Zalecenia Ministra Zdrowia

Zalecenia Ministra Zdrowia dotyczące realizacji szczepień przeciw ludzkiemu wirusowi brodawczaka (HPV) w ramach powszechnego programu szczepień

Powszechny program szczepień przeciw HPV realizuje założenia i cele Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030. Rozszerza bezpłatny Program Szczepień Ochronnych dla dzieci i młodzieży o szczepienie, które chroni przed chorobami wywołanymi przez HPV (np. rak szyjki macicy).

Główny cel szczepień przeciw HPV to zapobieganie chorobom nowotworowym. Bezpieczeństwo, skuteczność i korzyści wynikające z realizacji tych szczepień potwierdzają światowe i europejskie rekomendacje.

Szczepienia przeciw HPV to szczepienia zalecane

Od 1 czerwca 2023 r. zakup szczepionek przeciw HPV realizuje minister zdrowia.

Rada Przejrzystości Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) przygotowała ocenę skuteczności szczepionek przeciw HPV w zapobieganiu nowotworowi szyjki macicy. Zgodnie z nią obie szczepionki (2-walentana szczepionka Cervarix i 9-walentna szczepionka Gardasil 9) skutecznie zapobiegają zmianom przednowotworowym i rakiem szyjki macicy, które to są związane z określonymi onkogennymi typami HPV.

Podstawa prawna

Obwieszczenie z dnia 23 lutego 2023 r. w sprawie wykazu zalecanych szczepień ochronnych, dla których zakup szczepionek został objęty finansowaniem (Dz. Urz. MZ poz. 16)

I. Realizacja szczepień

Od kiedy

Szczepienia przeciw HPV rozpoczną się 1 czerwca 2023 r.

Dla kogo

Szczepienia będą wykonywane u dziewcząt i chłopców w wieku 12 i 13 lat (urodzonych w roku 2010 i 2011).

Dzieci z rocznika 2010 muszą rozpocząć szczepienie przed ukończeniem 14 lat i mogą je zakończyć po 15 r. ż. (z zachowaniem dwudawkowego schematu).

Dzieci z roczników zakwalifikowanych do szczepienia, które otrzymały pierwszą dawkę szczepienia przed rozpoczęciem programu, mogą otrzymać kolejną dawkę już w ramach powszechnych szczepień.

Uwaga! Szczepienia są dobrowolne, a decyzja o szczepieniu jest podejmowana indywidualnie po kwalifikacji lekarza.

Szczepionki stosowane w programie

Cervarix dawka 0,5 ml (GlaxoSmithKline Biologicals s.a.)
Gardasil 9 dawka 0,5 ml (Merck Sharp & Dohme B.V)

IA. Schemat szczepienia

Schemat szczepienia przy obu szczepionkach jest dwudawkowy.

Rekomendowany odstęp między szczepieniami to 6 miesięcy (nie powinien być dłuższy niż 12 miesięcy).

I B. Przeciwskazania do szczepienia

Nie można wykonać szczepienia przeciw HPV, jeśli w przeszłości u pacjenta wystąpiła ciężka reakcja alergiczna (w tym anafilaktyczna):

• na jakikolwiek składnik szczepionki,

• po poprzedniej dawce szczepionki.

I C. Zgłoszenie NOP

Niepożądany odczyn poszczepienny (NOP) po szczepieniu przeciw HPV można zgłosić tak, jak NOP po innych szczepieniach – w aplikacji gabinet.gov.pl.

Na stronie głównej w sekcji Szczepienia należy wybrać opcję Wyszukaj i znaleźć eKartę szczepienia, po którym doszło do NOP. Następnie trzeba wybrać ikonę (trzy kropli w pionie), po której rozwinie się lista i kliknąć Zgłoś NOP oraz wypełnić formularz wystąpienia NOP.

