Polska w Rumunii

1.1 Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Położenie geograficzne

Rumunia jest krajem położonym w południowo-wschodniej Europie. Zajmuje obszar 238 391 km² i graniczy z pięcioma krajami: od południa z Bułgarią (631,3 km), od południowego zachodu z Serbią (546,4 km), od zachodu z Węgrami (448,0 km), zaś od północy i wschodu z Ukrainą (649,4 km) i Republiką Mołdawii (681,3 km). Granice rumuńskie o łącznej długości 3152,9 km są w dużej części naturalne – na południu granicę stanowi Dunaj, na północy Karpaty, na wschodzie rzeka Prut, a 193,5 km granicy południowo-wschodniej to wybrzeże Morza Czarnego.

Czas letni w Rumunii to UTC +3, a czas zimowy to UTC +2.

Ukształtowanie terenu jest urozmaicone, głównym jego elementem jest łańcuch górski – 3/4 powierzchni Karpat znajduje się na terytorium Rumunii, przecinając kraj z północy na południowy zachód. To Karpaty decydują o podziale Rumunii na podstawowe krainy historyczno-geograficzne: Mołdawię (północny wschód), Wołoszczyznę (południowy zachód) i Siedmiogród/Transylwanię (centrum i północny zachód), wyróżnia się także Banat (środkowy zachód) i Dobrudżę (południowy wschód).

Ludność

Wg wstępnych danych powszechnego spisu ludności z 2021 r. populacja Rumunii wyniosła 19,05 mln, co oznacza, że zmalała o ponad milion w stosunku do spisu ludności z 2011 r., gdy kraj ten zamieszkiwało 20,1 mln Rumunów. Tendencja spadkowa jest wyraźnie widoczna – w 2002 r. Rumunia liczyła 22 mln. Widoczny jest też proces starzenia się populacji – odsetek osób powyżej 65 roku życia wzrósł z 16,1% do 19,6%, natomiast odsetek osób poniżej 15 roku życia utrzymywał się na podobnym poziomie (16,1% w 2021 r. w porównaniu do 15,9% w 2011 r.).

Za jedną z głównych przyczyn spadku ludności uznaje się emigrację zarobkową. Zgodnie z raportem Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) z 2019 r. rumuńska diaspora jest piątą pod względem liczebności na świecie. W ciągu 15 lat (porównując lata 2001/2002 i 2015/2016) liczba rumuńskich emigrantów wzrosła z 1,1 mln do 3,4 mln. Wg danych z urzędów statystycznych krajów przyjmujących rumuńskich migrantów główne kierunki rumuńskiej emigracji zarobkowej to Włochy (1 137 728), Hiszpania (1 079 726), Wielka Brytania (1 067 200), Niemcy (799 180) i Stany Zjednoczone (367 000).

Struktura narodowościowa kraju jest zróżnicowana. Wg spisu powszechnego z 2021 r. etniczni Rumuni stanowią 89,3% populacji. Największą mniejszością narodową są Węgrzy (6%), którzy zamieszkują przede wszystkim tereny poprzednio należące do Węgier (Siedmiogród). Do głównych mniejszości narodowych zaliczają się również Romowie (3,4%), Ukraińcy (0,27%), Niemcy (0,14%), Turcy (0,13%).

Również Polacy są oficjalnie uznani za mniejszość narodową i są reprezentowani w parlamencie rumuńskim przez jednego przedstawiciela. Według rumuńskich danych statystycznych mniejszość polska to 2137 osób; według danych organizacji polonijnej, Polonia rumuńska liczy co najmniej 5-6 tys. osób. Główne skupisko Polonii to województwo Suczawa (południowa część historycznej Bukowiny), w tym miejscowości Nowy Sołoniec (Solonețu Nou), Pojana Mikuli (Poiana Micului), Kaczyca (Cacica), Moara (Moara Nică) i Plesza (Pleșa).

Stolica i podział administracyjny

Stolicą Rumunii jest Bukareszt, który liczy 2 121 794 mieszkańców. Do największych ośrodków miejskich zaliczają się Jassy (376 180 mieszkańców), Timişoara (329 003 mieszkańców), Kluż-Napoka (324 267 mieszkańców), Konstanca (313 931 mieszkańców). W sumie 52,2% populacji mieszka w miastach.

Rumunia jest podzielona na 41 okręgów (rum. județe), odpowiedników polskich województw, oraz jedno tzw. miasto wydzielone (rum. municipiu de rangul 0), którym jest Bukareszt. W statystykach UE dane często są podawane na poziomie tzw. regionów rozwoju (rum. regiuni de dezvoltare ale României), z których każdy składa się z kilku okręgów. Wyróżnia się 8 regionów rozwoju w Rumunii: Bukareszt-Ilfov, Centralny, Południowy, Południowo-Wschodni, Południowo-Zachodni, Północno-Wschodni, Północno-Zachodni i Zachodni.

Język urzędowy

Językiem urzędowym jest rumuński. Jest to język romański, należący do podgrupy wschodnioromańskiej.

1.2 Warunki klimatyczne

Rumunia ma umiarkowany klimat kontynentalny o czterech zróżnicowanych porach roku. Lata bywają gorące, ze średnimi temperaturami rzędu 24-26°C, jednak temperatura może przekraczać 40°C. Zimy są krótsze i łagodniejsze niż w Polsce, bywają śnieżne, a w rejonach górskich temperatura spada poniżej -20°C.

Opady są najobfitsze w maju i w czerwcu, średnia krajowa to 640 mm rocznie. W Karpatach średnia ta wynosi 1400 mm, na równinach waha się od 400 mm w Dobrudży i w południowej części Wyżyny Mołdawskiej do 500 mm na Nizinie Wołoskiej. Najmniej opadów odnotowuje się w rejonie delty Dunaju (unikalny na skalę europejską ekosystem) – zaledwie 380 mm rocznie.

Coraz częściej Rumunia nawiedzana jest przez anomalie pogodowe: powodzie po gwałtownych opadach, susze (szczególnie na południu i wschodzie kraju), fale mrozów (w centrum nawet do -30°C).

1.3 Główne bogactwa naturalne

Rumunia jest największym producentem ropy naftowej i gazu w Europie Środkowo-Wschodniej. Złoża ropy naftowej znajdują się głównie w południowej części kraju, gdzie koncentruje się również przemysł petrochemiczny z  rafineriami w Ploeszti i Piteşti. Ponadto ropa występuje w zachodnich okręgach Bihor, Arad i Temesz. Rumuńskie rezerwy ropy naftowej szacowane były na 600 mln baryłek na koniec 2020 r. W oparciu o bieżącą konsumpcję prognozuje się, że pokłady te zostaną wyeksploatowane w ciągu 8 lat.

