Miejsca pamięci i groby Polaków w Słowacji
30.10.2024
Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Republice Słowackiej Piotr Samerek w towarzystwie Konsula Honorowego RP Jána Hudackiego, złożył w Preszowie wieńce na zbiorowych miejscach pamięci i grobach Polaków poległych podczas I i II wojny światowej. Są to m.in. groby kpr. Mariana Piaseckiego i por. Edwarda Porady, polskich pilotów zestrzelonych podczas lotu zwiadowczego nad miejscowością Ostrovany. Na cmentarzu znajduje się także opatrzony płytą z granitu oraz polskim orłem wojskowym grób zbiorowy 226 Polaków poległych w latach 1914-1918 oraz kwatery wojskowe poległych w I wojnie światowej żołnierzy słowackich.
Symboliczne znicze zapłonęły także w Radaticach przed Urzędem Miasta, gdzie znajduje się miejsce pamięci 8 członków załogi z Dywizjonu Specjalnego 301, którzy zginęli podczas lotu Halifaxem z Brindisi na Lubelszczyznę, zestrzeleni przez niemiecki samolot na terytorium Słowacji. Niewielki pomnik to kompozycja obejmująca głaz opatrzony godłem Dywizjonu 301 i fragment skrzydła – obecnie przewiązane biało-czerwoną wstęgą oraz pamiątkową tablicą w języku słowackim, która głosi: Ku czci polskich członków Lotnictwa Królewskiego Wielkiej Brytanii RAF poległych w katastrofie samolotu Halifax 28.12.1944 r.
Konsul RP Artur Łukiańczuk wraz z Attache Obrony RP Płk. Markiem Rogowskim odwiedzili zbiorowe groby poległych polskich żołnierzy, ofiar I i II wojny światowej, w Bańskiej Bystrzycy, Nitrze, Żylinie i Trenczynie. Na szczególną uwagę zasługuje pomnik i masowy grób ofiar II wojny światowej w Kremniczce w Bańskiej Bystrzycy, stanowiący największy masowy grób z czasów II wojny światowej na Słowacji. Tu, w rowach przeciwczołgowych, w okresie 5 XI 1944 do 19 II 1945 zamordowanych zostało przez Niemców i oddziały Hlinkovej gardy 747 osób, w tym 211 kobiet i 58 dzieci. Ofiarami byli Słowacy, Żydzi, Bułgarzy, Francuzi, Czesi, Chorwaci, Węgrzy, Polacy, Rumuni, Rosjanie, Serbowie, Ukraińcy oraz członkowie misji amerykańskiej i brytyjskiej.
W upamiętnienie miejsc spoczynku Polaków, legionistów z 1848 roku włączył się Konsul Honorowy RP w Koszycach Konrad Schӧnfeld składając kwiaty i znicze w Tahanovcach pod miejscem spoczynku 84 żołnierzy szwadronu 2. Pułku Ułanów pod dowództwem ppłk. Władysława Mniszka Tchórznickiego (1794–1862), który skutecznie osłaniał wycofujące się z Koszyc wojska węgierskie. Na cmentarzu centralnym w Koszycach spoczywa także Klemens Konstanty Gucwa, ps. „Góral”, ur. w 1909 r. kurier Związku Walki Zbrojnej, postrzelony przez słowacką straż graniczną w 1941 r.
Zachęcamy Polonię i Polaków zamieszkałych w Słowacji do odwiedzania i upamiętniania grobów i polskich miejsc pamięci, zgodnie z polską wielowiekową tradycją. Niech zapalone znicze będą symbolem naszej pamięci o tych, których już między nami nie ma, ale którzy swoim życiem i postępowaniem, a często też bohaterską postawą, zostawili trwały ślad w polskiej historii.
