SDG Portal Wiedzy

W Globalnym Raporcie Zrównoważonego Rozwoju (ang. Global Sustainable Development Report, GSDR) zidentyfikowano sześć kluczowych punktów wejścia - obszarów w ramach których należy podejmować działania dla pomyślnej transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju oraz cztery dźwignie, które są istotne dla maksymalizacji jej wpływu.

Cztery dźwignie – zarządzanie, gospodarka i finanse, działania indywidualne i zbiorowe oraz nauka i technologia – mają kluczowe znaczenie dla skutecznej transformacji.

Każda z dźwigni jest sama w sobie potężnym czynnikiem zmian, a istnieją jeszcze możliwości ich łączenia.

Sześć punktów wejścia to oparte na wiedzy opcje transformacji i wytyczne, które mogą pomóc w poruszaniu się pomiędzy wieloma SDGs oraz ich niezliczonymi powiązaniami i kompromisami. 

Rys. Punkty wyjścia i dźwignie transformacji według autorów Globalnego Raportu Zrównoważonego Rozwoju

Obszary transformacji - punkty wejścia istotne do zmian:

• globalny dobrobyt i potencjał człowieka;
• zrównoważone i sprawiedliwe gospodarki;
• zrównoważone systemy żywnościowe i zdrowe odżywianie;
• dekarbonizacja energii i powszechny do niej dostęp;
• rozwój obszarów miejskich i podmiejskich;
• globalne, wspólne dobra środowiskowe.

Podobne podejście zostało przyjęte w raporcie pt. The World In 2050 (TWI2050), będącym efektem współpracy dwóch ośrodków badawczych i sieci wiedzy na rzecz transformacji zorientowanych na osiągnięcie Celów Zrównoważonego Rozwoju.

W Raporcie TWI2050 przyjęto podobne podejście, wytyczając tym samym kierunek ku zrównoważonej transformacji. Raport TWI2050, podobnie jak GSDR, wykorzystuje sześć głównych obszarów jako punkty wejścia do działania. Są to: potencjał ludzki i demografia; dekarbonizacja i energia; żywność, biosfera i woda; inteligentne miasta; konsumpcja i produkcja; rewolucja cyfrowa. Uzasadnieniem tego wyboru jest fakt, że obszary te stanowią ogólne siły napędowe, które popychają naszą planetę i społeczeństwa „w niezrównoważonym kierunku”. Dlatego  należy się nimi pilnie zająć na wszystkich poziomach, od globalnego po lokalny. Są one uwzględnione w sześciu SDGs (tj. SDG 6, 7, 11, 12, 15 i 17), które są uważane za niezbędne elementy „każdej wielkiej transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju”.

Porównując sześć punktów wejścia opisanych w GSDR z obszarami transformacji wymienionymi w TWI2050, można zauważyć, że pięć z sześciu tych obszarów ma te same podstawowe motywy i dotyczy podobnych obszarów polityk publicznych. Główna różnica dotyczy wymiaru TWI2050 „rewolucja cyfrowa”, który nie znajduje swojego odpowiednika w GSDR. Wymiar ten wspiera transformację w dwóch konkretnych obszarach polityki: innowacji i młodzieży oraz w sieci komunikacyjnych, treści oraz technologii. GSDR przedstawia inną perspektywę, sugerując tzw. „globalne wspólne dobra środowiskowe” jako punkt wejścia dla transformacji. Wymiar ten promuje następujące obszary polityki: środowisko, oceany i rybołówstwo; gospodarka; partnerstwo międzynarodowe. W GSDR zagadnienie technologii i innowacji jest uwzględnione jako obszar polityk publicznych w prawie wszystkich ww. obszarach.

Poniższa tabela zestawia SDGs i obszary polityk publicznych z punktami wejścia dla transformacji i obszarami transformacji.

Punkty wejścia dla transformacji  oraz obszary transformacji odnoszące się do obszarów polityki i poszczególnych SDGs

Obszary transformacji TWI2050	Punkty wejścia GSDR	Obszary polityk publicznych (TWI2050)	Obszary polityk publicznych (GSDR)	SDGs
Potencjał ludzki i demografia	Dobrobyt i potencjał człowieka	Zdrowie Innowacje i młodzież Środowisko, oceany i rybołówstwo Gospodarka Spójność i reformy		1, 3, 4, 5, 6, 10
Dekarbonizacja i energia	Dekarbonizacja energetyki i powszechny dostęp do energii	Zdrowie Energia Środowisko, oceany i rybołówstwo Gospodarka Innowacje i młodzież		3, 6, 7, 8, 9, 11, 14, 15
Żywność, biosfera i woda	Zrównoważone systemy żywności i zdrowe odżywianie	Zdrowie Środowisko, oceany i rybołówstwo Rolnictwo Działania w dziedzinie klimatu		2, 6,13,14,15
Inteligentne miasta	Rozwój obszarów miejskich i podmiejskich	Środowisko, oceany i rybołówstwo Praca i prawa socjalne Transport Zdrowie Spójność i reformy		1, 3, 6, 8, 11, 14, 15
			Dodatkowo do listy zawartej w TWI2050: Innowacje i młodzież	9
Konsumpcja i produkcja	Zrównoważone i sprawiedliwe gospodarki	Środowisko, oceany i rybołówstwo Zdrowie Energia		3, 6, 7, 12, 14, 15
			Dodatkowo do listy zawartej w TWI2050: Praca i prawa socjalne	8
Rewolucja cyfrowa		Konkurencja Rynek wewnętrzny Innowacje i młodzież Sieci komunikacyjne, treści i technologie		8, 9
	Globalne dobra środowiskowe		Środowisko, oceany i rybołówstwo; Gospodarka Partnerstwa międzynarodowe	6, 8, 12, 14, 15, 17

