Prokuratura Krajowa

Polscy obywatele muszą mieć pewność co do swojej sytuacji prawnej i przysługujących im środków ochrony, w tym przekonanie o ostateczności i ważności wyroków Trybunału Konstytucyjnego. Dlatego Prokurator Generalny skierował w środę (28 lipca 2021 r.) do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją art. 6 ust. 1 zd. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, w brzmieniu tego przepisu nadanym mu w wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z 7 maja 2021 r., który zapadł w postępowaniu wszczętym przeciwko Polsce na skutek skargi Xero Flor w Polsce Sp. z o.o.

Wyrok ten zapadł na korzyść skarżącego. ETPCz zakwestionował w nim prawidłowość składu Trybunału Konstytucyjnego, który badał zgodność z Konstytucją RP przepisów wskazanych przez spółkę. Uznał, że Polska naruszyła art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka gwarantujący każdemu prawo do sprawiedliwego procesu przed sądem ustanowionym zgodnie z ustawą.

W ocenie Prokuratora Generalnego, we wskazanym wyroku dokonano nieuprawnionej, sprzecznej z dotychczasowym orzecznictwem Trybunału w Strasburgu interpretacji art. 6 Konwencji, wedle której pojęcie „sąd” miałoby obejmować również Trybunał Konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej. Tymczasem zgodnie z przepisami ustawy zasadniczej Trybunał Konstytucyjny nie może być uznany za sąd, gdyż nie sprawuje on wymiaru sprawiedliwości, lecz dokonuje hierarchicznej kontroli norm prawnych.

Prokurator Generalny podkreślił, że dotychczasowe rozumienie tego przepisu uwidocznione w linii orzeczniczej ETPCz uwzględniało wolę stron Konwencji (państw), a w szczególności konieczność poszanowania ich fundamentalnych, konstytucyjnych norm ustrojowych.

Jak wskazał Prokurator Generalny, w przypadku Polski normy konstytucyjne nie przewidują uprawnień instytucji takiej jak Trybunał w Strasburgu do badania ustrojowej pozycji polskiego Trybunału Konstytucyjnego oraz legalności powołanych do niego sędziów. ETPCz, nie biorąc tych okoliczności pod uwagę, naruszył suwerenne prawo państwa polskiego do kształtowania jego sądownictwa konstytucyjnego i wyłaniania sędziów TK.

Prokurator Generalny, respektując ugruntowany dorobek orzeczniczy ETPCz, podkreślił, że intencją skierowanego wniosku jest przeciwdziałanie nieuprawnionemu rozszerzaniu kompetencji Trybunału w Strasburgu kosztem suwerennych praw państw stron Konwencji. Ewentualne oddanie ETPCz kompetencji w zakresie oceny postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym musi mieć formę zmiany umowy międzynarodowej, a zatem winno być objęte zgodą wszystkich państw stron Konwencji.

Prokurator Generalny zaznaczył, że dorobek Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w zakresie rozwoju i podnoszenia standardów wymiaru sprawiedliwości w państwach stronach Konwencji jest niekwestionowany. Państwo polskie nie może jednak pozostać bierne w sytuacji wydania precedensowego orzeczenia, które stanowić może zagrożenie dla spójności wewnętrznych systemów prawnych państw stron Konwencji oraz wzajemnego zaufania pomiędzy tymi państwami, jeśli chodzi o gwarantowanie rzetelnego procesu osobom podlegającym ich jurysdykcji.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa