Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Miechowie

Rak jajnika – co to za choroba?

Nowotwór jajnika jest jednym z najczęstszych nowotworów narządów rodnych kobiety. Raka jajnika najczęściej stwierdza się u pacjentek pomiędzy 50. a 70. rokiem życia, choć bywa on rozpoznawany również u młodszych kobiet.

Rak jajnika jest spowodowany nieprawidłowym i nieustającym wzrostem komórek nowotworowych. Wywodzą się one z komórek znajdujących się wewnątrz i wokół jajników oraz jajowodów.

Wyróżnia się dwa rodzaje nowotworów jajnika:

• nabłonkowy, który jest częściej rozpoznawany
• nienabłonkowy, który jest rzadziej rozpoznawany.

Biorąc pod uwagę rokowanie i wzrost, wyróżniamy dwa typy:

• typ I rozwija się z nowotworów łagodnych lub o granicznym stopniu złośliwości – częściej jest wykrywany na początkowym etapie
• typ II występuje częściej niż typ I, ma charakter złośliwy i szybko rozwija się w otrzewnej – zazwyczaj jest rozpoznawany w mocno zaawansowanym stadium.

Czynniki ryzyka raka jajnika

Czynnikami ryzyka nazywamy pewne uwarunkowania, o których wiadomo, że zwiększają prawdopodobieństwo rozwinięcia się choroby. Jednak występowanie czynnika ryzyka u kobiety nie oznacza, że rak jajnika na pewno się u niej rozwinie.

Wśród głównych czynników ryzyka wymienia się:

• wiek powyżej 50 lat
• przebycie menopauzy
• rak jajnika w rodzinie
• odziedziczone nieprawidłowe geny (BRCA1 i BRCA2) – 15% wszystkich zachorowań
• stymulacja owulacji
• niepłodność, bezdzietność
• endometrioza
• nadmierna masa ciała
• palenie papierosów
• cukrzyca.

W jaki sposób objawia się rak jajnika?

Rak jajnika ma początkowo bezobjawowy przebieg i dlatego wykrywa się go zwykle w zaawansowanych stadiach. Dolegliwości dają o sobie znać, zazwyczaj dopiero gdy zmiana ma kilka cm.

Objawy, które mogą wskazywać na rozwój choroby, to:

• krwawienia z pochwy
• ból w podbrzuszu
• problemy z oddawaniem moczu (przez ucisk wywierany przez guz na sąsiednie narządy, np. drogi moczowe czy układ pokarmowy)
• objawy gastryczne, takie jak: wzdęcia, powiększenie obwodu brzucha, uczucie pełności, odbijanie, zaparcia lub biegunki
• uczucie ciągłego zmęczenia.

U osób z zaawansowanym rakiem jajnika poza obecnością guza w jajniku może występować:

• płyn w jamie brzusznej
• podwyższone stężenie antygenu CA-125.

Jak zapobiegać chorobie?

Pacjentki z grupy wysokiego ryzyka wystąpienia raka jajnika powinny poddać się badaniu genetycznemu na obecność mutacji genów BRCA1 i BRCA2. Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania przez nie na raka jajnika, zaleca się im obustronne wycięcie przydatków po zakończeniu planów rozrodczych.

Do głównych działań profilaktyki nowotworowej zalicza się:

• prowadzenie prozdrowotnego trybu życia
• ograniczenie czynników ryzyka
• regularne wizyty ginekologiczne (w tym wykonywanie USG przezpochwowego).

Ryzyko wystąpienia raka jajnika zmniejszają m.in.:

• antykoncepcja hormonalna
• karmienie piersią
• wycięcie jajników i jajowodów
• wycięcie macicy.