Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Katowicach

W rezerwacie obowiązuje pewien zbiór zasad określających to, co możemy, a czego nie możemy w nim robić. Zakazy te nie zostały ustanowione dla samych zakazów albo po to, by utrudnić komuś życie. Za każdym z nich stoi potrzeba ochrony wybranego elementu przyrody.

10 spraw do wzięcia pod uwagę

Jeśli planujesz odwiedzić rezerwat przyrody, pamiętaj, że jesteś w nim gościem. To nie Ty jesteś w nim najważniejszy.

1. Ruch. W rezerwacie poruszaj się tylko po wyznaczonych szlakach. W praktyce zazwyczaj są to wyłącznie wyznaczone szlaki PTTK lub oznaczone w inny sposób ścieżki edukacyjne. Nawet jeśli w rezerwacie od szlaku odchodzą jakieś boczne ścieżki – nie wchodź w nie. Również na rowerze poruszaj się tylko tam, gdzie jest to dozwolone. Pamiętaj, wiele rezerwatów w ogóle nie zostało udostępnionych do zwiedzania. Są to rezerwaty przyrody:

• Borek, Wielki Las, Zamczysko, Stok Szendzielni, Dębowa Góra, Kaliszak, Cisy w Łebkach, Cisy w Hucie Starej, Cisy koło Sierakowa, Zadni Gaj, Hubert, Bukowa Góra, Stawiska, Wisła, Szeroka w Beskidzie Małym, Madohora, Rotuz, Pod Rysianką, Oszast, Morzyk, Dziobaki, Gawroniec, Bukowa Kępa, Kuźnie, Grapa, Góra Grojec, Skarpa Wiślicka, Muńcoł, Ruskie Góry, Babczyna Dolina, Jaworzyna, Kępina, Łęg nad Młynówką, Cisy Przybynowskie.
• Rezerwaty udostępnione do ruchu turystycznego to m.in. Barania Góra, Czantoria, Las Dąbrowa, Segiet, Las Murckowski, Łężczok, Parkowe.

