Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. W. Rowickiego w Żywcu

KILKA SŁÓW O WITOLDZIE ROWICKIM

(26 lutego 1914 – 1 października 1989)

 

Witold Rowicki to postać niezwykła. Jeden z najwybitniejszych dyrygentów polskich drugiej połowy XX wieku. Jego interpretacje porywały publiczność, zyskiwały najwyższe pochwały krajowej i międzynarodowej krytyki. Jego osobowość zjednywała Mu ogromną sympatię zespołów, które prowadził. Był oddanym promotorem muzyki polskiej podczas swoich występów, także z najlepszymi orkiestrami świata. W kraju wielu kompozytorów zawdzięcza Mu premierowe wykonanie dzieł.

To wspaniała idea, a zarazem szczególne wyróżnienie, aby  Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia, nadać imię Witolda Rowickiego, utrwalając w ten sposób pamięć wielkim Artyście. 

 

Witold Rowicki urodził się w Taganrogu w Rosji, w polskiej rodzinie. W 1923 roku wraz
 z najbliższymi repatriował z ZSRR do Polski. Lata szkolne spędził w Żywcu i w Nowym Sączu.

Będąc uczniem VI klasy Gimnazjum w Nowym Sączu, zorganizował kilkunastoosobową orkiestrę szkolną. Od 1931 roku studiował w Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego
w Krakowie. Gry na skrzypcach uczył go Artur Malawski, teorii muzyki między innymi Bolesław Wallek-Walewski. Z inicjatywy ks. Mieczysława Kuznowicza, opiekuna młodzieży artystycznej, zorganizował Orkiestrę Związku Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej. W 1932 roku zadebiutował jako dyrygent. Jeszcze w czasie studiów grał w Orkiestrze Filharmonii Krakowskiej oraz występował jako solista i kameralista. W 1938 roku ukończył studia, uzyskując dyplomy
w zakresie gry na skrzypcach i teorii muzyki. Tego samego roku rozpoczął pracę pedagogiczną w Konserwatorium Krakowskim.

Przez całą hitlerowską okupację mieszkał w Krakowie, wykorzystując czas na studia dyrygenckie oraz kompozycję i muzykologię u Zdzisława Jachimeckiego, z którym do końca życia Profesora wiązała go szczera przyjaźń. Właśnie w Krakowie ożenił się z Joanną Nowak. W roku 1941 urodziło się ich pierwsze dziecko, córka Magdalena. Dwa lata później stracił brata, rozstrzelanego przez Niemców w więzieniu na Montelupich.

Po wyzwoleniu podjął pracę w dziale muzycznym Polskiego Radia w Krakowie, lecz już po miesiącu powierzono mu zadania zorganizowania orkiestry przy Polskim Radio
w Katowicach. 23 marca 1945 roku poprowadził pierwszy koncert stworzonego przez siebie zespołu, który zasłynął pod nazwą Wielkiej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia. Od 1947 roku współpracował z Grzegorzem Fitelbergiem, który po powrocie do Polski stanął na czele katowickiej orkiestry. W tym samym roku urodził mu się syn Witold (junior), który na chrzcie otrzymał drugie imię Grzegorz po swoim ojcu chrzestnym Grzegorzu Fitelbergu. W tych latach do 1950 roku koncertuje z WOSPR-em w kraju, jak również w Czechosłowacji, Rumunii i na Węgrzech.