Złoża gazu ziemnego występują głównie w centralnej części Rumunii, w okręgach Marusza, Harghita i Sybin. Wśród innych regionów, gdzie odbywa się eksploatacja surowca należy wskazać Suczawę, Neamț i Dolj. Na koniec 2020 r. rumuńskie rezerwy gazu ziemnego szacowane były 100 mld m³. Roczna produkcja oscylowała wokół 8,7 mld m³. Ponadto duży potencjał wydobywczy charakteryzuje odkryte w 2012 r. złoże Neptun Deep na czarnomorskim szelfie kontynentalnym, którego zasoby szacuje się na poziomie 42-84 mld m³. Zapowiadane od lat inwestycje opóźniają się jednak, a gaz z największego rumuńskiego złoża czarnomorskiego może trafić do sieci najwcześniej za 2-3 lata (stan na rok 2022).

Do innych ważnych zasobów naturalnych w Rumunii należą węgiel brunatny (potwierdzone złoża – 280 mln ton), węgiel kamienny (złoża eksploatacyjne – ok. 590 mln ton), jak również mangan, żelazo, miedź, sól kamienna, cynk, ołów oraz złoto. Głównym obszarem ich występowania jest Wyżyna Siedmiogrodzka i region Karpat.

1.4 System walutowy, kurs i wymiana

Walutą rumuńską jest lej (RON). Rumunia ma płynny kurs walutowy, bank centralny interweniuje na rynku walutowym, najczęściej nie podając do publicznej wiadomości dat i skali interwencji. Wymiany walut można dokonać w bankach i kantorach. Kantory walutowe zazwyczaj nie stosują prowizji od transakcji, jednak wymagają okazania dowodu tożsamości.

5. Religia

Dominującym wyznaniem obywateli Rumunii jest religia prawosławna (Rumuński Kościół Autokefaliczny – metropolia w Bukareszcie). Według spisu ludności z 2021 r. utożsamia się z nią 85,3% ludności. Na drugim miejscu jest wyznanie rzymskokatolickie (4,5% – w większości Niemcy, część Węgrów – głównie Seklerzy – oraz Polonia), a na trzecim protestantyzm (3%).

1.6 Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

1.7 Infrastruktura transportowa

Transport kolejowy

Sieć kolejowa ma łączną długości ponad 22 tys. km, w tym prawie 4 tys. linii zelektryfikowanych. Obecnie część odcinków sieci kolejowych podlega modernizacji, a niektóre z projektów modernizacyjnych cieszą się wsparciem finansowym Komisji Europejskiej. Sieć kolei dużych prędkości pozostaje w fazie projektu.

Transport drogowy

Łączna długość rumuńskiej sieci dróg publicznych wynosi 86 391 km, z czego autostrady stanowią zaledwie 914 km. Dominują drogi regionalne (35 083 km) i lokalne (33 435 km). Sieć dróg ekspresowych pozostaje w fazie projektu. Przez Rumunię przebiega osiem europejskich tras klasy A o łącznej długości 6 176 km: E58 między Austrią a Rosją, E60 łącząca Francję z Chinami (granica kirgisko-chińska), E68 z Węgier do Rumunii, E70 pomiędzy Hiszpanią a Gruzją, E79 łącząca Węgry z Grecją, E81 z Rumunii na Ukrainę, E85 pomiędzy Litwą a Grecją oraz E87 łącząca Ukrainę z Turcją.

Transport śródlądowy

Ten rodzaj transportu opiera się przede wszystkim na żegludze na Dunaju – inne rzeki, choć duże, są bystre i kamieniste, w związku z czym nadają się w praktyce tylko do spławu drewna. Najważniejszymi portami naddunajskimi są Turnu Severin, Giurgiu, Braiła oraz Gałacz. Głównym portem morskim jest Konstanca.

Transport lotniczy

Lotniska mogące obsługiwać ruch międzynarodowy znajdują się w Bukareszcie (Otopeni, Băneasa), Timişoarze, Klużu-Napoce, Konstancy, Krajowie, Aradzie, Sybinie, Bacău, Jassach, Oradei oraz w Târgu Mureş. Ruch krajowy obsługują: Suczawa, Baia Mare, Satu Mare, Tulcza (istotna dla komunikacji z trudno dostępnym rejonem delty Dunaju). W krajowej komunikacji lotniczej dominują państwowe linie TAROM, należące do sojuszu SkyTeam. Warto podkreślić, że zarówno wśród pasażerów podróżujących z/do Rumunii, jak i wewnątrz kraju coraz popularniejsze stają się tanie linie lotnicze.

Lądowe przejścia graniczne

1.8 Obowiązek wizowy

Obywateli polskich obowiązek wizowy nie dotyczy.

2.1 Ustrój polityczny

Konstytucja z 21 listopada 1991 r. określa Rumunię jako republikę o ustroju parlamentarno-gabinetowym, w której ważną rolę odgrywa ośrodek prezydencki.

Głową państwa jest prezydent wybierany na pięcioletnią kadencję. Od grudnia 2014 r. funkcję tę sprawuje Klaus Iohannis, wywodzący się z Partii Narodowo-Liberalnej (PNL), a pochodzący z mniejszości niemieckiej. 24 listopada 2019 r. K. Iohannis został wybrany na drugą kadencję.

2.2 Władza ustawodawcza

Parlament jest dwuizbowy: w Izbie Deputowanych (Camera Deputaţilor) zasiada obecnie 330 deputowanych, a w Senacie (Senatul) 136 senatorów (liczba ta nie jest stała).

Ostatnie wybory parlamentarne odbyły się 6 grudnia 2020 r. Zwyciężyła w nich Partia Socjaldemokratyczna (PSD) (28,9% głosów do Izby Deputowanych i 29,32% do Senatu), drugie miejsce zajęła Partia Narodowo-Liberalna (PNL) (25,19% do Izby Deputowanych i 25,58% do Senatu), a następnie koalicja Związku Zbawienia Rumunii i Partii Wolności, Jedności i Solidarności (USR PLUS) (15,37% do Izby Deputowanych i 15,86% do Senatu), Sojusz na rzecz Zjednoczenia Rumunów (AUR) (9,08% do Izby Deputowanych i 9,17% do Senatu) i Demokratyczny Związek Węgrów w Rumunii (UDMR) (5,74% do Izby Deputowanych i 5,89% do Senatu). Partia byłego prezydenta Traiana Băsescu – Partia Ruchu Ludowego (PMP) – i lewicowa Pro Romania nie przekroczyły 5% progu wyborczego.

