Prokuratura Krajowa

Postanowieniem z dnia 30 października 2024 roku prokurator z Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej umorzył postępowanie w sprawie niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych (sędziów Sądu Najwyższego Włodzimierza Wróbla, Andrzeja Stępki oraz Marka Pietruszyńskiego) poprzez zaniechanie wydania nakazów zwolnienia wobec dwóch skazanych osób.

Postępowanie zostało umorzone wobec stwierdzenia, iż czyny sędziów SN nie zawierają znamion czynów zabronionych, tj. na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 kpk.

Postępowanie w tej sprawie wszczęte zostało w dniu 9 grudnia 2020 r. 

W toku postępowania ustalono, iż w październiku i w listopadzie 2019 r. w dwóch sprawach rozpoznawanych przed Sądem Najwyższym nie wydano nakazów zwolnienia dwóch skazanych osób (Arkadiusza K. i Piotra F.), pomimo wydania przez Sąd Najwyższy orzeczeń, które powinny skutkować zwolnieniem ww. osób z zakładów karnych. Skutkowało to pozbawieniem wolności ww. pokrzywdzonych przez okres ponad 7 dni.

W toku postępowania ustalono, iż obowiązek dokonania sprawdzeń w zakresie odbywania przez skazanych kar pozbawienia wolności należał do pracowników sekretariatu. Kierownik sekretariatu odpowiadał za przygotowanie nakazów zwolnienia. Czynności te powinny być wykonane bez specjalnego polecenia czy zarządzenia ze strony sędziego.

Wyżej ustalony zakres obowiązków wynikał z Zarządzenia Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego nr 23/2018 z dnia 18 kwietnia 2018 roku w sprawie organizacji i zakresu działań sekretariatów sądowych oraz innych jednostek administracyjnych w Sądzie Najwyższym – Instrukcja Biurowa, a także Zakresu czynności Kierownika Sekretariatu Wydziału III.

Żaden przepis, chociażby o randze regulaminowej, nie nakładał natomiast na sędziów orzekających obowiązku sprawdzenia, czy osoba, której orzeczenia dotyczy, odbywa karę pozbawienia wolności.

Nadto ustalono, na podstawie zeznań świadków, iż w Wydziale III Izby Karnej Sądu Najwyższego od wielu lat funkcjonowała utrwalona praktyka, iż ustaleń co do statusu skazanych dokonywali pracownicy sekretariatu bez wydawania przez sędziego odrębnych poleceń w tym zakresie.

W niniejszej sprawie kierowniczka sekretariatu Wydziału III oraz sekretarz sądowy, w związku z dwoma ujawnionymi zaniedbaniami dotyczącymi niewydania nakazów zwolnienia, zostali ukarani dyscyplinarnie.

Niedopełnienie obowiązków, o którym mowa w art. 231 § 1 k.k., polega na zaniechaniu ich wykonania albo na wykonaniu nienależytym, sprzecznym z istotą lub charakterem obowiązku. Źródłem obowiązku może być nie tylko przepis prawa lecz także pragmatyka służbowa. 

W niniejszej sprawie prokurator ustalił, iż sędziowie SN orzekający w sprawie nie mieli obowiązku dokonywać sprawdzenia statusu osób skazanych w zakresie odbywania przez nich kary pozbawienia wolności. Był to obowiązek należący do pracowników sekretariatu. Wobec powyższego ich zachowanie (zaniechanie) nie stanowiło niedopełnienia obowiązków w rozumieniu art. 231 § 1 k.k., co skutkowało koniecznością umorzenia postępowania.


prok. Przemysław Nowak
Rzecznik Prasowy
Prokuratury Krajowej