Prokuratura Krajowa

Zawyżona opłata operacyjna

Przedmiotową pożyczkę mężczyzna zaciągnął na podstawie umowy z 11 czerwca 2015 roku. Na jej koszty składały się: kwota pożyczki 9,9 tys. zł, odsetki – ponad 1,8 tys. zł oraz opłata operacyjna – niemal 21 tys. zł. Całkowita kwota do zapłaty wyniosła niemal 32,5 tys. zł.

W ocenie wierzyciela dłużnik nie wywiązywał się z umowy, w związku z czym została ona rozwiązana, a wierzytelność przejął gdański fundusz inwestycyjny. Wierzyciel skierował sprawę do Sądu Rejonowego Lublin- Zachód, który nakazem zapłaty z 4 maja 2017 roku zobowiązał dłużnika do spłaty zadłużenia. Orzeczenie to nie zostało zaskarżone i uprawomocniło się.

Zarzuty skargi nadzwyczajnej

Orzeczenie lubelskiego sądu zostało przeanalizowane w Wydziale Skargi Nadzwyczajnej Prokuratury Krajowej. Badanie to wykazało, że nakaz zapłaty powinien zostać wyeliminowany z obiegu prawnego, ponieważ wydając go naruszył prawa konsumenckie dłużnika. Istotne zapisy umowy pożyczki już przy pobieżnej analizie powinny zostać uznane za abuzywne (niedozwolone) z powodu nieadekwatnie wysokich kosztów tzw. opłaty operacyjnej.

W skierowanej do Sądu Najwyższego skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny zarzucił, że Sąd Rejonowy Lublin-Zachód wydając nakaz zapłaty bez badania zapisów umowy pożyczki naruszył art. 64 ust. 1 i art. 76 Konstytucji RP w związku z art. 385 kodeksu cywilnego oraz art. 36a ustaw o kredycie konsumenckim, wydając nakaz zapłaty bez zbadania z urzędu treści umowy pożyczki.

Poza elementarnym doświadczeniem życiowym

Sąd Najwyższy zgodził się z tymi zarzutami, stwierdzając przy tym, że z elementarnego doświadczenia życiowego wynika, że kwota niemal 21 tys. zł wielokrotnie przewyższa koszt, jaki może ponieść firma w związku z pożyczeniem konsumentowi kwoty 9,9 tys. zł.

Sąd podkreślił, że sama możliwość pobierania przez instytucje pożyczkowe opłat innych, niż odsetki jest gwarantowana przez ustawę o kredycie konsumenckim. Nie oznacza to jednak, że pożyczkodawcy mogą ustanawiać takie opłaty w dowolnej wysokości.

Umowa powinna zostać uznana za nieważną

Lubelski sąd procedował sprawę pożyczki w trybie elektronicznego postępowania upominawczego. Jak podkreślił Sąd Najwyższy, w takim trybie zastosowanie znajduje art. 499 kodeksu cywilnego, którego prokonstytucyjna wykładania wymaga, aby za bezzasadne uznawać takie roszczenia, które wynikają z umów zawierających istotne zapisy abuzywne. W przypadku stwierdzenia takich zapisów umowy, sąd winien umorzyć postępowanie, a nie wydawać nakaz zapłaty legalizujący wygórowane opłaty.

Na marginesie sprawy SN zwrócił uwagę, że teoretycznie efektywny elektroniczny tryb postępowania upominawczego w praktyce bywa nadużywany przez firmy zajmujące się masowym wykupem wierzytelności do uzyskiwanie nienależnych im kwot.

Zgodnie z wnioskiem Prokuratora Generalnego Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony nakaz zapłaty i skierował sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie.

Dział Prasowy

Prokuratura Krajowa