Szczepienia dla podróżujących

Podstawowe informacje

Szczepienia ochronne są jedną z najskuteczniejszych metod uniknięcia zachorowania na wiele chorób rozpowszechnionych w strefie tropikalnej i subtropikalnej Dla podróżników ważny jest jeszcze inny podział – na szczepienia obowiązkowe oraz zalecane. O ile kwestia szczepień obowiązkowych jest bezdyskusyjna – jeżeli zgodnie z międzynarodowymi przepisami należy się zaszczepić, to trzeba bezwzględnie to uczynić. Tutaj uwaga – rządy niektórych krajów mogą wprowadzać własne wymagania i uznać pewne szczepienia jako obowiązujące na ich terytorium.

Planując podróż za granicę warto zasięgnąć informacji nt. ewentualnych zalecanych i obowiązkowych szczepień ochronnych w jednej z poniższych jednostek:

Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Oleśnie,
Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Opolu

Szczepienia należy rozpocząć 6-8 tygodni przed wyjazdem (najpóźniej 4 tygodnie).

Szczepienia obowiązkowe

Zalicza się do nich szczepienie przeciwko żółtej febrze (żółta gorączka). Obowiązuje przy podróży do tropikalnych krajów Afryki i Ameryki Południowej (każdorazowo należy sprawdzić odpowiednią listę krajów w najbliższej Poradni Medycyny Podróży czy też Poradni Chorób Tropikalnych). Wiele krajów, wolnych od żółtej febry, wymaga tego szczepienia od osób, które przebywały w zagrożonych regionach. Szczepienie to zaleca się w przypadku wyjazdu do krajów sąsiadujących z tymi, które są na liście „obowiązkowej”, szczególnie wtedy, gdy planujemy przebywać na terenach leśnych.

Szczepienie wykonuje się jednorazowo. Powinno być wykonane minimum 10 dni przed przyjazdem do strefy zagrożenia. Ważność szczepienia trwa 10 lat. Dowodem poddania się szczepieniu jest wpis do tzw. żółtej książeczki (International Certificates of Vaccination or Prophylaxis), wydawanej w miejscu szczepienia. Szczepienia przeciwko żółtej febrze są wykonywane w Polsce jedynie w wybranych placówkach medycznych – należy to sprawdzić wcześniej. Na żółtą febrę nie można szczepić niemowląt poniżej 9 miesiąca życia (w bardzo szczególnych sytuacjach można rozważyć to szczepienie u niemowląt w wieku 6-8 miesięcy) – nie powinny więc podróżować w terenach o potencjalnym zagrożeniu tą chorobą. W przypadku szczepień obowiązkowych fakt ich wykonania jest odnotowywany w międzynarodowym świadectwie szczepień ochronnych (tzw. żółtej książeczce), którą osoba podróżująca ma obowiązek okazania podczas przekraczania granicy. Międzynarodowe przepisy sanitarne jako obowiązkowe traktują jedynie szczepienia przeciwko żółtej gorączce.

Szczepienia zalecane

Duża ich część jest wykonywana w Polsce w ramach obowiązkowego kalendarza szczepień dzieci. Trzeba tylko pamiętać, że niektóre z nich nie dają odporności do końca życia i konieczne są tzw. dawki przypominające (dotyczy to między innymi szczepień przeciwko tężcowi, błonicy i poliomyelitis).

Najczęściej wykonywane szczepienia zalecane to:

szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A (żółtaczka pokarmowa),
szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (żółtaczka wszczepienna).

Oba te szczepienia warto wykonać, niezależnie zresztą od wyjazdów (istnieją szczepionki skojarzone obejmujące oba schorzenia).

Inne zalecane szczepienia obejmują przede wszystkim następujące choroby:

dur brzuszny,
zakażenia meningokokowe,
kleszczowe zapalenie mózgu.

Zanim podejmiemy decyzję o szczepieniu należy rozważyć to z lekarzem, w oparciu o sytuację panującą w regionie naszego wyjazdu. Należy rozważyć także szczepienie przeciwko tężcowi, które wchodzi w skład szczepienia obowiązkowego u dzieci. Warto przy tym zwrócić uwagę, że powinniśmy przyjmować dawkę przypominającą co 10 lat. Szczepienie przeciwko tężcowi jest wskazane zwłaszcza w krajach tropikalnych, gdzie łatwo się zranić i skaleczyć, a choroba ta występuje stosunkowo często. W przypadku wyjazdu dzieci może się okazać, że nie ukończyły jeszcze szczepień zawartych w kalendarzu szczepień ochronnych. Wtedy konieczna może się okazać modyfikacja, tak aby przed wyjazdem dziecko otrzymało pełne uodpornienie. Warto zwrócić uwagę, że szczepienia obowiązkowe wykonywane są głównie ze względu na bezpieczeństwo epidemiologiczne państw nimi objętych. Zdrowie indywidualnego podróżnika chronią przede wszystkim szczepienia zalecane.