Liberalna ordynacja wyborcza gwarantuje w parlamencie miejsca przedstawicielom mniejszości narodowych (w sumie 18 mandatów, w tym jeden mandat dla przedstawiciela mniejszości polskiej). Jedynie mniejszość węgierska, skupiona wokół UDMR, wystawia kandydatów w zwykłym trybie wyborczym i w każdych dotychczasowych wyborach pokonała pięcioprocentowy próg wyborczy.

Wybory parlamentarne odbywają się co 4 lata; następne zaplanowane są na 2024 r.

2.3 Władza wykonawcza  

25 listopada 2021 r. zaproponowany przez Nicolae Ciukę (PNL) rząd wielkiej koalicji PNL-PSD-UDMR został zatwierdzony przez rumuński parlament.

PNL i PSD podpisały umowę koalicyjną na okres 7 lat. Ustalono, że stanowisko premiera oraz inne kluczowe stanowiska (m.in. sekretarz generalny rządu, minister finansów, minister sprawiedliwości) będą obsadzane rotacyjnie. Pierwsza zmiana nastąpi w maju 2023 r.

PSD kontroluje 9 resortów (finansów, obrony, transportu, pracy, młodzieży i rodziny, kultury, gospodarki, zdrowia, rolnictwa), PNL 8 (sprawiedliwości, funduszy europejskich, energii, spraw wewnętrznych, spraw zagranicznych, edukacji, cyfryzacji, małych i średnich przedsiębiorstw i turystyki), a UDMR 3 (rozwoju, środowiska, sportu). PSD i UDMR wyznaczyły również swoich przedstawicieli na stanowisku wicepremiera, odpowiednio Sorin Grindeanu oraz Hunor Kelemen.

2.4 Struktura administracji gospodarczej

Za kwestie gospodarcze odpowiada Ministerstwo Gospodarki, Przedsiębiorczości i Turystyki. Ten resort jest odpowiedzialny za agencję wspierania inwestycji zagranicznych InvestRomania czy program rozwoju start-upów Startup Romania.

28 października 2022 r. rząd na mocy rozporządzenia nadzwyczajnego powołał Rumuńską Agencję Inwestycji i Handlu Zagranicznego. Agencja powstała w wyniku reorganizacji Ministerstwa Gospodarki, Przedsiębiorczości i Turystyki poprzez przejęcie zadań i personelu Departamentu Inwestycji Zagranicznych oraz Departamentu Handlu Zagranicznego, z wyłączeniem Departament Polityki Handlowej. Nowa Agencja będzie miała osobowość prawną i prezesa w randze sekretarza stanu, powoływanego i odwoływanego decyzją  premiera.

W założeniu agencja ma stać się kompleksowym punktem obsługi inwestorów zagranicznych, przedsiębiorstw krajowych zajmujących się eksportem oraz rumuńskich inwestorów za granicą. Powstanie agencji ma być odpowiedzią na brak długoterminowej polityki Rumunii dot. inwestycji i handlu zagranicznego.

Za zagadnienia finansowe odpowiada Ministerstwo Finansów Publicznych, któremu podporządkowane są Narodowa Agencja Administracji Podatkowej (Agenţia Naţională de Administrare Fiscală), Narodowa Komisja Prognoz (Comisia Naţională de Prognoză) oraz Agencja ds. Zamówień Publicznych (Agenţia Naţională pentru Achiziţii Publice).

Za ochronę danych osobowych odpowiedzialny jest Narodowy Urząd Nadzoru nad Przetwarzaniem Danych Osobowych (Autoritatea Naţională de Supraveghere a Prelucrării Datelor cu Caracter Personal).

2.5 Sądownictwo gospodarcze

Na sądownictwo rumuńskie składają się następujące instytucje: Wysoki Trybunał Kasacyjny
i Sprawiedliwości  (Înalta Curte de Casaţie şi Justiţie), sądy apelacyjne (15), sądy okręgowe (42) i sądy rejonowe (177).

Z reguły to sądy okręgowe rozpoznają sprawy dotyczące sporów administracyjnych i podatkowych jako sądy pierwszej instancji, jednak na podstawie przepisów szczególnych rolę tę mogą pełnić także sądy apelacyjne. W ramach Wysokiego Trybunału działają cztery izby, w tym Izba Administracyjna i Podatkowa.

3.1 Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Rumuński model ekonomiczny ma charakter mieszany i funkcjonuje w oparciu o gospodarkę wolnorynkową z dużym udziałem państwa w sferze planowania i regulacji. Mimo dynamicznych przemian, jakie dokonały się po upadku komunizmu, wpływ rządu na gospodarkę pozostaje na wysokim poziomie. Dotyczy to zwłaszcza takich obszarów jak zatrudnienie, własność kluczowych zasobów czy oddziaływanie na środowisko biznesowe. Państwowe przedsiębiorstwa są ważnym elementem rumuńskiego krajobrazu ekonomicznego i posiadają mocną reprezentację w wielu dziedzinach gospodarki.

Podstawę rumuńskiej gospodarki stanowią przemysł i usługi. Do głównych gałęzi należą przemysł motoryzacyjny, elektroniczny i petrochemiczny. W sektorze usług należy wskazać przede wszystkim technologie teleinformacyjne, będące jednym z głównych katalizatorów wzrostu rumuńskiej gospodarki. Dużym potencjałem charakteryzuje się również rolnictwo generujące co czwarte miejsce pracy w kraju.

Po wejściu do Unii Europejskiej tempo wzrostu gospodarczego w Rumunii należało do jednych z najwyższych w Europie. Bukareszt stał się również jedną z najbardziej atrakcyjnych lokalizacji dla inwestycji zagranicznych w regionie. W 2019 r. Rumunia po raz pierwszy została sklasyfikowana przez Bank Światowy jako kraj wysokiego dochodu.  W rezultacie pandemii COVID-19 tendencja wzrostowa została wyhamowana, a poziom płac powrócił do poziomu określanego jako wyższy-średni.

