Naukowcy z Uniwersytetu Śląskiego walczą z rdestowcami
W rezerwacie przyrody Las Dąbrowa w Gliwicach zespół ekspertów z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach testują różne sposoby zwalczania rdestowców.
Rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica, rdestowiec sachaliński Reynoutria sachalinensis oraz rdestowiec czeski (inaczej pośredni) Reynoutria bohemica, to inwazyjne gatunki obcego pochodzenia, stanowiące duże zagrożenie dla bioróżnorodności naturalnych ekosystemów. Z roku na rok gatunki te zwiększają zajmowaną powierzchnię, wpływając negatywnie na skład i bogactwo gatunkowe zbiorowisk roślinnych, poprzez zmniejszenie populacji gatunków rodzimych lub całkowitą ich eliminację.
Jak wyglądają rdestowce?
Rdestowce są okazałymi, wieloletnimi roślinami, wykazującymi duże zdolności wegetatywnego rozmnażania. Głównym źródłem inwazji są przede wszystkim szybko rosnące kłącza, które rozrastają się na odległość nawet 20 m od rośliny macierzystej, oraz pędy o dużej zdolności regeneracji i równie szybkim tempie wzrostu (nawet do 15 cm/dobę). Nowa roślina może rozwinąć się z fragmentu kłącza o długości 1 cm, o wadze około 0,7 g, jak też z niewielkiego odcinka pędu, zawierającego pojedynczy węzeł, umieszczonego w glebie lub w wodzie. Średnio na pojedynczym pędzie rdestowce mogą produkować nawet do 350 tys. kwiatów, przy czym owoce, jeśli zawiążą się, zwykle dojrzewają we wrześniu–październiku, a opadając w październiku–listopadzie mogą rozsiewać się na odległość do 16 m.
Rdestowce rozprzestrzeniają się przede wszystkim przez rozrost i fragmentację kłączy. Silne i rozgałęzione pędy podziemne, magazynując materiały zapasowe, umożliwiają roślinie przetrwanie niesprzyjających wegetacji okresów oraz zapewniają skuteczną kolonizację nowych miejsc. Rdestowce kolonizują szczególnie siedliska nadrzeczne i ruderalne, ale coraz częściej pojawiają się na terenach rolniczych oraz obszarach chronionych.
Usuwanie intruzów
W eliminacji rdestowców stosowane są różne metody, których skuteczność i efektywność wymaga sprawdzenia w warunkach lokalnych. Jest to przedmiotem projektu Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska pn. „Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną” dofinansowanego z Funduszy Europejskich.
W ramach projektu, w całej Polsce, w 66 lokalizacjach, zespoły ekspertów z krajowych ośrodków naukowych pod kierunkiem Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach testują metody zwalczania różnych gatunków inwazyjnych, w tym również rdestowców.
W rezerwacie przyrody Las Dąbrowa w Gliwicach, zespół ekspertów z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach testuje zwalczanie rdestowców metodą wielokrotnego koszenia oraz innowacyjną metodą siatkowania, opisywaną jako ekologiczna i zrównoważona alternatywa dla herbicydów. Metoda siatkowania znajduje się dopiero w fazie testów poza UE i w Polsce nie była dotąd stosowana. W otulinie rezerwatu sprawdzana jest kolejna metoda polegająca na długotrwałym okrywaniu powierzchni zajętej przez rdestowce wraz ze ściółkowaniem.
