Postępowanie w ostrych zatruciach fosforowodorem
04.12.2024
Preparaty wydzielające fosforowodór stosowane do fumigacji, czyli niszczenia szkodników to bardzo toksyczne środki ochrony roślin. Zabiegi z ich użyciem prowadzone nieumiejętnie, bez ukończonego szkolenia z zakresu środków ochrony roślin mogą stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi, zwierząt i środowiska.
Pestycydy wydzielające fosforowodór, zawierające fosforki (glinu, wapnia, cynku), mogą być przyczyną ciężkich zatruć. Produkty te są dostępne w sprzedaży internetowej i zyskują na popularności także wśród niewykwalifikowanych użytkowników. Są używane m.in. do fumigacji (metody polegającej na zastosowaniu gazów w celu eliminacji szkodliwych organizmów) magazynów, statków, siedlisk szkodników. W przeciwieństwie do typowo stosowanych wcześniej w Polsce środków do zwalczania gryzoni stanowią wysokie zagrożenie także przy ekspozycji wziewnej.
Toksyczne działanie
Fosforowodór działa drażniąco na drogi oddechowe i płuca, co może poradzić do skurczu oskrzeli i obrzęku płuc. W przypadku połknięcia fosforków metali działają one żrąco na śluzówkę przewodu pokarmowego – wysokie ryzyko krwawienia z przewodu pokarmowego i jego perforacji.
Objawy zatrucia
- Zatrucia fosforowodorem przebiegają bardzo dynamicznie.
- Niezależnie od drogi ekspozycji pierwsze pojawiają się zazwyczaj objawy ze strony przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka, ból w jamie brzusznej. Przy ekspozycji doustnej ze względu na działanie żrące może wystąpić krwawienie z przewodu pokarmowego.
- Układ nerwowy: bóle głowy, pobudzenie, drgawki, śpiączka, rozszerzenie źrenic itd.
- Układ oddechowy: duszność, tachypnoe, kaszel, skurcz oskrzeli, obrzęk płuc.
- Układ krążenia: bradykardia lub tachykardia, hiper- lub hipotensja, arytmie nadkomorowe i komorowe, bloki przewodnictwa, ostry zespół wieńcowy, obrzęk płuc, nagłe zatrzymanie krążenia.
- Powłoki ciała: wiśniowo – sinica (methemoglobinemia), wzmożona potliwość.
- Krwiomocz, białkomocz, ostra niewydolność nerek.
- Cechy uszkodzenia wątroby, takie jak żółtaczka, podwyższona aktywność transaminaz, wzrost bilirubiny, nie pojawiają się zazwyczaj wcześniej niż 48-72 godziny od ekspozycji.
W załączeniu publikujemy informacje dla dyspozytorów, zespołów ratownictwa medycznego, SOR dotyczące postępowania w ostrych zatruciach fosforowodorem.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa apeluje o bezpieczny zwrot lub oddanie do utylizacji preparatów do fumigacji nabytych przez osoby nieuprawnione.
Materiały
Postępowanie w ostrych zatruciach fosforowodorem: Podstawowe informacje dla dyspozytorów zespołów ratownictwa medycznego, SOR.Fosforowodór-informacje.pdf 0.17MB