Pomimo wyraźnego odbicia w 2021 r. i obiecujących prognoz makroekonomicznych przed rumuńskimi decydentami stoi szereg wyzwań na drodze do stabilizacji sytuacji gospodarczej i powrotu na ścieżkę wysokiego wzrostu. Wśród nich wymienia się przede wszystkim konieczność reformy systemu sądownictwa, zaostrzenia przepisów antykorupcyjnych, poprawę elastyczności rynku pracy i kontynuowanie modernizacji sektora finansowego. Kolejnym problematycznym zagadnieniem pozostaje procedura nadmiernego deficytu, jaką została objęta Rumunia. Rada Unii Europejskiej zobowiązała władze w Bukareszcie do rozwiązania tej kwestii najpóźniej do 2024 r.

3.2 Główne sektory gospodarki

Według danych rumuńskiego Krajowego Instytutu Statystyki najważniejszymi sektorami gospodarki Rumunii w pierwszych trzech kwartałach 2022 r. były przemysł z 23,5% udziału w PKB; handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych i motocykli, transport i magazynowanie; branża hotelarska i restauracyjna z 18,7%; oraz dochody sektora publicznego z 12,9%.

3.3 Tabela najważniejs

Rządowa agencja InvestRomania uważa technologię informacyjną (IT&C) za główny motor wzrostu Rumunii. Oprócz ekspansji IT&C, w Rumunii umacniają się także sektory SSC (Shared Service Center) i BPO (Business Process Outsourcing).

Rumunia ma znaczny potencjał rolny, ale nie jest on w pełni wykorzystywany. Powierzchnia użytków rolnych w Rumunii wynosi około 13 mln hektarów, z czego ponad 8 mln hektarów stanowią grunty orne (szósty obszar w UE według wielkości). Rolnictwo zatrudnia około 25% aktywnej populacji Rumunii (średnia europejska wynosi 4,5%), ale wartość dodana brutto (500-600 EUR/hektar) jest niewielka w porównaniu ze średnią europejską (ponad 1000 euro/hektar). Gospodarstwa rolne są nadal stosunkowo rozdrobnione, a rolnictwo na własne potrzeby z obniżoną wydajnością jest szeroko stosowane.

3.3 Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Handel zagraniczny

Według danych INS w okresie styczeń-wrzesień 2022 r. wartość rumuńskiego eksportu wyniosła 68,86 mld EUR (wzrost o 26,3% w porównaniu do tego samego okresu 2021 r.), natomiast import osiągnął 93,87 mld EUR (wzrost o 31,7%). Deficyt obrotów towarowych w handlu zagranicznym wyniósł w pierwszych sześciu miesiącach roku 25 mld EUR i był wyższy o 8,25 mld EUR w porównaniu do tego samego okresu 2021 r.

Głównymi odbiorcami rumuńskich towarów były Niemcy (20%), Włochy (10%), Węgry (7,4%),  Francja (6%), Polska (3,9%), Bułgaria (3,8%), Holandia (3,5%), Hiszpania (3,1%), Turcja (3%), Wielka Brytania (2,9%). Eksport do państw członkowskich UE wzrósł o 25,7% w porównaniu do pierwszych dziewięciu miesięcy 2021 r. i stanowił 72,4% całego rumuńskiego eksportu.

Najważniejszymi pozycjami w rumuńskim eksporcie były:

• maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny, urządzenia do rejestracji i odtwarzania dźwięku (udział w eksporcie 26,1%; wzrost o 11,5% w porównaniu do pierwszych dziewięciu miesięcy 2021 r.);
• środki transportu oraz współdziałające urządzenia transportowe (15,3%; wzrost o 18,5%);
• metale nieszlachetne i artykuły z metali nieszlachetnych (10,4%; wzrost o 24,6%);
• produkty mineralne (7,7%; wzrost o 190,1%);
• produkty pochodzenia roślinnego (7,6%; wzrost o 43,3%);
• tworzywa sztuczne i artykuły z tworzyw sztucznych, kauczuk i artykuły z kauczuku (6,1%; wzrost o 20,9%).

Do głównych dostawców towarów importowanych przez Rumunię należały Niemcy (17,7%), Włochy (8,3%), Bułgaria (6,8%), Węgry (6,5%), Chiny (6,2%), Polska (5,8%), Turcja (4,8%), Holandia (3,9%), Francja (3,9%) i Rosja (3,7%). Import z państw członkowskich UE wzrósł o 27,2% w porównaniu do analogicznego okresu 2021 r. i stanowił 70,4% całego rumuńskiego importu.

Najważniejszymi pozycjami w rumuńskim imporcie były:

• maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny, urządzenia do rejestracji i odtwarzania dźwięku (24,1%; wzrost o 19,4% w porównaniu do pierwszych dziewięciu miesięcy 2021 r.);
• produkty mineralne (12,7%; wzrost o 119,4%);
• metale nieszlachetne i artykuły z metali nieszlachetnych (11,1%; wzrost o 31,6%);

• produkty przemysłu chemicznego (11,1%; wzrost o 34,6%);
• środki transportu oraz współdziałające urządzenia transportowe (8,5%; wzrost o 20,4%);
• tworzywa sztuczne i artykuły z tworzyw sztucznych, kauczuk i artykuły z kauczuku (7%; wzrost o 19,7%).

3.5 Inwestycje zagraniczne 

Na dzień 31 grudnia 2021 r. wartość skumulowanych BIZ wyniosła 100,288 mld EUR,  co oznacza wzrost o 10,5% w stosunku do roku poprzedniego, wobec 2,8% na koniec 2020 r. i odpowiednio 8,9% na koniec 2019 r. Wartość napływu BIZ netto w 2021 r. – 8,94 mld euro – wzrosła prawie trzykrotnie w porównaniu do 2020 r.

Rozkład geograficzny BIZ wskazuje na jednoznaczną dominację Bukaresztu – do stolicy i otaczającego ją okręgu Ilfov skierowano 62,5% wszystkich BIZ. Na drugim miejscu znajduje się region centralny (8,7%), a na trzecim region zachodni (7,5%). Natomiast najniższe wartości inwestycji zagranicznych występują w regionie północno-wschodnim (3%) i w regionie południowo-zachodnim (1,9%).

Głównymi inwestorami w Rumunii są Holandia (22,1%), Niemcy (12,5%), Austria (12,2%), Włochy (7,5%), Francja (6,5%), Cypr (6,3%), Luksemburg (5,2%), Szwajcaria (5%), Wielka Brytania (3%), Belgia (2,5%).  