W 1950 roku zostaje powołany na stanowisko Dyrektora Artystycznego Państwowej Filharmonii w Warszawie. Obok zespołu operowego przy ul. Nowogrodzkiej powstaje orkiestra symfoniczna, w której zatrudniono muzyków z całego nieomal kraju. 12 stycznia 1951 roku Rowicki poprowadził inauguracyjny koncert nowej Orkiestry Filharmonii Warszawskiej. Półtora roku później powierzył Zbigniewowi Soi zorganizowanie Studia Chóralnego, z którego wykształcił się później Chór Mieszany Filharmonii Warszawskiej i Filharmonii Narodowej, już
w maju 1953 roku Orkiestra i Chór Filharmonii Warszawskiej wykonały pod kierunkiem Rowickiego „Orfeusza i Eurydykę” Glucka, operę w wersji estradowej. W latach 1952-1954 prowadził klasę dyrygentury w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. 21 lutego 1955 uroczystym koncertem uświetnia oddanie do użytku odbudowanego gmachu Filharmonii przy ul. Jasnej oraz nadanie tej instytucji miana Filharmonii Narodowej.

21 października 1956 roku dyryguje utworami kompozytorów XX wieku na koncercie finałowym I Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”.
Z festiwalem pozostał związany do końca życia.

W czasie wielu lat pracy z zespołem Filharmonii Narodowej prowadził cykle koncertów abonamentowych, wprowadzając na polskie estrady koncertowe utwory kompozytorów współczesnych. Wykonywał je zarówno w czasie „Warszawskiej Jesieni”, jak i wplatał
w programy wszystkich sezonów artystycznych. Był uwielbianym przez młodych pianistów dyrygentem-akompaniatorem Międzynarodowych Konkursów Pianistycznych im. F. Chopina, zaskarbiając sobie także wdzięczność najwybitniejszych wirtuozów – Światosława Richtera, Mścisława Rostropowicza, Dawida Ojstracha, Wandy Wiłkomirskiej, Witolda Małcużyńskiego, Artura Rubinsteina, Marthy Argerich, Piotra Palecznego, Konstantego Andrzeja Kulki, Stefanii Wojtowicz oraz kompozytorów – Igora Strawińskiego, Bolesława Szabelskiego, Dymitra Szostakowicza, Witolda Lutosławskiego, Tadeusza Bairda, Wojciecha Kilara, Grażyny Bacewicz, Kazimierza Serockiego i Krzysztofa Pendereckiego. Ich utwory interpretował wnikliwie
i z mistrzostwem, niejednokrotnie uczestnicząc w ich prapremierach. W czasie zagranicznych występów Orkiestry prezentował światu wielkość muzyki polskiej. Wprowadził warszawski zespół Filharmonii do największych sal koncertowych świata, od Nowego Jorku i Los Angeles przez Londyn, Paryż po Tokio i Sydney. Stał się niepodważalnym autorytetem w dziedzinie interpretacji dzieł Karola Szymanowskiego, a „Mazury” z oper Moniuszki, skrzętnie „chowane” na bisy, porywały publiczność we wszystkich krajach świata.

Choć, jak mało który z szefów orkiestr symfonicznych, spędzał wiele czasu na pracy
z własnym zespołem, występował również z najznamienitszymi orkiestrami zagranicznymi jak m.in: Orchestre de la Suisse Romande, Orchestre de Paris, Royal Philharmonic Orchestra, London Symphony, Münchner Philharmoniker, Orchestra del Teatro alla Scala, Philadelphia Orchestra. Jako jedyny polski dyrygent znalazł się w wydanej w 1965 roku w Berlinie Zachodnim książce o największych kapelmistrzach naszego stulecia: „Dirigenten – Bild und Schrift” tuż obok Otto Klemperera, Leonarda Bernsteina, Ernesta Ansermeta, Herberta von Karajana i Eugena Ormandy`ego.

W ciągu swej długiej kariery dyrygenckiej zapisał na płyty blisko 100 różnych kompozycji. Dał w Warszawie setki koncertów z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej, wiele razy występował ze swoim zespołem w innych miastach Polski, odbył z nim kilkadziesiąt zagranicznych podróży koncertowych. Ich wspólny repertuar obejmował muzykę symfoniczną wszystkich gatunków, od Bacha do Xenakisa.