NOP może zgłosić również pacjent:

do podmiotu odpowiedzialnego,
do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych

Al. Jerozolimskie 181C

02-222 Warszawa

tel.: +48 22 49 21 301,

strona internetowa

II. Zasady realizacji szczepień

II A. Terminy szczepień i zamawianie szczepionek

Co zrobić, aby otrzymać szczepionki przeciw HPV

Szczepionki trafią do podmiotów podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), które przekażą dane Miejsca Udzielania Świadczeń (MUŚ). W ten sposób zostaną podłączone do Centralnej e-Rejestracji i wpisane na listę punktów, które wykonują szczepienia przeciw HPV. Listę punktów udostępni Centrum e-Zdrowia (CeZ).

Jak przekazać dane MUŚ – film instruktażowy

Lista punktów, które wykonują szczepienia przeciw HPV

Uwaga! Przed realizacją zamówienia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (PSSE) musi sprawdzić, czy POZ jest na liście punktów szczepień.

Jak złożyć zapotrzebowanie na szczepionkę

Zapotrzebowanie należy złożyć do PSSE, właściwej dla danego podmiotu leczniczego – zgodnie z zasadami przyjętymi dla szczepień obowiązkowych. POZ wykorzystuje do tego przyjętą formę komunikacji z PSSE.

Obie szczepionki należy zamawiać, aby realizować bieżące potrzeby – należy wskazywać nazwy i liczby szczepionek.

Uwaga! Zamówienia dotyczą wyłącznie szczepionek niezbędnych do podania pierwszej dawki. Nie można szacować zapotrzebowania pod pełne schematy szczepień.

Od kiedy można rezerwować terminy wykonywania szczepień

POZ może rezerwować terminy szczepień dostępne w Centralnej e-Rejestracji od momentu przyjęcia danych podmiotu do MUŚ. Terminy te muszą być jednak spójne z dostępem do szczepionki w POZ.

Zapotrzebowania do PSSE można składać od 23 maja 2023 r.

II B. Realizacja zapotrzebowań przez PSSE

POZ może odebrać zamówione szczepionki, gdy zostanie pozytywnie zweryfikowany. PSSE wydają obie szczepionki zgodnie z zapotrzebowaniem. Są one wydawane bezpłatnie.

Listę podmiotów, które realizują powszechny program szczepień przeciw HPV, udostępnia i aktualizuje CeZ.

Transport i przechowywanie szczepionek

Transport i przechowanie szczepionek w warunkach tzw. zimnego łańcucha (w temperaturze między +2 a +8 stopni) odbywa się zgodnie z wytycznymi przyjętymi dla transportu i przechowywania preparatów do szczepień obowiązkowych oraz przeciw COVID-19.

Zasady dystrybucji szczepionek

PSSE realizuje zapotrzebowania w całości lub w części – w zależności od tego, ile ma aktualnie szczepionek.

Uwaga! PSSE nie przyjmują zwrotów szczepionek. Każdy przypadek straty ze wskazaniem powodu należy odnotować w protokole straty (wewnętrzny dokument w POZ).

II C. Rozliczenie szczepienia

Warunki, które muszą być spełnione, aby rozliczyć podanie szczepionki przeciw HPV w ramach programu powszechnych szczepień:

umówienie pacjenta na szczepienie za pośrednictwem Centralnej e-Rejestracji,
zakwalifikowanie pacjenta do szczepienia,
wykonanie szczepienia przez osobę uprawnioną,
uzupełnienie eKarty Szczepień: wpis, który potwierdza kwalifikację do szczepienia,
uzupełnienie eKarty Szczepienia (ICD-9 – kod 99.559 szczepienie przeciw HPV), za zaznaczenie finansowania: Publiczne – szczepienie w punkcie szczepień.

Uwaga! Szczepienia można realizować niezależnie od złożonej deklaracji wyboru lekarza POZ.

Szczegóły rozliczanych świadczeń

Rozliczenie szczepień przeciw HPV w POZ odbywa się podczas porady lekarskiej, w tracie której wykonane jest szczepienie. Jeśli jest to drugie szczepienie, pacjent może zmienić przychodnię i wykonać je w dowolnym POZ w kraju, który realizuje powszechny program szczepień przeciw HPV. Drugą dawkę rozliczy POZ, w którym została podana. Placówki rozliczają każdą dawkę szczepienia, która została u nich zrealizowana.