Polska w statystykach Narodowego Banku Rumunii (BNR) znajdowała się na 15. miejscu z inwestycjami o wartości 1 mld EUR i udziałem 1% w skumulowanych BIZ.

W strukturze sektorowej skumulowanych inwestycji największy udział mają przemysł (38,9%), budownictwo i transakcje na rynku nieruchomości (17,4%), handel (17,2%) oraz sektor finansowo-ubezpieczeniowy (13,5%).

3.6 Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Rumunia jest członkiem licznych organizacji międzynarodowych o charakterze gospodarczym, w tym m.in. Unii Europejskiej, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Banku Światowego czy Światowej Organizacji Handlu.

Przystąpienie Rumunii do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organization for Economic Co-operation and Development – OECD) jest jednym z głównych celów rumuńskiej polityki zagranicznej. Rumunia formalnie złożyła wniosek o członkostwo w OECD podczas poprzednich akcji rozszerzenia, odpowiednio w kwietniu 2004 r. i w listopadzie 2012 r. oraz odnowiła wniosek w 2016 r. i 2017 r. 25 stycznia 2022 r. OECD podjęło decyzję o rozpoczęciu rozmów akcesyjnych z Rumunią.

Rumunia należy również do Inicjatywy Trójmorza, która koncentruje się na rozwoju infrastruktury i zwiększaniu bezpieczeństwa, w tym bezpieczeństwa energetycznego, w regionie Europy Środkowej i Wschodniej. Do kluczowych projektów z punktu widzenia Rumunii należą Via Carpatia oraz Rail to Sea.

Rumunia jest członkiem Organizacji Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego (Black Sea Economic Cooperation - BSEC). Obecnie sekretarzem generalnym BSEC jest były szef rumuńskiej dyplomacji Lazăr Comănescu.

W 2010 r. Rumunia, obok Austrii, była współinicjatorem powołania Strategii UE na rzecz Regionu Naddunajskiego (EUSDR), zmierzającej do zacieśnienia współpracy państw, przez które przebiega Dunaj i jego dorzecza.

3.7 Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

W okresie styczeń-październik 2022 r. eksport do państw Unii Europejskiej wzrósł o 25,6% w porównaniu z tym samym okresem 2021 r., jednocześnie stanowiąc 72,5% całkowitego eksportu Rumunii. Import z państw Unii Europejskiej wzrósł o 27,2% w porównaniu z analogicznym okresem 2021 r., osiągając udział rzędu 70,5% w rumuńskim imporcie ogółem.

Kraje członkowskie UE są również najważniejszym źródłem inwestycji – z UE pochodzi 86,1% bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Rumunii.

4.1 Gospodarcze umowy dwustronne

Polsko-rumuńskie stosunki gospodarcze uregulowane są w zasadniczej części ramami prawnymi obowiązującymi w UE. Ponadto obowiązują następujące umowy dwustronne:

• Umowa o międzynarodowych przewozach drogowych z 29 stycznia 1968 roku;
• Umowa w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji z 23 czerwca 1994 roku;
• Umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku z 23 czerwca 1994 roku;
• Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki z 13 grudnia 1994 roku;
• Umowa o cywilnym transporcie lotniczym z 19 maja 1999 roku.

W lipcu 2009 r. ministrowie gospodarki Polski i Rumunii podpisali deklarację o współpracy obu resortów. Współpraca gospodarcza jest też przedmiotem Wspólnej Deklaracji dot. partnerstwa strategicznego z października 2009 r. 25 maja 2018 r., 18 września 2019 r. i 3 marca 2022 r. odbyły się polsko-rumuńskie konsultacje międzyrządowe.

4.2 Dwustronna wymiana handlowa

Według danych za pierwsze dziewięć miesięcy 2022 r. wzajemne obroty handlowe osiągnęły wartość 8,16 mld EUR. Eksport z Polski wyniósł 5,48 mld EUR i wzrósł o 22,9% w porównaniu do analogicznego okresu 2021 r. osiągając 5,8% łącznej wartości towarów sprowadzanych do Rumunii. Import z Rumunii wyniósł 2,68 mld EUR i wzrósł o 21%, osiągając 3,9% wartości rumuńskiego eksportu ogółem. Saldo dodatnie dla Polski wyniosło 2,8 mld EUR. Polska zajęła 6. miejsce na liście największych dostawców towarów na rynek rumuński i 5. miejsce wśród największych odbiorców rumuńskich towarów.

Najważniejszymi pozycjami w polskim eksporcie do Rumunii były:

• maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny (966,4 mln EUR),
• wyroby przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych (604,9 mln EUR),
• metale nieszlachetne i wyroby metalurgiczne (574,4 mln EUR),
• tworzywa sztuczne, kauczuk i produkty z nich wytworzone (529,9 mln EUR),
• przetworzone artykuły żywnościowe, napoje i tytoń (474,9 mln EUR),
• materiały i wyroby włókiennicze (456,5 mln EUR),
• środki transportu naziemnego (427,8 mln EUR),
• żywe zwierzęta i produkty pochodzenia zwierzęcego (234,8 mln EUR),
• produkty mineralne (173,1 mln EUR).

W imporcie towarów z Rumunii największą łączną wartość miały:

• maszyny i urządzenia mechaniczne, sprzęt elektryczny (702,5 mln EUR),
• środki transportu naziemnego (450,7 mln EUR),
• metale nieszlachetne i wyroby metalurgiczne (411,8 mln EUR),
• tworzywa sztuczne, kauczuk i produkty z nich wytworzone (259,5 mln),
• przetworzone artykuły żywnościowe, napoje i tytoń (159,2 mln EUR),
• wyroby przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych (122,8 mln EUR),
• drewno i artykuły z drewna, z wyłączeniem mebli (88,3 mln EUR)
• materiały i wyroby włókiennicze (74,4 mln EUR).

 4.3 Wzajemne inwestycje

Rumunia jest ważnym kierunkiem ekspansji inwestycyjnej polskich przedsiębiorstw. Liczba polskich firm na rynku rumuńskim systematycznie rośnie. Na koniec listopada 2022 r. w Rumunii zarejestrowanych było 1494 firm z polskim kapitałem w porównaniu do 1348 firm pod koniec listopada 2021 r.

