Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Lwówku Śląskim

21 listopada 2023 roku obchodzony jest Światowy Dzień Rzucania Palenia. To dobra okazja, aby przypomnieć, jak wiele korzyści niesie za sobą zerwanie z nałogiem. Palenie tytoniu jest jednym z najczęściej występujących nałogów wśród Polaków. Warto wiedzieć, że palenie papierosów jest nie tylko głównym czynnikiem ryzyka zachorowania na raka płuc czy krtani, ale również na raka pęcherza moczowego. Obecnie codziennie pali papierosy niemal co trzeci dorosły Polak (30,8% mężczyzn oraz 27,1% kobiet). Najwięcej nałogowych palaczy jest wśród osób bezrobotnych (34%) oraz gospodyń domowych (39%). 

W związku z alarmującymi statystykami dotyczącymi rozpowszechnienia palenia w Polce, eksperci PAN apelują m.in. o podwyższenie podatku od wyrobów tytoniowych, całkowity zakaz ich eksponowania i promocji oraz podniesienie wieku osób uprawnionych do nabycia produktów nikotynowych z obecnie obowiązującego 18. roku życia do 21. roku życia. Jako przykład, eksperci PAN podają Nową Zelandii, gdzie rozpowszechnienie palenia tytoniu spadło z 18% w 2007 roku do 8% w 2022 roku. W Europie sukcesami w walce z tym nałogiem mogą pochwalić się Szwecja, gdzie obecnie papierosy pali 6% społeczeństwa oraz Wielka Brytania, gdzie do palenia przyznaje się 13% mieszkańców (to prawie dwukrotnie mniej niż wynosi średnia dla UE). 

W dostępnych na rynku wyrobach tytoniowych zawarta jest nikotyna będąca silnym środkiem uzależniającym. Podczas palenia substancja ta uwalnia w organizmie człowieka dopaminę, powszechnie zananą jako hormon szczęścia. Dzięki niej u palacza zwiększa się tętno i wzrasta poziom noradrenaliny, co skutkuje chwilowym uczuciem szczęścia. 

Palenie papierosów bądź innych wyrobów zawierających nikotynę prowadzi do wielu dysfunkcji w pracy organizmu. Dym tytoniowy już po pierwszym zaciągnięciu się powoduje wiele zmian w układzie naczyniowo-sercowym. tlenek węgla, powstający w procesie spalania papierosa, trafia do układu krwionośnego i utrudnia transport tlenu do komórek. Palenie powoduje również wzrost cholesterolu i zwiększenie krzepliwości krwi, co może być konsekwencją miażdżycy, udaru mózgu, a nawet zawału serca. Nieobojętny na działanie dymu tytoniowego pozostaje również układ oddechowy. U palaczy można zaobserwować zmniejszenie elastyczności pęcherzyków płuc i zapadania się ich, co prowadzi do wystąpienia rozedmy. Substancje dostające się do układu oddechowego powodują również powstawanie długotrwałego stanu zapalnego, który często jest początkiem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Palenie wyrobów tytoniowych przyczynia się również do obniżenia płodności. Sięgając po papierosa należy pamiętać, że powoduje on zmniejszenie potencji oraz problemy z erekcją będące konsekwencją zwężenia tętnic. U palaczek zwiększa się ryzyko poronienia i zgonu dziecka w okresie okołoporodowym. Natomiast palenie w ciąży prowadzi do poważnych dysfunkcji w rozwoju płodu. Jednymi z najgroźniejszych i najczęściej występujących chorób u palaczy są nowotwory. Najbardziej niebezpieczny i trudny do zdiagnozowania jest rak płuc, który rocznie dotyka ok. 20 tysięcy Polaków. Główną przyczyną powstania tego źle rokującego schorzenia nowotworowego jest palenie tytoniu. 

Choć palacze wiedzą, że palenie jest szkodliwe, jednak bagatelizują skutki, jakie tytoń wywiera na ich organizm, są wręcz znieczuleni na wszelkie zalecenia czy ostrzeżenia umieszczane np. na paczkach papierosów. Ta niechęć do zerwania z nałogiem wynika z bardzo silnego uzależnienia, zarówno psychicznego, jak i fizycznego, jakie wywołuje nikotyna. Sama silna wola często nie jest wystarczająca do wyeliminowania tego nałogu i warto wówczas zdecydować się na profesjonalne leczenie uzależnienia, które obejmuje psychoterapię i farmakoterapię. Informacji o metodach pomagających w walce z uzależnieniem od tytoniu lub w utrzymaniu abstynencji papierosowej udziela Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym       (801 108 108 lub 22 211 80 15). Warto też skorzystać ze strony internetowej z poradami i informacjami dla osób rzucających palenie jakrzucicpalenie.pl lub pobrać jedną z wielu dostępnych bezpłatnych aplikacji mobilnych (np. „Jak rzucić palenie” opracowaną przez specjalistów z Narodowego Instytutu Onkologii im. M. Skłodowskiej-Curie – Państwowego Instytutu Badawczego). Zmiany zachodzące w organizmie człowieka po rzuceniu palenia są natychmiastowe. W momencie rezygnacji z papierosa, natychmiast przestajesz narażać na wdychanie dymu papierosowego swoich bliskich. Już po 20 minutach niepalenia zaczyna stabilizować się układ krwionośny, a po dobie od powstrzymania się od nałogu powracają zmysły zapachu i smaku. Po pierwszym tygodniu bez papierosa twoja skóra powraca do dawnej elastyczności i jest odpowiednio nawilżona. Po trzech miesiącach objętość płuc zwiększa się o 30%. Z każdym rokiem zmniejsza się ryzyko wystąpienia zawału serca, a po 15 latach od ostatniego, wypalonego papierosa układ krążenia wraca do normy.