Przez krótki okres w połowie lat sześćdziesiątych, Witold Rowicki był również dyrektorem artystycznym Opery Warszawskiej. Po przejściu na emeryturę w 1977 roku nie zaprzestał działalności artystycznej. Występował zarówno w kraju, jak i za granicą. Przez trzy lata współpracował z Orkiestrą Symfoniczną z Bambergu (Niemcy), z którą później łączyła go serdeczna przyjaźń.

Wielki dyrygent miał wielkie poczucie humoru, kochał swoją rodzinę, uprawiał taternictwo i narciarstwo, lubił szybko jeździć samochodem, z zapałem i znawstwem utrwalał na 8-milimetrowej taśmie filmowej podróże zagraniczne Filharmonii, pasjonował się filmowaniem przyrody. Członkom orkiestry pozwalał grać „z serca”, bo jako jeden z nich ufał im bezgranicznie. Na solistów, którym akompaniował, zawsze patrzył czułym okiem, podporządkowując im siebie i orkiestrę. Był muzycznym partnerem wielkich twórców. Jego odejście zamknęło ważny okres historii muzyki polskiej.

Ważniejsze kompozycje Witolda Rowickiego

• Dwadzieścia pięć pieśni świeckich i religijnych na głos i fortepian (1939-42)
• Kwartet smyczkowy (1941)
• Suita w dawnym stylu na orkiestrę smyczkową (1942)
• Sonata w starym stylu na wiolę d'amore i klawesyn (1942)
• Koncert na fagot i orkiestrę smyczkową (1943)
• Mazurek na fortepian (1945)
• Kolędy na głos i fortepian (ok. 1945)
• Hejze ino fijołecku leśny na głos i orkiestrę (przed 1947)
• Ty jesteś Warszawo na chór mieszany i orkiestrę (ok. 1950)
• Mazurek na orkiestrę symfoniczną (ok. 1950)
• Sarabanda na kwartet smyczkowy (ok. 1950)
• Menuet na kwartet smyczkowy (ok. 1950)
• Barkarola na głos z fortepianem do tekstu Adama Asnyka (ok. 1950)
• Piosenka żołnierzy Czarneckiego na baryton, chór żeński, chór męski (ad libitum) i orkiestrę do tekstu Tadeusza Kubiaka (ok. 1950)
• Pieśni walki i pokoju kantata na bas (baryton), chór mieszany, chór dziecięcy i orkiestrę symfoniczną do tekstu Leona Pasternaka (1954)
• Symfonia (1956)
• Koncert na orkiestrę (1976)

Ordery

Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski	14.11.1947
Order Sztandaru Pracy II Klasy	15.06.1950
Krzyż Komandorski Ordery Odrodzenia Polski	22.07.1954
Order Sztandaru Pracy I Klasy	22.07.1959
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski	22.07.1974
Order Sztandaru Pracy I Klasy (po raz drugi)	14.09.1977

Odznaczenia

Medal X-lecia Polski Ludowej	17.01.1955
Złota Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Miasta Stołecznego Warszawy”	10.01.1967
Zasłużony Działacz Kultury	22.07.1972
Medal XXX-lecia Polski Ludowej	22.07.1974
Złota Odznaka Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków	22.07.1975

Nagrody

Państwowa Nagroda Artystyczna II-go Stopnia (zbiorowa)	20.07.1950
Nagroda Związku Kompozytorów Polskich	17.01.1963
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II-go Stopnia	22.07.1963
Nagroda Państwowa I-go Stopnia	22.07.1966
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I-go Stopnia	22.07.1973
Nagroda Przewodniczącego Komitetu d/s Radia i Telewizji za twórczość i działalność artystyczną	22.05.1983
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I-go Stopnia (po raz drugi)	22.07.1983

Do sporządzenia biogramu wykorzystano materiały zawarte w książce:

Marian Gołębiowski” Witold Rowicki w Filharmonii Warszawskiej i Narodowej”Warszawa 1991,
nakładem Rodziny Rowickich