Jednym z największych polskich inwestorów w Rumunii jest firma Maspex. Firma ma pozycję lidera na rynku rumuńskim w segmencie soków owocowych, nektarów i napojów. Jest także wiodącym producentem produktów instant (kawa cappuccino, kakao, zabielacze w proszku do kawy, herbaty rozpuszczalne), a także wody, makaronów i słonych przekąsek. W 2016 r. firma przejęła wiodącego rumuńskiego producenta butelkowanej wody mineralnej Rio Bucovina i sfinalizowała transakcję, obejmującą m.in. zakup trzech zakładów produkcyjnych w miejscowościach: Vatra Dornei, Timișoara i Giurgiu. Dotychczasowe inwestycje Grupy Maspex w Rumunii pozwoliły na zatrudnienie ok. 1337 osób na rynku lokalnym.

Równie istotnym polskim inwestorem w Rumunii jest Grupa Ciech, właściciel zakładów Ciech Soda Romania (CSR; wcześniej: Uzinele Sodice Govora S.A.). W CSR grupa Ciech posiada 93% udziałów. CSR to zakład zlokalizowany w Râmnicu Vâlcea w południowej Rumunii. Ciech Soda Romania produkuje sodę kalcynowaną, szkło wodne, szkliwo sodowe oraz wyroby sodopochodne. 18 września 2019 r. CIECH Soda Romania zatrzymała produkcję. Bezpośrednią przyczyną tej decyzji jest wypowiedzenie dotychczasowej umowy na dostawy pary technologicznej przez elektrociepłownię CET Govora, jedynego dostępnego dostawcę tego surowca. Przedstawiciele CIECH-u, pomimo zaistniałej sytuacji, zapewniają, że nie zamierzają wycofywać się z rynku rumuńskiego.

Polski kapitał w Rumunii charakteryzuje się rozległym i wszechstronnym portfelem inwestycji i projektów. Obok wymienionych wyżej produktów szybkozbywalnych (FMCG) i chemii przemysłowej, polskie inwestycje w Rumunii są widoczne w takich branżach jak produkcja opakowań aluminiowych (Canpack), IT (Asseco Romania, H88), szeroko rozumiany segment budowlany (Porta Doors, Barlinek, Cersanit, Viking Pruszyński, Blachotrapez, Selena Romania SRL, Grupa Atlas, Impro, Izodom), retail i e-commerce (Pepco, LPP, CCC, Smyk, Cocodrillo, Inglot, Sizeer, 4F, epantofi.ro, answear. ro),  usługi finansowe (Aforti Holding, Kruk, Kredyt Inkaso), motoryzacja (Intercars). Przybywają również centra logistyczne obsługujące polskie sieci handlowe (LPP) i parki handlowe (Scallier). Swoją obecność zwiększa też segment HoReCa (Grupa Orbis, AmRest), którego aktywność zauważalna jest przede wszystkim na rynku hotelarsko-restauracyjnym w Bukareszcie.

Ponadto coraz bardziej widoczna jest polska obecność na rumuńskich rynkach kapitałowo-finansowych. W październiku 2021 r. na Bukaresztańskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (BVB) rozpoczęła się emisja obligacji korporacyjnych Aforti Holding (wartość 2 mln RON). Ponadto PKO Bank Polski uzyskał wszelkie niezbędne zgody od rumuńskich regulatorów i wkrótce uruchomi w Bukareszcie oddział bankowości korporacyjnej (otwarcie pierwotnie planowane na II połowę 2022 r. zostało przesunięte na 2023 r.).

Polskie firmy odnoszą również sukcesy w sektorze transportu publicznego. W 2021 r. PESA wygrała kolejny przetarg w Rumunii – 17 tramwajów Twist dla miasta Krajowa i dostarczyła ostatni z 16 nowych tramwajów w ramach przetargu ogłoszonego przez władze miasta Jassy. Polskie tramwaje są również obecne w Klużu-Napoce. Natomiast Solaris Bus&Coach w 2021 r. sprzedał 25 trolejbusów przewoźnikowi RATBV, podległemu urzędowi miasta Braszów. W tym samym roku w 12 rumuńskich miastach Solaris testował swoje autobusy z napędem wodorowym. W grudniu 2022 r. firma podpisała umowę na dostawę 100 trolejbusów dla Bukaresztu.

Dużym sukcesem było również zwycięstwo Polskich Zakładów Lotniczych w Mielcu w przetargu dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Rumunii. W 2021 r. PZL Mielec podpisały czteroletnią umowę ramową na dostawę do 12 sztuk śmigłowców Black Hawk nowej generacji.

4.4 Współpraca regionalna

Współpraca regionalna prowadzona jest autonomicznie przez władze lokalne. Ambasada RP w Bukareszcie wspiera kontakt pomiędzy władzami lokalnymi różnych szczebli. Według danych Ministerstwa Rozwoju, Prac Publicznych i Administracji Rumunii zostało podpisanych 20 umów partnerskich na wszystkich poziomach współpracy (miasta/gminy/województwa).  

4.5 Współpraca samorządów gospodarczych

Kluczową organizacją reprezentującą środowisko biznesowe w Rumunii jest Izba Przemysłowo-Handlowa Rumunii, które zrzesza 42 terytorialne rumuńskie izby przemysłowo-handlowe, bilateralne izby przemysłowo-handlowe oraz stowarzyszenia biznesowe. Jej zadaniem jest wspieranie swoich członków w kontaktach z władzami oraz organizacjami międzynarodowymi. Jest członkiem Stowarzyszenia Europejskich Izb Handlowych (Association of European Chambers of Commerce), Międzynarodowej Izby Handlu (International Chamber of Commerce) i Stowarzyszenia Bałkańskich Izb Handlowych (Association of Balkans Chambers of Commerce).

Od czerwca 2016 r. funkcjonuje także Polsko-Rumuńska Bilateralna Izba Handlowo-Przemysłowa. Obecnie skupia około 50 podmiotów z obu krajów. Jedyne biuro Izby mieści się w tej chwili w Warszawie.

5.1 Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Wraz z wejściem Rumunii do UE w 2007 r. zniesiono ograniczenia i bariery celne w dostępie do rynku dla polskich i unijnych towarów. W dwustronnych relacjach obowiązują unijne zasady wspólnego rynku: swobodny przepływ towarów, usług, osób i kapitału.

Szczegółowe informacje nt. rynku rumuńskiego można uzyskać z Zagranicznego Biura Handlowego (ZBH) Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (PAIH) w Bukareszcie, które odpowiada za wsparcie polskich przedsiębiorstw oraz promocję polskiej gospodarki w Rumunii. 

