Powiatowa Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Ostrowcu Świętokrzyskim

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Ostrowcu Świętokrzyskim w związku z trwającym okresem letnim zwraca uwagę na zagrożenia epidemiologiczne, które mogą być przyczyną wielu groźnych chorób:

 

1. Bąblowica to groźna choroba pasożytnicza wywołana przez bąblowca a jej głównymi nosicielami są leśne zwierzęta głównie lisy. Człony tasiemca i jego jaja wydalane są przez    zwierzęta i pozostają na jagodach, poziomkach, grzybach, trawie. Człowiek zaraża się jedząc niemyte jagody i owoce leśne. Larwa tasiemca osiedla się w narządach wewnętrznych człowieka dając objawy kliniczne guza (torbieli), które rozwijają się najczęściej w wątrobie, płucach i mózgu ale także w nerkach, śledzionie, kościach i oku.

Zakażenia można uniknąć dokładnie myjąc jagody i owoce leśne przed zjedzeniem oraz przestrzegając zasad higieny osobistej (myjąc ręce przed jedzeniem i przygotowaniem posiłków oraz po kontakcie ze zwierzętami.

2. Kleszcze można spotkać na brzegach lasów, łąkach, polanach, nad rzekami i stawami, w zagajnikach z zaroślami, na obszarach zarośniętych paprociami, jeżynami, czarnym bzem i leszczyną. Typowymi miejscami ukąszeń są: głowa, uszy, miejsca zgięcia dwóch stawów,  ręce i nogi. Ponieważ ślina kleszczy posiada właściwości znieczulające, ukąszenie na ogół  pozostaje niezauważone a może wywoływać groźne w skutkach choroby:

• boreliozę – przewlekłą chorobę bakteryjną, której charakterystycznym objawem w pierwszym stadium jest rumień wędrujący pojawiający się na skórze w miejscu ukłucia kleszcza. Po 7-10 dniach tworzy się plamka lub grudka, która w ciągu następnych dni i tygodni powiększa się tworząc czerwoną lub sino-czerwoną plamę. Towarzyszą temu objawy ogólne: zmęczenie, ból głowy, bóle mięśni, gorączka, sztywność karku. W drugim stadium choroby występują zmiany zapalne narządów wewnętrznych, zaatakowane mogą zostać stawy, układ nerwowy oraz układ krążenia.

Zalecaną metodą zapobiegania jest odpowiedni ubiór podczas wyjścia do lasu czy na łąkę wysoką trawą: długie spodnie, bluza z długimi rękawami oraz nakrycie głowy.

Nie można zastosować medycznej profilaktyki, gdyż dotąd nie wynaleziono szczepionki przeciwko boreliozie. 

• kleszczowe zapalenie mózgu – przebieg choroby charakteryzuje się wzrostem temperatury do 38⁰ C, zmęczeniem, bólami głowy i stawów, nieżytem górnych dróg oddechowych, złym samopoczuciem, brakiem apetytu i mdłościami. W II fazie choroby następuje wzrost ciepłoty ciała do 40⁰C, paraliż, porażenia, uszkodzenia nerwów czaszkowych, depresje, zmiany psychiczne.

Jedynym sposobem uniknięcia przykrych skutków choroby oprócz stosowania osłon ubraniowych i środków owadobójczych jest szczepienie ochronne.

3. Ciepłe miesiące w ciągu roku to okres obfitego wylęgu owadów. Kontakt większości z nich z człowiekiem wiąże się bardzo często z nieprzyjemnym ukąszeniem bądź użądleniem. W naszych szerokościach geograficznych największy problem stanowią zwykle pszczoły, osy i komary.

Jad tych owadów, gdy dostanie się pod skórę może powodować miejscową reakcję zapalną, która objawia się bólem, pieczeniem, zaczerwienieniem skóry. Jednak coraz więcej ludzi reaguje na ukąszenia silnymi odczynami alergicznymi ze wstrząsem anafilaktycznym włącznie, który jest najgroźniejszym typem reakcji na ukąszenia. Wówczas wymagana jest najszybsza pomoc lekarska, gdyż może on spowodować śmierć.

