkoleniowych, a także wydanych przez Prokuratora Krajowego wytycznych, przedstawiają dane porównawcze za lata 2015, 2017, I półrocze 2018 roku oraz kwoty dokonanych zabezpieczeń:

• w 2015 r. prokuratorzy zabezpieczyli mienie wartości 303 500 000 zł;
• w 2017 r. prokuratorzy zabezpieczyli mienie wartości ponad 1 430 000 000 zł, co stanowi wzrost o 371,17 %  w stosunku do 2015 r.;
• w I półroczu 2018 r. została zabezpieczona kwota ponad 630 000 000 zł.

Tym samym w ciągu 6 miesięcy br. prokuratorzy zabezpieczyli ponad dwa razy więcej mienia niż w całym 2015 r.

Do końca czerwca 2018 roku – prokuratorzy wydali ponad 500 postanowień o zabezpieczeniu majątkowym na poczet przepadku korzyści uzyskanej z przestępstwa z zastosowaniem tej instytucji, zabezpieczając  mienie w łącznej kwocie sięgającej pół miliarda złotych (498 591 323,72 zł). Zabezpieczenia te dotyczyły wyłącznie tych składników majątkowych, które sprawcy uzyskali w wyniku popełnienia przestępstwa. Instytucja ta była często stosowana w przypadku przestępstw gospodarczych i tych godzących w interesy fiskalne Państwa, w tym przestępstw związanych wyłudzeniami podatku VAT.

Zmiany organizacyjne, prawne i z zakresu szkoleń przeprowadzone w latach 2016 – 2017 miały wpływ na skuteczność w zwalczaniu przestępczości podatkowej związanej z wyłudzeniami i uszczupleniami w podatku od towarów i usług VAT. 

Liczba tych postępowań prowadzonych w 2015 r to 352 sprawy, w 2017 roku to 915 spraw zaś tylko w I półroczu 2018 roku to 963 sprawy.

Znacząco wzrosła również liczba podejrzanych, co do których zastosowano tymczasowe aresztowanie w sprawach związanych z wyłudzeniami podatku VAT w 2015 roku były  to 164 osoby, natomiast w 2017 roku 540 osób. Natomiast w I półroczu 2018 roku było to 326 osób.

Za tymi liczbami kryje się dużo wielowątkowych, skomplikowanych postępowań dotyczących zorganizowanych grup przestępczych wyłudzających VAT – powiedział Prokurator Krajowy Bogdan Święczkowski

Mimo dużego wzrostu spraw  zakończonych przez prokuratorów  skuteczność kasacji wynosi 90 %. Od 2016 roku nastąpił istotny wzrost środków odwoławczych w postaci apelacji i kasacji przy jednoczesnym utrzymaniu wzrostu ich skuteczności. 

Profesjonalizacja prokuratury

Struktura powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury, ukształtowana w 2016 roku, umożliwiła postulowaną od wielu lat specjalizację prokuratorów w walce z przestępczością zwłaszcza w sferze najgroźniejszych zjawisk, które obecnie skupiają się wokół przestępczości gospodarczej, cyberprzestępczości, przestępczości zorganizowanej, korupcji oraz terroryzmu.

Na profesjonalizację kadry orzeczniczej prokuratury złożyło się poza zmianami struktury organizacyjnej, ustawicznym doskonaleniem zawodowym również wypracowanie metodyk oraz opracowanie wytycznych Prokuratora Generalnego w zakresie zasad prowadzenia postępowań przygotowawczych w poszczególnych kategoriach przestępstw.

W  2017 r. opracowana została metodyka dotycząca postępowań Vatowskich, w zakresie której przeszkolonych zostało 1000 prokuratorów.

W 2018 r. opracowano metodykę zabezpieczeń majątkowych, w tym dokonywania konfiskaty rozszerzonej.

Te dwie metodyki w połączeniu z:

• koordynacją na szczeblu Prokuratury Krajowej przestępczości Vat-owskiej, parabankowej, wyłudzania funduszy unijnych, nielegalnego handlu lekami,  przestępstw przeciwko środowisku, piramid finansowych;
• stworzeniem w  każdej prokuraturze regionalnej i okręgowej wydziału do spraw przestępczości gospodarczej;
• zaangażowaniem w zwalczanie tego rodzaju przestępczości ponad 1000 prokuratorów w całym kraju;
• wytycznymi co do wymiaru kary w sprawach gospodarczych, powiązanymi z wysokością korzyści uzyskanych przez sprawców: 

  3 lata pozbawienia wolności – szkoda 200 tysięcy zł
  5 lat pozbawienia wolności – szkoda 1 mln zł
  7 lat pozbawienia wolności – szkoda 5 mln zł
  10 lat pozbawienia wolności – szkoda 10 mln

przełożyły się na niewątpliwy sukces prokuratury w zakresie ścigania i zwalczania tej przestępczości, a w konsekwencji na radykalne zmniejszenie rozmiaru tego rodzaju przestępczości.

Po reformie prokuratury wydane zostały następujące wytyczne Prokuratora Generalnego:

• z 6 lipca 2016 r. w sprawie zasad prowadzenia postępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa związane z procederem wyłudzania nienależnego zwrotu podatku VAT oraz innych oszukańczych uszczupleń w tym podatku;
• z 12 sierpnia 2016 r. w sprawie zasad prowadzenia postępowań o przestępstwa finansowe;
• z 22 sierpnia 2016 r. w sprawie zasad prowadzenia postępowań dotyczących udzielania lichwiarskich pożyczek;
• z 10 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad prowadzenia postepowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa związane z procederem wyłudzenia nienależnego zwrotu podatku VAT
• z 14 listopada 2018 r. w sprawie zasad prowadzenia postępowań przygotowawczych o przestępstwa popełnione na szkodę osób wchodzących w skład zespołów ratownictwa medycznego.

Poszczególne departamenty Prokuratury Krajowej wypracowują obecnie metodyki dotyczące innych kategorii przestępczości. Przykładem jest metodyka prowadzenia postępowań w sprawach, w których pokrzywdzonymi są dzieci, nad którą prace są już zaawansowane.

Wypracowane procedury i pragmatyki przewidzenie w wytycznych doprowadziły do ujednolicenia w skali kraju działań wykrywczych i usprawnienia procesu gromadzenia materiału dowodowego w prowadzonych postępowaniach przygotowawczych. Powyższe wytyczne przyczyniły się również do usprawnienia funkcjonowania prokuratur w obszarze przeciwdziałania i ścigania tego rodzaju przestępczości  oraz pozwoliły na bardziej efektywne jej zwalczanie.

Dział prasowy
Prokuratura Krajowa