5.2 Dostęp do rynku pracy

Obywatel polski może przez okres 3 miesięcy przebywać na terytorium Rumunii bez wypełniania formalności administracyjnych. Przy planowaniu dłuższego pobytu obywatel polski zobowiązany jest, jeszcze przed upływem 3 miesięcy od dnia przybycia do Rumunii, do zarejestrowania swojego pobytu w oddziale terenowym Urzędu ds. Imigrantów (Oficiul Român pentru Imigrări), który posiada oddziały w każdym mieście wojewódzkim.

Warunkiem pomyślnej rejestracji jest spełnienie jednego z poniższych warunków:

• prowadzenie lub udział w prowadzeniu działalności gospodarczej (np. umowa o pracę zawarta z firmą rumuńską, oddelegowanie do pracy w Rumunii przez firmę polską, zarządzanie spółką w Rumunii, prowadzenie działalności w ramach wolnego zawodu lub świadczenie usług o podobnym charakterze, wolontariat, działalność humanitarna lub religijna);
• edukacja;
• udowodnienie posiadania środków wystarczających do utrzymania siebie i swojej rodziny w Rumunii.

O rejestrację mogą się także ubiegać członkowie rodzin osób, które spełniają jeden
z powyższych warunków.

W odniesieniu do podejmowania pracy obywatele polscy traktowani są obecnie na zasadach identycznych jak obywatele Rumunii. Oznacza to, że mogą oni podejmować każdy legalny rodzaj pracy. Należy jednak pamiętać, że wedle prawa rumuńskiego wszystkie umowy o pracę muszą być najpóźniej do dnia podjęcia pracy zgłoszone i zarejestrowane w lokalnym Urzędzie Pracy.

Pracownicy oddelegowani czasowo z Polski do pracy w Rumunii muszą zgłosić ten fakt w terenowym inspektoracie pracy. Standardowo dane kontaktowe takiego urzędu powinny zostać przekazane firmie polskiej przez rumuńskiego lub zagranicznego odbiorcę świadczonych usług. Zawiadomienie powinno być dostarczone do inspektoratu pracy najpóźniej w dniu poprzedzającym rozpoczęcie pracy. Informacje o wszelkich zmianach dot. delegowanych pracowników muszą również być przekazane do lokalnego inspektoratu.

5.3 Nabywanie i wynajem nieruchomości

Grunty rolne

Od 1 stycznia 2012 r.  obywatele UE mogą bez przeszkód dokonywać zakupu ziemi w Rumunii na cele inwestycyjne. W sierpniu 2017 r. rozpoczęła się bezpłatna, finansowana przez państwo, rejestracja ziemi rolnej na terenie całej Rumunii. Kwestię nabywania gruntów rolnych reguluje Ustawa nr 17 z 2014 r. dotycząca środków regulujących sprzedaż i kupno ziem rolnych.

W procesie zakupu ziem

Wynajem i sprzedaż nieruchomości

Obszerna lista firm pośrednictwa sprzedaży i wynajmu nieruchomości jest dostępna na stronie https://www.imobiliare.ro/agentii

W przypadku wynajmu agencje pośrednictwa zwyczajowo pobierają jako opłatę za usługę, zarówno od właściciela jak i od wynajmującego mieszkanie, po 50% jednomiesięcznego czynszu. W przypadku sprzedaży nieruchomości stawka dla agencji może sięgnąć 2-3% wartości nieruchomości.

5.4 System zamówień publicznych

Zamówienia publiczne w Rumunii nadzorowane są przez Krajową Agencję ds. Zamówień Publicznych (Agenția Națională pentru Achiziții Publice – ANAP). Podlegająca Ministerstwu Finansów Publicznych Agencja dba o to, by system zamówień publicznych w Rumunii spełniał standardy UE i w jej ramach był dostępny również dla podmiotów zagranicznych, w tym polskich.

Głównymi aktami prawnymi regulującymi system zamówień publicznych w Rumunii są Ustawa nr 98/2016 w sprawie zamówień publicznych, Ustawa nr 99/2016 w sprawie zamówień na usługi i Ustawa nr 100/2016 w sprawie umów koncesyjnych na roboty budowlane i usługi.

Wszystkie ogłoszenia o przetargach są publikowane w portalu Elektronicznych Zamówień Publicznych eLicitatie (http://www.e-licitatie.ro). Do udziału w przetargach niezbędna jest rejestracja
w portalu. Po publikacji na stronach eLicitatie.ro zamówienia publiczne zamieszczane są także w rumuńskim Monitorze Oficjalnym (www.monitoruloficial.ro).

Za rozpatrywanie skarg w zakresie zamówień publicznych w Rumunii odpowiada Krajowa Rada ds. Rozpatrywania Skarg (Consiliul Naţional de Soluţionare a Contestaţiilor – CNSC). Instytucjonalnie Rada podlega rządowi, ale jest niezależna w swoich decyzjach. Posiada uprawnienia w zakresie rozpatrywania skarg wniesionych w trakcie procedury przetargowej (przed podpisaniem umowy).

W zakresie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego po zawarciu kontraktu skargi rozpatrywane są przez sądy okręgowe, a odwołania przez Regionalny Sąd Apelacyjny lub – w przypadku zamówień w dziedzinie infrastruktury – Bukareszteński Sąd Apelacyjny.

Zakorzenionym zwyczajem biznesowym jest wymiana prezentów podczas spotkań.

• Zagraniczne Biuro Handlowe (ZBH) w Rumunii, Polska Agencja Inwestycji i Handlu S.A.

