Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kutnie

ZAKAŻENIA

Borelioza to wieloukładowa choroba zakaźna, będąca skutkiem zarażenia krętkami Borrelia. Krętki Borrelia przedostają do ludzkiego organizmu przez ślinę lub wymiociny kleszczy. Kleszcze ulegają zakażeniu krętkami żerując na zakażonych kręgowcach. Na boreliozę choruje od 0,5 do 1,5 proc. osób, ukąszonych przez kleszcza.

Zagrożenie 1

Kleszcze żywią się zarówno krwią ludzką, jak i zwierzęcą. Głównie żerują na zwierzętach leśnych, gryzoniach i ptakach, a człowiek jest żywicielem zastępczym, gdy w pobliżu nie ma lepszego źródła krwi.

Zagrożenie 2

Kleszcze żyją głównie w lasach liściastych, mieszanych oraz na łąkach. Jednak coraz częściej, ich występowanie obserwuje się w parkach i na trawnikach.

Zagrożenie 3

Kleszcze lubią wilgoć i ciepło. Unikają bezpośredniego nasłonecznienia i zbytniego gorąca. Bytują w zakresie temperatur od 4°C do 25°C. Kleszcze zimują zapadając w letarg, gdy temperatura spada poniżej 4°C. Chowają się wówczas głęboko pod ściółką. Pozostają aktywne w okresie, gdy temperatura gleby przekracza 5°C.

Zagrożenie 4

Narażeni na kontakt z kleszczami są: leśnicy, rolnicy, grzybiarze, wędkarze i inne osoby spędzające czas wolny w lasach i parkach.

Kleszcze dzieją się na 3 rodziny: kleszcze miękkie, inaczej obrzeżkowate, posiadające skóropodobną powłokę w roli pancerza, i kleszcze twarde - pokryte twardym pancerzem - dwie rodziny: kleszczowate i Nuttalliellidae.

Istnieje ok. 900 gatunków kleszczy, z czego w Europie występuje ok. 80, a na terenie Polski ok. 20 gatunków. Zakażenie jest najczęściej przenoszone przez kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus).

W Polsce, kleszcze bytują głównie w lasach liściastych i mieszanych oraz na łąkach; zwłaszcza w okolicach wilgotnych. Coraz częściej jednak, ich występowanie obserwuje się na trawach i krzewach miejskich - w parkach i na trawnikach. Dawniej spotykane głównie na nizinach, obecnie występują na wysokości 1500 m n.p.m. Ulubionym siedliskiem są obszary przejściowe pomiędzy różnymi typami roślinności, typu brzeg lasu przy łące czy ścieżce; zacienione i wilgotne.

PREWENCJA

Stwierdzenie ukąszenia przez kleszcza nie jest sprawą oczywistą. Jest ono bezbolesne.

Są trzy podstawowe typy boreliozy:

• Borelioza stawowa,
• Borelioza skórna,
• Neuroborelioza

Objawy wymienionych typów mogą ujawnić się w okresie od kilku tygodni do nawet kilku lat od momentu zakażenia.

Borelioza objawia się między innymi:

• Sztywnością karku,
• Nudnościami i wymiotami,
• Upośledzeniem słuchu,
• Padaczką,
• Psychozą,
• Zapaleniem pęcherza.

Wczesna i prawidłowa diagnostyka objawów wstępnych pozwala zapobiec poważnym powikłaniom.

Wiele źródeł zaleca powyższe działania profilaktyczne (zwłaszcza przejrzenie powierzchni ciała), podkreślając znaczenie czasu. Opiera się to na założeniu, że zakażenie krętkiem Borrelia następuje nie wcześniej niż 24 - 48 godz. po wkłuciu kleszcza w skórę. Stąd szybkie wykrycie kleszcza i prawidłowe usunięcie go - znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia. Niestety, patogeny znajdujące się w śliniankach kleszcza są wstrzykiwane natychmiast po przekłuciu skóry. Tak dzieje się np. w przypadku innej choroby odkleszczowej – wirusowego kleszczowego zapalenia mózgu. Co prawda, krętki Borrelia bytują w jelitach kleszcza.

Jeśli jednak, dane stadium rozwojowe już spożywało krew i obecnie wkuło się by jedynie uzupełnić niedokończone, wcześniejsze żerowanie; krętki mogą znajdować się w śliniankach i zostaną wstrzyknięte, wraz ze śliną, natychmiast po wkłuciu.

 

Źródło: https://kleszcze.info/