Za organizację szczepień przeciw HPV odpowiada kierownik placówki lub osoba upoważniona.

Koszty świadczenia

Koszt usługi wykonania zalecanego szczepienia przeciwko Ludzkiemu Wirusowi Brodawczaka (HPV) wynosi 29,74 zł.

Warunki rozliczenia są zgodnie z zarządzeniem Prezesa NFZ.

Uwaga! Szczepienia z wykorzystaniem preparatów, które pochodzą z innych źródeł, nie będą rozliczane.

III. Rejestracja na szczepienie

Kto wprowadza dane do systemu rejestracji

Dane o planowanych szczepieniach ochronnych wprowadzają:

administrator systemu,
podmiot POZ.

Dane o przeprowadzonych szczepieniach ochronnych wprowadza POZ.

Kto zapewni obsługę techniczną systemu rejestracji

Centrum e-Zdrowia – jednostka właściwa w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia, podległa ministrowi zdrowia.

Jak zarejestrować pacjenta na szczepienie

Pacjenci są rejestrowani w systemie Centralnej e-Rejestracji:

za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta,
telefonicznie – infolinia 989 (działa codziennie w godz. 7.00 – 20.00),
bezpośrednio w placówce POZ.

Jakie dane są potrzebne do rejestracji na szczepienie

imię i nazwisko pacjenta,
numer PESEL (gdy go brak – numer i seria dokumentu tożsamości),
numer telefonu lub adres e-mail rodzica/opiekuna prawnego (tą drogą CeZ przekaże informację o terminie i miejscu szczepienia).

IV. Kwalifikacja do szczepienia i jego wykonanie

Kto kwalifikuje do szczepienia

Do szczepienia przeciw HPV mogą kwalifikować lekarze.

Kto wykonuje szczepienie

Szczepienie przeciw HPV mogą wykonywać: lekarze, felczerzy, pielęgniarki, położne, ratownicy medyczni, higienistki szkolne, które są przeszkolone w zakresie szczepień ochronnych.

V. Dokumentacja w eKarcie Szczepień

Kto i jak wypełnia eKartę Szczepień

Wypełnia ją ten, kto wykonał szczepienie.

Jeśli jest to lekarz lub felczer i skorzysta z opcji „zarejestruj szczepienie z kwalifikacją” – wpis do eKarty Szczepień potwierdza kwalifikację i wykonanie szczepienia.
Jeśli jest to inny uprawniony pracownik medyczny – kwalifikację i szczepienie należy wprowadzić osobno.

Jak uzupełnić dokumentację elektroniczną

Szczepienia przeciw HPV rejestruje się w zakładce Szczepienia. Można przeszukać słownik po kodzie ICD-9 lub fragmencie nazwy procedury.

Badanie kwalifikacyjne musi być odnotowane w podzakładce Badanie kwalifikacyjne lub Zarejestruj szczepienie z kwalifikacją (jeśli kwalifikacja jest w wersji papierowej lub badanie kwalifikacyjne i szczepienie przeprowadza ten sam pracownik medyczny i jest to lekarz lub felczer).

W podzakładce Badanie kwalifikacyjne z katalogu ICD-9 (procedury szczepienne) należy wskazać, której procedury dotyczy badanie i wprowadzić pozostałe informacje (m.in. czy pacjent jest zakwalifikowany, a jeśli nie – wprowadzić szczegółowe informacje na ten temat).

Wpis do eKarty Szczepienia wymaga podania ICD-9 – kod 99.559 szczepienie przeciw HPV z zaznaczeniem finansowania: Publiczne – szczepienie w punkcie szczepień.

Materiały

Podstawa prawna

art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta Dz.U. 2009 nr 52 poz. 417
art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia Dz.U. 2011 nr 113 poz. 657