https://www.paih.gov.pl/rynki_zagraniczne/Rumunia

Adres: Strada Teheran nr. 22, Sektor 1, Bukareszt

Agnieszka Olsen, kierownik biura

Telefon: +40 739 669 739

E-mail: agnieszka.olsen@paih.gov.pl

Malwina Żyto-Dumitrescu, ekspert

Telefon: +40 739 659 739

E-mail: malwina.zyto@paih.gov.pl

• Wydział Polityczno-Ekonomiczny, Ambasada RP w Bukareszcie

https://www.gov.pl/web/rumunia

Adres: Aleea Alexandru 23, Sektor 1, 011821 Bukareszt

Dorota Preda, I sekretarz ds. polityczno-ekonomicznych

Tel: +40 21 30 82 210

Fax: + 40 21 30 82 251

E-mail: bukareszt.wpe@msz.gov.pl; dorota.preda@msz.gov.pl

 ADMINISTRACJA GOSPODARCZA

• Ministerstwo Gospodarki, Przedsiębiorczości i Turystyki

http://economie.gov.ro

Adres: Calea Victoriei 152, Sektor 1, 010096 Bukareszt

Tel: +40 21 202 54 26; +40 372 492 630

E-mail: petitii@economie.gov.ro; birou.presa@economie.gov.ro

• ​​​​Ministerstwo Finansów Publicznych

http://www.mfinante.ro

Adres: Bulevardul Libertății 16, Sektor 5, 050706 Bukareszt

Tel: +40 21 226 10 00, +40 21 319 97 59

Fax: +40 21 312 25 09

E-mail: publicinfo@mfinante.gov.ro

• Ministerstwo Rozwoju, Prac Publicznych i Administracji

http://www.mdrap.gov.ro

Adres: Bulevardul Libertății 16, Sektor 5, 050706 Bukareszt

Tel: +40 372 111 443

E-mail: info@mdlpa.ro  

• ​​Ministerstwo Edukacji 

https://www.edu.ro

Adres: Strada Gen. Berthelot 28-30, Sektor 1, 010168, Bukareszt

Tel: +40 21 405 62 00, +40 21 405 63 00

E-mail: registratura@edu.gov.ro  

• Ministerstwo Badań, Innowacji i Cyfryzacji

https://www.research.gov.ro

Adres:  Strada Mendeleev 21-25, Sektor 1, 010362 Bukareszt

Tel: +40 21 312 66 17

E-mail: office@research.gov.ro

• Bank Narodowy Rumunii

http://www.bnro.ro

Adres: Strada Lipscani 25, Sektor 3, 030031 Bukareszt

Tel: +40 21 313 04 10, +40 21 315 27 50

E-mail: info@bnro.ro

• Narodowa Agencja ds. Administracji Skarbowej (ANAF)

https://www.anaf.ro/

Adres: Strada Apolodor 17, Sektor 5, 050741 Bukareszt

Tel: +40 21 387 10 00,

Fax: +40 21 319 96 41

E-mail: relatiipublice@anaf.ro, 

Narodowa Agencja ds. Zasobów Mineralnych (NAMR)

http://www.namr.ro

Adres: Bulevardul Dacia 59, sektor 1, 010407 Bukareszt

Tel: 021 317 00 94; 021 317 00 95

E-mail: contact@anrm.gov.ro

• Urząd Regulacji Energetyki Rumunii (ANRE)

http://www.anre.ro

Adres: Strada Constantin Nacu 3, Sektor 2, 020995 Bukareszt

Tel: 021 327 81 74, 021 327 81 00

Fax: 021 312 43 65

E-mail: anre@anre.ro

• Urząd ds. Administracji Aktywów Państwowych (AAAS)

http://www.aaas.gov.ro

Adres: Strada Căpitan Alexandru Șerbănescu 50, Sektor 1, 014294 Bukareszt

Tel: 0040 21 233 32 72

Fax: 0040 21 303 66 80

Email: infopublic@aaas.gov.ro

• Państwowe Biuro ds. Wynalazków i Znaków Towarowych (OSIM)

https://osim.ro

Adres: Strada Ion Ghica 5, Sektor 3, 030044 Bukareszt

Tel: +40 21 306 08 00, +40 21 315 90 66

Fax: +40 21 312 38 19

E-mail: office@osim.ro

• Dyrekcja Generalna ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych 

http://www.antifrauda.ro

Adres: Piaţa Presei Libere 1, corp C3 et. 3-4, Sektor 1, 013701 Bukareszt

Tel: +40 21 327 06 29

Fax: +40 21 327 06 01

E-mail: antifrauda.generala@anaf.ro

• Narodowa Komisja ds. Strategii i Prognozy 

http://www.cnp.ro/

Adres: Strada Cristian Popișteanu 2-4, Sektor 1, 010024 Bukareszt

Tel: +40 21 317 00 41

E-mail: prognoza@cnp.ro

• Narodowy Instytut Statystyki 

http://www.insse.ro/

Adres: Bulevardul Libertății 16, Sektor 5, 050706 Bukareszt

Tel: +40 21 318 18 24, +40 21 318 18 42

Fax: +40 21 318 18 51

E-mail: registraturains@insse.ro 

• Krajowy Organ Nadzorujący Przetwarzanie Danych Osobowych

http://www.dataprotection.ro/

Adres: Bulevardul General Gheorghe Magheru 28-30, Sektor 1, 010336 Bukareszt

Tel: +40 318 059 211

Fax: +40 318 059 602

E-mail:  anspdcp@dataprotection.ro 

SAMORZĄDY GOSPODARCZE

• Izba Przemysłowo-Handlowa Rumunii 

https://ccir.ro

Adres: Bulevardul Octavian Goga 2, Sektor 3, 030982 Bukareszt

Tel: +40 21 319 00 93

Fax: +40 21 319 00 92

E-mail: ccir@ccir.ro

• Departament Zagranicznych Inwestycji Bezpośrednich http://investromania.gov.ro/web

Adres: Calea Victoriei 152, Sektor 1, 010096 Bukareszt

Tel.: +40 37 249 26 84

Email: office@investromania.gov.ro; investromania@investromania.gov.ro

• Krajowy Urząd Ochrony Konsumentów

https://anpc.ro/

Adres: Bulevardul Aviatorilor 72, Sektor 1, 011865 Bukareszt

Tel: +40 21 307 67 66, 021 9551 (telefon konsumenta)

E-mail: cabinet@anpc.ro

• Polsko-Rumuńska Bilateralna Izba Handlowo-Przemysłowa 

Adres: Ul. Piękna, 24/26A, 00-549 Warszawa

 www.prbcc.pl

PRASA EKONOMICZNA

EN – j. angielski; RO – j. rumuński

• Ziarul Financiar (RO, EN): www.zf.ro / http://www.zfenglish.com/
• Mediafax (RO): www.mediafax.ro
• Agerpres (RO, EN): www.agerpres.ro / https://www.agerpres.ro/english
• Wall Street (RO): https://www.wall-street.ro/
• Nine O’Clock (EN): www.nineoclock.ro
• Romania Insider (EN): https://www.romania-insider.com
• Forbes (RO): www.forbes.ro
• ACT Media (EN): www.actmedia.eu
• Business Review (EN): https://www.business-review.eu
• Economistul (RO): www.economistul.ro

Piața Financiară (RO): http://www.piatafinanciara.ro/