Choroby zawodowe

Definicja choroby zawodowej
Za chorobę zawodową, zgodnie z art. 235¹ Kodeksu pracy, uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Warunek 1: wymieniona została w wykazie chorób zawodowych – który stanowi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych ( t.j.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1367)
Warunek 2: w wyniku oceny warunków pracy stwierdzono bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

W celu rozpoznania choroby zawodowej konieczne jest spełnienie obydwu warunków. Za chorobę zawodową można uznać tylko wybrane schorzenia spełniające określone kryteria formalne i medyczne.

WYKAZ CHOROB ZAWODOWYCH

Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika
zgodnie z art. 235 Kodeksu pracy, może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.

Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się:

właściwemu państwowemu wojewódzkiemu/powiatowemu/granicznemu inspektorowi sanitarnemu;
właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy których właściwość ustala się według miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika, lub według krajowej siedziby pracodawcy, w przypadku gdy dokumentacja dotycząca narażenia zawodowego jest gromadzona w tej siedzibie.

Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej może dokonać:

pracodawca,
lekarz podmiotu właściwego do rozpoznania choroby zawodowej,
pracownik lub były pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną; były pracownik zgłasza podejrzenie choroby zawodowej bezpośrednio do poniżej wymienionych organów.

Wszczęcie postępowania
właściwy państwowy inspektor sanitarny, który otrzymał zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej wszczyna postępowanie, a w szczególności kieruje pracownika lub byłego pracownika, którego dotyczy podejrzenie, na badanie do uprawnionej jednostki orzeczniczej, celem wydania orzeczenia w sprawie choroby zawodowej.

Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej

Skierowanie na badania w związku z podejrzeniem choroby zawodowej

Ocena narażenia zawodowego
Ocenę narażenia zawodowego przeprowadza:

lekarz sprawujący opiekę profilaktyczną – na etapie podejrzenia choroby
lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej – w toku wydawania orzeczenia lekarskiego
właściwy Państwowy Inspektor Sanitarny – w toku wydawania decyzji administracyjnej

Karta oceny narażenia zawodowego w związku z podejrzeniem choroby zawodowej

Jednostki orzecznicze:
I stopnia: poradnie chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy;

kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych (akademii medycznych);
poradnie chorób zakaźnych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy albo przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego – w zakresie chorób zawodowych zakaźnych i pasożytniczych;
jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których nastąpiła hospitalizacja – w zakresie rozpoznawania chorób zawodowych u pracowników hospitalizowanych z powodu wystąpienia ostrych objawów choroby i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego – w zakresie chorób zawodowych zakaźnych i pasożytniczych

Właściwość jednostki orzeczniczej I stopnia ustala się według miejsca, w którym praca jest lub była wykonywana przez pracownika, a w przypadku gdy pracownik zamieszkuje w innym województwie niż była wykonywana praca w narażeniu zawodowym, właściwość jednostki orzeczniczej I stopnia ustala się według aktualnego miejsca zamieszkania pracownika.
Lekarz orzecznik na podstawie dokumentacji medycznej oraz oceny narażenia zawodowego wydaje orzeczenie lekarskie o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej.
Pracownik który nie zgadza się z treścią orzeczenia lekarskiego I instancji o rozpoznaniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej może wystąpić z wnioskiem o przeprowadzenie ponownego badania przez jednostkę orzeczniczą II stopnia
w terminie 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia lekarskiego za pośrednictwem jednostki orzeczniczej I stopnia.

II stopnia:

instytut badawczy w dziedzinie medycyny pracy, tj. Instytut Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera w Łodzi

Decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej albo o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje się na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika.
Stwierdzenie choroby zawodowej, brak podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej
właściwy państwowy inspektor sanitarny wydaje decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej na podstawie materiału dowodowego, a w szczególności danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika.

Tryb odwoławczy

od decyzji właściwego państwowego inspektora sanitarnego wydanej w I instancji odwołać się może zarówno pracownik jak i pracodawca w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji – do właściwego państwowego inspektora sanitarnego II instancji (państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego/Głównego Inspektora Sanitarnego),
decyzja wydana przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego w II instancji jest ostateczna i przysługuje na nią skarga do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji stronie,
od wyroku właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie w terminie 30 dni.

Centralny Rejestr Chorób Zawodowych
Szczegółowe dane dotyczące stwierdzonych chorób zawodowych opracowywane są przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi w ramach Centralnego Rejestru Chorób Zawodowych. Celem Rejestru jest zbieranie i przetwarzanie danych dotyczących stwierdzonych chorób zawodowych i opracowywanie analiz kształtowania się zapadalności na te choroby. Rejestr jest tworzony na podstawie kart stwierdzenia chorób zawodowych przesyłanych przez państwowych inspektorów sanitarnych, po uprawomocnieniu się decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej.

Karta stwierdzenia choroby zawodowej

Zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej