Ograniczenie antropopresji na terenie projektowanego rezerwatu przyrody „Mięćmierz”, chronionego również jako obszar Natura 2000 Przełom Wisły w Małopolsce PLH060045
29.11.2022
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Lublinie w ramach projektów dofinansowywanych ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie realizuje szereg działań ochronnych w rezerwatach przyrody i obszarach Natura 2000.
W roku 2022 jednym z działań było ograniczenie antropopresji na terenie projektowanego rezerwatu przyrody „Mięćmierz”, chronionego również jako obszar Natura 2000 Przełom Wisły w Małopolsce PLH060045. Polegało ono na wymianie barierki oraz montażu ogrodzenia zabezpieczającego murawy kserotermiczne, w tym zbocze kserotermiczne w rejonie tzw. Albrechtówki.
Na projektowany rezerwat przyrody „Mięćmierz” składają się dwie enklawy. Pierwsza (Mięćmierz I), potocznie określana mianem „skarpy wiślanej”, znajduje się na południe od zabudowań Mięćmierza. Druga enklawa (Mięćmierz II), potocznie określana mianem „suchej dolinki”, położona jest na skarpie pomiędzy zabudowaniami Albrechtówki i Mięćmierza.
Jego celem ochrony będzie zachowanie stanowiska siedlisk kserotermicznych, budowanych przez gatunki rzadkie i chronione, oraz zachowanie unikatowych otwarć widokowych.
Dominującym typem roślinności, zarówno na powierzchni w Albrechtówce, jak i w Męćmierzu, są murawy kserotermiczne z klasy Festuco-Brometea reprezentujące coraz rzadszy na Lubelszczyźnie zespół omanu wąskolistnego Inuletum ensifoliae. Zespół ten budowany jest głównie przez omana wąskolistnego Inula ensifolia, turzycę niską Carex humilis, astra gawędkę Aster amellus, ożankę właściwą Teucrium chamaedrys i szałwię łąkową Salvia pratensis.
Badania naukowe prowadzone w latach 2020 - 2021 wskazały na występowanie w rezerwacie przyrody „Mięćmierz” ponad 100 gatunków roślin. Większość z nich to rośliny murawowe z klasy Festuco-Brometea i okrajkowe z klasy Trifolio-Geranietea sanguinei. Łącznie na terenie rezerwatu zanotowano 30 gatunków rzadkich, zagrożonych i objętych ochroną prawną, w tym: 15 gatunków z Polskiej czerwonej listy roślin kwiatowych i paprotników (Kaźmierczak i in 2016), 17 gatunków z czerwonej listy roślin naczyniowych Lubelszczyzny (Cwener i in. 2016) oraz 9 gatunków objętych ochroną ścisłą i 11 objętych ochroną częściową, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz.U. z 2014 r. poz. 1409).
Ponadto, fauna projektowanego rezerwatu „Mięćmierz” obfituje w liczne gatunki bezkręgowców termofilnych lub kalcyfilnych.
Poza bogactwem florystycznym i faunistycznym rezerwatu, jego walory obejmują również unikatowe otwarcia widokowe na przełomowy odcinek Wisły. Na wysokości Mięćmierza i Janowca dolina Wisły zawęża się do szerokości niespełna kilometra, przybierając formę wąskiego kanionu. Z rezerwatu możemy podziwiać unikatową panoramę na rezerwat faunistyczny „Krowia Wyspa” oraz na przeciwległy brzeg Wisły z dominującym zamkiem w Janowcu. U podnóża północnej enklawy rezerwatu, w suchej dolince, położona jest dawna osada rybacka Mięćmierz, określana mianem „żywego skansenu”. Znana jest ona z relokacji szeregu wiejskich chałup oraz zabudowań gospodarczych, z których kilka zostało objętych wpisem do rejestru zabytków województwa lubelskiego.
Wyjątkowe walory krajobrazowe tego obszaru sprawiają, że miejsce to jest masowo odwiedzane przez turystów, a to wiąże się z niekontrolowanym ruchem pieszym oraz, co gorsze, również zmechanizowanym (kłady).
W związku z powyższym podjęto działania polegające na ogrodzeniu najcenniejszych fragmentów muraw kserotermicznych.
Jest to przykład realizowanych przez RDOŚ w Lublinie działań mających na celu ograniczenie antropopresji na przyrodę. Rozjeżdżanie kładami, wydeptywanie cennych siedlisk oraz zaśmiecanie to tylko niektóre z zagrożeń wynikających z niewłaściwego korzystania z obszarów chronionych. Wykonywane przez RDOŚ w Lublinie działania, polegające m.in. na ustawianiu barier ograniczających nielegalny wjazd oraz montażu tablic oznaczających granice form ochrony przyrody, mają na celu przeciwdziałanie tym zagrożeniom.
