Czynniki biologiczne

Informacja na temat zapobiegania zakażeniom HCV dla właścicieli i pracowników gabinetów odnowy biologicznej, salonów tatuażu, fryzjerskich i kosmetycznych

Informacje ogólne

Wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C) wywoływane jest przez wirus, którego jedynym rezerwuarem jest organizm ludzki (oznacza to, że człowiek jest żywicielem patogenu, w jego organizmie wirus namnaża się i może być przenoszony na inne osoby). Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych na świecie wirusów, które przenoszone są poprzez kontakt z zakażoną krwią.

Zakażenia i zachorowania spowodowane HCV są istotnym problemem zdrowotnym na całym świecie. U około 80% zakażonych osób zakażenie przez wiele lat przebiega bezobjawowo, dlatego też często rozpoznawane jest przypadkowo (np. podczas badań wykonywanych przed operacją), bądź w zaawansowanej postaci choroby.

Ostra postać choroby występuje u 5-10% zakażonych, natomiast aż u 50-75% zakażonych pojawiają się przewlekłe następstwa choroby, w tym m.in. przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, pierwotny rak wątroby.

Ocenia się, że do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C dochodzi bardzo łatwo.

Źródło zakażeń i drogi szerzenia się HCV

Do zakażenia dochodzi głównie poprzez naruszenie ciągłości tkanek i kontakt uszkodzonej skóry lub śluzówek z krwią lub wydzielinami zakażonej osoby. Duże ryzyko zakażenia HCV wiąże się z wykonywaniem zabiegów takich jak tatuaż, przekłuwanie ciała, manicure, pedicure, strzyżenie, golenie, podczas których może dojść do skaleczenia skóry, jeśli zabiegi przeprowadzane są z użyciem niedokładne wysterylizowanego sprzętu.

Do zakażeń HCV w gabinetach kosmetycznych, odnowy biologicznej, tatuażu oraz zakładach fryzjerskich może dochodzić na skutek:

nieprzestrzegania procedur postępowania aseptycznego i antyseptycznego, co sprawia, że narzędzia, powierzchnie, środki opatrunkowe, ręce personelu nie są wolne od mikroorganizmów (np. wykonywanie zabiegów przy użyciu niesterylnego sprzętu i rękawiczek, zanieczyszczonymi rękami, bądź wielokrotne stosowanie sprzętu jednorazowego użytku);
niewłaściwego przeprowadzania procesów dezynfekcji narzędzi i powierzchni (np. wyboru niewłaściwego preparatu, stosowania zbyt niskiego stężenia roztworu do dezynfekcji, skrócenia czasu dezynfekcji, nieprawidłowego wstępnego umycia narzędzi, wtórnego skażenia zdezynfekowanego narzędzia przy niewłaściwym przechowywaniu, transporcie lub podczas zabiegu); warto pamiętać, że HCV wykazuje dużą wrażliwość na środki i metody dezynfekcji, pod warunkiem, że proces dezynfekcji jest odpowiednio przeprowadzony;
niewłaściwego przeprowadzania procesów sterylizacji (np. rezygnacji ze sterylizacji narzędzi ostrych po zabiegu przebiegającym z naruszeniem ciągłości skóry, używania niesprawnej lub niewłaściwej aparatury, nie zapewniającej skutecznej sterylizacji, rezygnacji z czynności koniecznych do wykonania przed procesem sterylizacji, jak wstępne mycie i dezynfekcja narzędzi, sterylizowania jednocześnie zbyt wielu narzędzi).

Zapobieganie zakażeniom HCV w gabinetach kosmetycznych, odnowy biologicznej, tatuażu oraz zakładach fryzjerskich

Bezpieczeństwo zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości tkanek można zapewnić m.in. poprzez:

przestrzeganie zasad aseptycznego postępowania personelu (dokładne mycie i dezynfekowanie dłoni, dezynfekowanie i sterylizacja narzędzi używanych podczas zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości tkanek);
utrzymanie czystości pomieszczeń (np. dezynfekcja i mycie powierzchni, odpowiednio zorganizowana praca w gabinecie poprzez wyznaczenie tzw. Strefy brudnej i czystej);
używanie sprzętu jednorazowego użytku;
używanie sprzętu wielokrotnego użytku prawidłowo wysterylizowanego do zabiegów przebiegających z naruszeniem ciągłości tkanek lub w sytuacji, gdy istnieje ryzyko skaleczenia, np. podczas golenia, usuwania skórek, itp.

Wdrożenie i stosowanie procedur zapewniających ochronę przed zakażeniami oraz chorobami zakaźnymi przez osoby inne niż udzielające świadczeń zdrowotnych, w trakcie wykonywania zabiegów, podczas których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich, jest obowiązkiem wynikającym z art. 16 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570, z późn. zm.).

Procedury te powinny regulować:

sposób postępowania przy wykonywaniu czynności, w trakcie których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich,
zasady stosowania sprzętu poddawanego sterylizacji,
sposoby przeprowadzania dezynfekcji skóry i błon śluzowych,
zasady dekontaminacji, czyli procesu niszczenia biologicznych czynników chorobotwórczych przez mycie, dezynfekcję i sterylizację pomieszczeń i urządzeń.

Przecięcie dróg szerzenia zakażenia HCV jest jednym z podstawowych działań mogących skutkować zmniejszeniem liczby nowych zakażeń!