Polska w Słowenii

Podczas uroczystości glos zabrali: Jerko Čehovin, prezydent Związku Partyzantów NOB w Marentič, burmistrz miasta Postojna, Simon Maljevac, minister ds. Solidarnej Przyszłości oraz Szymon Białek – Konsul RP w Lublanie.

Program kulturalny uroczystości urozmaicili członkowie Towarzystwa Kulturalnego "Centrum Komedii" w Postojnie, Nina Bužanin oraz Chór Burja. Po uroczystości w Czarnej Jaskini na Placu Tito odbył się koncert Chóru Partyzanckiego im. Pinko Tomažiča z Triestu. 

"Dziś mamy okazję ponownie wyrazić wielką dumę i szacunek dla ważnego wydarzenia, które zapisało się w naszej historii i przypomina nam o tragedii oraz odwadze ludzi w trudnych czasach. Pamięć o akcji w jaskini Postojna łączy nas z przeszłością i uczy nas o znaczeniu solidarności, jedności i determinacji w obliczu wyzwań i zagrożeń" -  stwierdził Burmistrz Postojnej.

Konsul w swym wystąpieniu skupił się na osobie przywódcy partyzantów – Tadeuszu Sadowskim, pseudonim Tomo. Sadowski był polskim żołnierzem i uczestnikiem ruchu oporu podczas II wojny światowej na terenie współczesnej Słowenii. Słynął z odwagi i poświęcenia w walce przeciwko niemieckiej okupacji. Jego szczególnie znane działanie to wysadzenie składu benzyny w jaskini Postojna w 1944 roku, co było istotnym aktem sabotażu przeciwko wrogowi, docenionym przez Winstona Churchilla, jako jedna z ważniejszych akcji ruchu oporu na terenie Bałkanów. Sadowski stał się symbolem walki o wolność i godność, a jego heroiczne czyny są nadal pamiętane i doceniane. Jego historia jest ważnym elementem historii Polski i Słowenii w okresie II wojny światowej. Dziś Sadowski jest przedstawiany jako bohater oraz jako symbol, który łączy dwa narody, polski i słoweński, borykające się z bolesną historią. „Dzisiaj Tomo staje się źródłem narodowej dumy i wzorem nie tylko bohaterskiego odwagi, ale także szacunku dla innych oraz międzynarodowej współpracy w dążeniu do wspólnych celów”.

Akcja zapisała się mocno w  pamięci regionu Postojna i jest jedynym z głównych wydarzeń wspominanych przez tutejszych kombatantów, a pamięć o polskim przywódcy operacji jest wciąż bardzo żywa.

Jaskinia Postojna stanowi edną z najważniejszych atrakcji turystycznych Słowenii, rocznie odwiedzana jest przez kilka milionów turystów.  Ściany przy wejściu do jaskini są wyraźnie osmalone wskutek akcji partyzantów, co jest często podkreślane podczas oprowadzania przez przewodników.