2. Dary przyrody. W rezerwacie nie zbieraj grzybów czy jagód, nie zrywaj kwiatów, nie zbieraj szyszek, nie niszcz runa leśnego. Chodząc po rezerwacie, możesz uszkodzić lub rozdeptać cenne gatunki roślin lub zwierząt. Przyroda jest delikatna i nie raz potrzeba wielu lat, by coś w niej odbudować. Pamiętaj, wszystko w rezerwacie powinno pozostać nienaruszone, po Twojej wizycie nie powinien pozostać w nim żaden ślad.
3. Śmieci. Już planując wycieczkę, pamiętaj o tym, by zabrać ze sobą jak najmniej rzeczy. Lepiej nie liczyć na to, że w rezerwacie czy innym zielonym miejscu znajdziesz kosze na śmieci. Jeśli coś dałeś radę ze sobą przynieść, tym bardziej możesz zabrać to ze sobą. Dotyczy to nie tylko puszek czy butelek, ale również resztek po owocach, takich jak skórki od banana czy jabłka. Nieważne, że się rozłożą. Zostawiając je gdziekolwiek, zmieniasz strukturę gleby i zachęcasz zwierzęta, by zjadły coś, co może im zaszkodzić.
4. Samochód. Jeśli już musisz przyjechać gdzieś samochodem, parkuj tylko w miejscach do tego przeznaczonych i w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Pamiętaj, nie musisz podjeżdżać najbliżej, jak się da. Dodatkowy spacer dobrze Ci zrobi. Planując wycieczkę, weź pod uwagę dojazd komunikacją publiczną lub wspólny przejazd kilku osób jednym samochodem.
5. Cisza. To właśnie ją powinieneś „słyszeć” w rezerwacie. Bez ciszy nie usłyszysz „rzeczywistych” dźwięków natury - śpiewu ptaków, rechotu żab, brzęczenia owadów. Przyroda do nas mówi, nie usłyszysz jej, słuchając muzyki lub głośno rozmawiając przez telefon. Niepotrzebne dźwięki płoszą zwierzęta. To dla ich ochrony, nie Twojej wygody, rezerwat został ustanowiony. Pod żadnym pozorem nie wjeżdżaj więc do rezerwatu na motorze czy quadzie, nie lataj nad nim dronem.
6. Pies. Nasze czworonogi do rezerwatu wstępu nie mają. Nie jest to niczyja złośliwość – pies w lesie, nawet na smyczy, łatwo może spowodować szkody, szczególnie w konfrontacji z innymi zwierzętami. Psu nie nakażesz zachowywania ciszy. Psy pozostawiają też w lesie swoje odchody i zapach, który dezorientuje inne zwierzęta.
7. Odpoczynek. Pamiętaj, że w rezerwacie biwakować można tylko w miejscach do tego wyznaczonych. W niektórych obiektach ustawione zostały specjalne wiaty czy ławki. Jeśli są, korzystaj, jeśli ich nie ma, nie biwakuj gdziekolwiek, nie rozkładaj koca na łąkach. W czasie odpoczynku nie pal ognia, w jakiejkolwiek formie – nie rozpalaj ogniska, nie pal papierosów. Nie dotyczy to tylko rezerwatów, również wszystkich lasów, czy łąk. Nie masz pojęcia, ile niepotrzebnego cierpienia i szkód może wywołać zaprószenie ognia.
8. Jaskinie. Jeśli w rezerwacie, który odwiedzasz, znajdują się jaskinie, prawie na pewno są one niedostępne do zwiedzania. Wejście do jaskini zazwyczaj jest po prostu niebezpieczne. Coś może się zarwać, osunąć, oderwać i spaść Ci na głowę. Kask w zderzeniu z wielkimi i ciężkimi blokami skalnymi na niewiele się zda.  Pamiętaj, jaskinie są siedliskiem nietoperzy, niezależnie od pory roku. Każde nasze wejście do jaskini powoduje ich niepotrzebne płoszenie lub niepokojenie. Jeśli chcesz zwiedzić jakąś jaskinię, polecamy jedną z tych udostępnionych do zwiedzania. W naszym regionie jest to np. Jaskinia Głęboka w Podlesicach.
9. Skały. Kiedy jesteś w rezerwacie jurajskim, nie wspinaj się na skały. Co z tego, że zrobisz tam ładne zdjęcie. Zdjęcie na Instagramie nie jest warte zniszczeń, które możesz spowodować, wchodząc w miejsca niedozwolone. Co z tego, że inni wchodzą. Ty bądź mądrzejszy i daj dobry przykład.
10. Kary. W tym artykule celowo o nich nie piszemy. Wierzymy, że do większej dbałości o przyrodę powinna zachęcać nie groźba kary, ale nasza wspólna wrażliwość, troska i zrozumienie dla zasad jej ochrony. Może trąci to banałem, ale jeśli nie zaczniemy zwracać większej uwagi na to, co nas otacza, już za kilka lat możemy nie mieć gdzie spacerować.

Warto się postarać

Dużo tego, prawda? I tak i nie. Nakazy i zakazy nie zostały ustanowione po to, by utrudniać nam życie. Kiedy wejdą nam w nawyk, przestaną nas drażnić, nie będziemy już zwracać na nie uwagi. Nie z ignorancji, jak to często ma miejsce, tylko ze zrozumienia dla konieczności ochrony przyrody, która jest naszym wspólnym wysiłkiem.

Kiedy kogoś odwiedzamy, jesteśmy u kogoś gościem, wiemy jak się zachować. Nie kładziemy nóg na stół, nie wchodzimy do salonu w ubłoconych butach. Podobnie jest w przyrodzie. Stosowanie się do zasad nie jest trudne, dobre chęci i odrobina uważności w zupełności wystarczą. Natura potrafi się odwdzięczyć. Jeśli będziesz dla niej wyrozumiały, ona ugości Cię jak najlepszego przyjaciela.