Dla uniknięcia sytuacji sprzyjających użądleniom zaleca się przestrzeganie następujących zasad profilaktyki:

• unikać przebywania pośród kwitnących roślin (jak sady), szczególnie, jeśli na ziemi leżą dojrzałe owoce;
• pamiętać, że chodzenie boso zwiększa ryzyko użądlenia;
• zamykać szczelnie kubły na odpadki i resztki żywności;
• pamiętać, że zapach potu, silnych perfum oraz dezodorantów przyciąga owady;
• w czasie przebywania w miejscach zwiększonej ekspozycji na osy lub pszczoły zakładać długie spodnie, koszule z długim rękawem, kapelusz, ewentualnie dodatkowo rękawiczki;
• w razie ataku pszczół lub os zasłonić głowę.

4. ukąszenia przez żmiję zygzakowatą, która jest jedynym jadowitym wężem w Polsce. Jej ukąszenie bywa szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych, nie stanowi jednak zwykle śmiertelnego zagrożenia dla zdrowych osób dorosłych.

W przypadku ukąszenia przez żmiję zygzakowatą nie należy poruszać ukąszoną częścią ciała, maksymalnie ograniczyć ruch aby spowolnić wchłanianie substancji toksycznych, wezwać pomoc oraz zdjąć z ukąszonej okolicy krępującą odzież i biżuterię na wypadek pojawienia się opuchlizny.

5. pokąsania przez zwierzęta, które mogą być zakażone wirusem wścieklizny. W przypadku pogryzienia człowieka przez dzikie lub domowe zwierzę ważne jest aby jak najszybciej dokładnie przemyć wodą i mydłem ranę lub powierzchnię narażoną na kontakt ze zwierzęciem i skontaktować się z lekarzem medycyny.

Po pokąsaniu przez zwierzęta podejrzane lub chore oraz te których nie można poddać obserwacji stosuje się uodpornienie czynno-bierne polegające na podawaniu surowicy i serii szczepionek w mięsień naramienny lub podskórnie.

6. zatrucia pokarmowe to choroby wywołane spożyciem pokarmów zawierających chorobotwórcze bakterie, toksyny, pasożyty, wirusy lub zanieczyszczenia chemiczne. Najczęstszą przyczyną zatruć są bakterie z rodzaju Salmonella. Ich przebieg jest zwykle gwałtowny i   objawia się nudnościami, bólami brzucha, wymiotami, biegunką (stolec jest luźny, wodnisty, często zawiera śluz lub inne domieszki jak krew, treść ropną) oraz wysoką temperaturą. Każde zatrucie pokarmowe może być groźne, szczególnie dla niemowląt, dzieci do lat 3, ludzi starszych i osłabionych chorobą.

Produkty spożywcze będące najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych to potrawy z:

• surowych jaj (lub poddawanych niewystarczającej obróbce termicznej): domowe majonezy, kremy, lody, ciasta;
• mięsa i jego przetworów – kaszanki, pasztetowe, galaretki mięsne, tatar;
• drobiu;
• mleka.

Aby uniknąć zakażeń należy pamiętać o następujących zasadach:

1. nie kupuj i nie spożywaj środków spożywczych:

• niewiadomego pochodzenia;
• od przypadkowych sprzedawców;
• nieoznakowanych tj. bez danych o producencie, bez daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia;
• w uszkodzonych lub zanieczyszczonych opakowaniach;
• łatwo psujących się jak ciasta z kremem i masami, wyrobów garmażeryjnych, wędlin podrobowych oraz innych nietrwałych artykułów spożywczych przechowywanych kilka godzin w temp. powyżej + 10⁰ C;
• lodów niepaczkowanych lub słabo zamrożonych;
• wyrobów cukierniczych luzem – niepaczkowanych.

2. pij napoje sprzedawane w oryginalnych, firmowych opakowaniach:

• wody mineralne oraz soki owocowe i owocowo-warzywne w jednostkowych opakowaniach.

3. unikaj:

• picia wody z przypadkowych źródeł;
• spożywania potraw i dań garmażeryjnych sprzedawanych w handlu obwoźnym przez przypadkowych sprzedawców.

4. pamiętaj aby:

• zawsze myć ręce przed jedzeniem;
• usuwać zużyte opakowania oraz resztki jedzenia do usytuowanych przy trasach koszy i kubłów na odpady;
• zaopatrzyć się w kubki jednorazowego użytku oraz chusteczki higieniczne;
• zgłaszać przypadki dolegliwości żołądkowo-jelitowych lekarzom dyżurującym w punktach medycznych lub w przychodniach na trasie.

W RAZIE WYSTĄPIENIA OBJAWÓW ZATRUCIA POKARMOWEGO NALEŻY NATYCHMIAST ZGŁOSIĆ SIĘ DO LEKARZA!!!