Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Rzeszowie

 

Cis pospolity Taxus baccata to atrakcyjna, zimozielona roślina, która w naszych warunkach klimatycznych przybiera formę krzewu lub drzewa. W przeszłości jego drewno stanowiło cenny surowiec w budownictwie, a przede wszystkim do produkcji broni - bardzo dobrej jakości łuków i kusz. Jego znaczenie było na tyle istotne, że król Władysław Jagiełlo w 1423 roku, na mocy statutu warckiego objął go ochroną. Tym samym cis to pierwszy gatunek rośliny objęty ochroną. Przesłanką do jego ochrony jednak nie był walor przyrodniczy a militarny - król Władysław chciał ograniczyć eksport drewna cisowego do Anglii, Niderlandów i państwa zakonnego i zachować ten cenny surowiec dla kraju.

Ówczesna ochrona tego gatunku w Polsce trwa od 1946. Jest ona realizowane m.in. poprzez obejmowanie ochroną terenów gdzie gatunek ten występuje. Na terenie województwa podkarpackiego funkcjonuje 8 rezerwatów, gdzie przedmiotem ochrony jest cis pospolity, są to: Cisy na Górze Jawor w Bystrem, Cisy w Nowej Wsi, Cisy w Malinówce,  Kretówki w Jabłonicy Polskiej, Igiełki w Mszanie, Woronikówka w Jabłonkach, Wadernik w Ropiance i Cisy w Serednicy w Woli Romanowej.

Cis jest rośliną wolno rosnącą o niewielkich wymaganiach glebowych i dość szerokim zakresie tolerancji na warunki świetlne, jednak zarówno zbyt silne światło jak i jego niedobór wpływają na jego kondycję i wzrost. Dlatego jako gatunek podszytowy, najlepiej rozwija się w drzewostanach o mało zwartej koronie drzew.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie poczynił starania o pozyskanie środków finansowych na najpilniejsze działania w rezerwatach przyrody chroniących ten gatunek -  Kretówki, Wadernik i Igiełki.

Prace polegały przede wszystkim na kształtowaniu optymalnych warunków świetlnych dla dorosłych osobników, zabezpieczaniu młodych przed zgryzaniem i innymi uszkodzeniami oraz stworzenie warunków warunki glebowe do odnowienia młodego pokolenia cisa.

W rezerwacie przyrody Kretówki zabiegi pielęgnacyjne polegały na odsłonięciu zabezpieczonych w przeszłości młodych osobników cisa. Usunięto porastające i zacieniające je rośliny trawiaste oraz jeżynę i zruszono ściółkę wokół. W niektórych miejscach usunięto również młode drzewa o grubości kilku cm, ocieniające siewki cisa.

W rezerwatach przyrody Wadernik i Igiełki działania obejmowały wycinkę drzew i krzewów, ograniczających dostęp światła dla okazów cisa, działania agrotechniczne poprawiające warunki glebowe do odnowienia młodego pokolenia cisa oraz zabezpieczenie istniejących młodych okazów  przed zgryzaniem i innymi uszkodzeniami.

Prace zostały dofinansowane z projektów:

• Działania ochrony czynnej w rezerwatach przyrody, dofinansowanie rehabilitacji zwierząt chronionych oraz wykonanie badań zanieczyszczenia gleby i ziemi w celu potwierdzenia występowania historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi lub gleby ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie (rezerwat przyrody Kretówki)
• Działania ochrony czynnej w rezerwatach przyrody województwa podkarpackiego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (rezerwaty przyrody Wadernik i Igiełki).

Działania w rezerwatach cisowych w roku 2020