Osiągnięcie wszystkich celów zrównoważonego rozwoju wymaga podjęcia zdecydowanych działań i zmiany sposobów, za pomocą których społeczeństwa wspierają dobrobyt oraz budują potencjał jednostek. Należy dążyć do przerwania cykli międzypokoleniowego ubóstwa i niedostatku poprzez tworzenie nowych zachęt w celu poprawy jakości edukacji, opieki zdrowotnej, żywienia, zapewnienia czystej wody i warunków sanitarnych oraz dostępu do energii i technologii – jako kluczowych elementów zrównoważonego rozwoju i odporności.

W ostatnich dekadach poziom dobrobytu wyraźnie się zwiększał. Wydłużyła się średnia długość życia, poprawiła się jakość edukacji i życia. W dalszym ciągu pozostaje wiele do zrobienia, aby zmniejszyć istniejące różnice w poziomie dobrobytu, a takze praw i szans między krajami oraz grupami społecznymi.

4 miliardy ludzi jest nadal bardzo podatnych na wszelkiego rodzaju wstrząsy (gospodarcze, środowiskowe, społeczne). Grozi to zepchnięciem ich z powrotem w skrajne ubóstwo. Podejmowane działania powinny być skoncentrowane na budowaniu odporności i eliminowaniu niedostatku. Stale pogłębiające się nierówności społeczne i ekonomiczne ograniczają możliwości awansu społecznego. W konsekwencji zwiększają dysproporcje w poziomie zamożności i dochodów. W celu osiągnięcia dobrobytu i rozwoju potencjału jednostek konieczne jest odwrócenie tej tendencji i zapewnienie szerszego dostępu do możliwości każdej grupie społecznej.

Obszary polityk bezpośrednio związanych z tymi dziedzinami transformacji są następujące:

• innowacje i młodzież;
• zdrowie;
• środowisko, oceany i rybołówstwo;
• energia;
• praca i prawa socjalne.

Aby zrealizować ten pierwszy punkt transformacji, należy skoncentrować się na następujących celach zrównoważonego rozwoju:

• SDG 1: koniec z ubóstwem,
• SDG 3: dobre zdrowie i jakość życia,
• SDG 4: dobra jakość edukacji,
• SDG 5: równość płci,
• SDG 6: czysta woda i warunki sanitarne,
• SDG 10: mniej nierówności.

Jak ważne są systemy żywnościowe i wzorce żywieniowe dla zrównoważonej transformacji?

Rozszerzenie naszego obecnego systemu produkcji żywności w celu zaspokojenia szacowanego światowego zapotrzebowania na żywność w 2050 roku byłoby niezgodne z realizacją porozumienia paryskiego i Celów Zrównoważonego Rozwoju.

W najbliższych latach powinniśmy umożliwić przejście w kierunku bardziej sprawiedliwego globalnego dostępu do żywności o wysokiej wartości odżywczej, a tym samym w kierunku zrównoważonego systemu żywnościowego.

Podstawowymi krokami, które należy podjąć w celu przeprowadzenia takiej transformacji, powinny być: 1) umożliwienie globalnego i sprawiedliwego dostępu do dobrej jakości żywności; 2) ograniczenie marnotrawstwa żywności; 3) zwiększenie wartości odżywczej żywności; 4) zminimalizowanie wpływu produkcji żywności na klimat i środowisko; 5) zwiększenie odporności systemu żywnościowego, tj. bezpieczeństwa żywności.

Zwiększanie bezpieczeństwa żywności nie powinno jednak odbywać się ze szkodą dla realizacji celów związanych ze zmianą klimatu i czynnikami zdrowotnymi człowieka. Zmiana systemu żywnościowego bez uwzględnienia wpływu na klimat spowodowałaby odwrotne do zamierzonych skutki klimatyczne w odniesieniu do samej produkcji żywności, takie jak: niedobór wody, ekstremalne zjawiska pogodowe, wyjałowienie gleby, możliwe zmiany w składnikach odżywczych żywności.

Innowacje technologiczne, które są kluczowym elementem takiej transformacji, nie mogą wspierać przemian celów bez zmiany ludzkich zachowań, zarządzania i zachęt ekonomicznych. Należy wyodrębnić następujące obszary polityki związane z takim punktem transformacji:

• środowisko, oceany i rybołówstwo,
• działania w dziedzinie ochrony klimatu,
• zdrowie.

Aby poczynić postępy w tym obszarze transformacji, należy skoncentrować się na następujących celach zrównoważonego rozwoju:

• SDG 2: zero głodu i niedożywienia,
• SDG 6: czysta woda,
• SDG 13: ograniczenie wpływu na zmiany klimatu,
• SDG 14: ochrona życia pod wodą,
• SDG 15: ochrona życia na lądzie.